cobértu , pps, agt: copertu Definition
de cobèrrere; chi est o chi dh'ant carragiau / èssere a terrinu cobertu, a terra crobeta (nau de frutos chi orruent a terra in sa cortina)= a meda, de cuguzare su terrinu
Synonyms e antonyms
acarraxau,
cucuzau
/
cdh. cupaltu
| ctr.
iscuguzadu
Sentences
est andhadu abbissi li torraiant su chi li deviant e l'ant mazadu e cobertu de bascaràmine!
2.
in sas cortinas, cun su bentu chi at fatu, bi est sa nughe, sa castanza, sa landhe a terrinu cobertu
Translations
French
couvert
English
covered
Spanish
cubierto,
tapado
Italian
copèrto
German
bedeckt.
coltína , nf: cortina,
cultina Definition
sa pratza asuta de una mata, totu a inghíriu de su truncu inue orruet su frutu; s'umbra chi faent is matas, asuta; su frutu chi dhue orruet asuta de sa mata
Synonyms e antonyms
paltza,
prassàrgia,
pratzada
Idioms
csn:
fàghere sa c. a sas àrbures = limpiai asuta de is matas; èssere a cortina (nadu de unu frutu) = a meda, in terra
Sentences
est abbaidendhe sas fozas sicas e mortas suta de sa coltina ◊ sa pira ruet in sa cortina ◊ sa cortina no si collit comintzendhe dae mesu, ma dae alas de fora, a s'atenta
2.
sos àrbores fachent cortina ◊ in istiu cherent fatas sas cortinas pro agatare su logu netu a ndhe collire s'olia
3.
ndhe apo collidu una cortina de olia ◊ sa nughe bi est a cortina, in terra
Surnames and Proverbs
smb:
Cortina
/
prb:
sa landhe falat a sa cortina
Etymon
srd.
Translations
French
le couvert d'un arbre
English
Space under a tree
Spanish
lugar debajo de un árbol
Italian
lo spàzio sótto una pianta
German
Schatten eines Baumes.
cucuvàdu , agt Definition
chi est carragiau, ammontau
Synonyms e antonyms
acuguzadu,
carralzadu,
cugurradu
Sentences
sa campagna est cucuvada de ruvu e de gardureu ◊ in su palumbrinu sos truncos de sos àlvures sunt cucuvados de lanedha
Translations
French
couvert
English
covered
Spanish
cubierto,
tapado
Italian
copèrto,
invaso
German
bedeckt.
edrósu , agt Definition
chi est ammontau de follaera, chi portat edra
Sentences
in cue b'at unu muru edrosu
Etymon
srd.
Translations
French
couvert de lierre
English
ivy-mantled
Spanish
cubierto de hiedra
Italian
ederóso
German
Efeu…
frascàrzu , nm Definition
logu prenu de matas, de matedu cracu (tupas e matas) in su logu; genia de fasche de naes arraspiosas mannas acapiadas in sa parte grussa po carrare cosa a tragadura
Synonyms e antonyms
crachi,
crachiredhu,
craxili,
fratale,
lita,
mateda,
stovina,
tuparzu,
tupedu
/
trazu
Sentences
ch'essit e chircat a cúcuru bàsciu intro de sa tanca, in mesu a su frascarzu, in donzi irrocadorzu e ispinarzu (G.Sini)
2.
sos massajos carrarzaiant su sèmene cun su frascarzu e solovraiant sas últimas chérvias
Scientific Terminology
slg
Etymon
srd.
Translations
French
terrain couvert d'arbres et de buissons
English
scrub-land
Spanish
hojarasca
Italian
frasconàia
German
Gezweig.
freàdu 1 , agt, nm: friau Definition
chi giughet frea, o chi ndhe at giutu, chi est iscrammentau, chi timet totu ca ndhe at bistu malos iscrammentos; chi si primat; chi giughet piringiones, tzacaduras de sa carre po fritu o àteru
Synonyms e antonyms
frau 1,
fresadu,
iscadhau,
isprajadu,
spreau,
tocadu
Sentences
sa zente freada si betat totu a imbitzu
2.
si faghet freadu che addaghi bidet giustíssia ◊ fia nendhe cosa de peràulas a Boredhu e Antónia si est fata freada
3.
no podet fichire nudha ca est freadu ◊ si ses freada no fatas s'isterzu!
Surnames and Proverbs
prb:
a cuadhu friau sa sedha dhi pítziat
Translations
French
couvert de plaies,
déçu
English
covered in sores,
burnt
Spanish
llagado,
quemadura
Italian
piagato,
scottato
German
verwundet,
schwärend.
gliagàdu , pps, agt: (gli-a-ga-du) gliagau
liagau Definition
de gliagai; chi giughet calecuna liaga, chi est totu liagas
Synonyms e antonyms
malandradu
2.
Gesugristu fut totu gliagau e insangunau in su corpus
Translations
French
couvert de plaies,
ulcéreux
English
covered in sores,
ulcerous
Spanish
llagado,
ulceroso
Italian
piagato,
ulceróso
German
geschwürig,
ulzerös.
illudràu , pps, agt: illudriadu Definition
de illudrare; chi est totu brutu de ludu, istidhigau de ludu
Synonyms e antonyms
afoxau,
alludrigonau,
imbuludradu,
ludrigonau,
lurdegau
| ctr.
límpiu,
netu
2.
si ndhe peseit dae terra totu illudriadu ◊ est brutu che porcu illudriau in s'istradone!
Translations
French
crotté,
couvert de boue,
éclaboussé
English
muddied,
splashed with mud
Spanish
embarrado,
enlodado
Italian
infangato,
pillaccheróso
German
mit Kot bedeckt,
kotig.
imbruinàdu , pps, agt Definition
de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine
Synonyms e antonyms
bruerosu,
impiugheradu,
impruerinatu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
Translations
French
couvert de poussière
English
covered with dust
Spanish
empolvado
Italian
impolverato
German
verstaubt.
impruerinàtu , pps, agt Definition
de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine
Synonyms e antonyms
bruerosu,
imbruinadu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
| ctr.
límpidu,
netu
Sentences
fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos
2.
ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni)
Translations
French
couvert de poussière
English
dusty
Spanish
polvoriento
Italian
impolverato
German
verstaubt.
isfilinzonàdu , agt Definition
chi est totu iscorriau, a pendhiligiones
Synonyms e antonyms
filatzigosu,
iscorrioladu,
lizinidu
/
cdh. sbalbaciulatu
Sentences
rupet su muru, rujat sa chisura e che imberghet apalas de un'altura totu isfilinzonadu e munziadu
Etymon
srd.
Translations
French
couvert de lambeaux,
déguenillé
English
torn in threads (to),
frayed
Spanish
deshilachado
Italian
sfilacciato,
sbrandellato
German
abgetragen,
fransig,
zerfetzt.
laelàe , avb Definition
èssere l. = totu isciustu, a pauledhas de abba, totu lurtzinas
Sentences
su terrinu fit totu laelae comente at pióidu
Etymon
srd.
Translations
French
couvert de flaques d’eau
English
full of puddles
Spanish
pantanoso
Italian
pozzangheróso
German
voller Pfützen.
ocrítu , pps, agt Definition
de ocrire; chi est ammanniandho is ogos po isparare o frorire
Synonyms e antonyms
obiu
Translations
French
couvert de bourgeons
English
gemmate
Spanish
brotado
Italian
gemmato
German
Knospen treibend.