cobértu , pps, agt: copertu Definizione
de cobèrrere; chi est o chi dh'ant carragiau / èssere a terrinu cobertu, a terra crobeta (nau de frutos chi orruent a terra in sa cortina)= a meda, de cuguzare su terrinu
Sinonimi e contrari
acarraxau,
cucuzau
/
cdh. cupaltu
| ctr.
iscuguzadu
Frasi
est andhadu abbissi li torraiant su chi li deviant e l'ant mazadu e cobertu de bascaràmine!
2.
in sas cortinas, cun su bentu chi at fatu, bi est sa nughe, sa castanza, sa landhe a terrinu cobertu
Traduzioni
Francese
couvert
Inglese
covered
Spagnolo
cubierto,
tapado
Italiano
copèrto
Tedesco
bedeckt.
coltína , nf: cortina,
cultina Definizione
sa pratza asuta de una mata, totu a inghíriu de su truncu inue orruet su frutu; s'umbra chi faent is matas, asuta; su frutu chi dhue orruet asuta de sa mata
Sinonimi e contrari
paltza,
prassàrgia,
pratzada
Modi di dire
csn:
fàghere sa c. a sas àrbures = limpiai asuta de is matas; èssere a cortina (nadu de unu frutu) = a meda, in terra
Frasi
est abbaidendhe sas fozas sicas e mortas suta de sa coltina ◊ sa pira ruet in sa cortina ◊ sa cortina no si collit comintzendhe dae mesu, ma dae alas de fora, a s'atenta
2.
sos àrbores fachent cortina ◊ in istiu cherent fatas sas cortinas pro agatare su logu netu a ndhe collire s'olia
3.
ndhe apo collidu una cortina de olia ◊ sa nughe bi est a cortina, in terra
Cognomi e Proverbi
smb:
Cortina
/
prb:
sa landhe falat a sa cortina
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
le couvert d'un arbre
Inglese
Space under a tree
Spagnolo
lugar debajo de un árbol
Italiano
lo spàzio sótto una pianta
Tedesco
Schatten eines Baumes.
cucuvàdu , agt Definizione
chi est carragiau, ammontau
Sinonimi e contrari
acuguzadu,
carralzadu,
cugurradu
Frasi
sa campagna est cucuvada de ruvu e de gardureu ◊ in su palumbrinu sos truncos de sos àlvures sunt cucuvados de lanedha
Traduzioni
Francese
couvert
Inglese
covered
Spagnolo
cubierto,
tapado
Italiano
copèrto,
invaso
Tedesco
bedeckt.
edrósu , agt Definizione
chi est ammontau de follaera, chi portat edra
Frasi
in cue b'at unu muru edrosu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvert de lierre
Inglese
ivy-mantled
Spagnolo
cubierto de hiedra
Italiano
ederóso
Tedesco
Efeu…
frascàrzu , nm Definizione
logu prenu de matas, de matedu cracu (tupas e matas) in su logu; genia de fasche de naes arraspiosas mannas acapiadas in sa parte grussa po carrare cosa a tragadura
Sinonimi e contrari
crachi,
crachiredhu,
craxili,
fratale,
lita,
mateda,
stovina,
tuparzu,
tupedu
/
trazu
Frasi
ch'essit e chircat a cúcuru bàsciu intro de sa tanca, in mesu a su frascarzu, in donzi irrocadorzu e ispinarzu (G.Sini)
2.
sos massajos carrarzaiant su sèmene cun su frascarzu e solovraiant sas últimas chérvias
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
terrain couvert d'arbres et de buissons
Inglese
scrub-land
Spagnolo
hojarasca
Italiano
frasconàia
Tedesco
Gezweig.
freàdu 1 , agt, nm: friau Definizione
chi giughet frea, o chi ndhe at giutu, chi est iscrammentau, chi timet totu ca ndhe at bistu malos iscrammentos; chi si primat; chi giughet piringiones, tzacaduras de sa carre po fritu o àteru
Sinonimi e contrari
frau 1,
fresadu,
iscadhau,
isprajadu,
spreau,
tocadu
Frasi
sa zente freada si betat totu a imbitzu
2.
si faghet freadu che addaghi bidet giustíssia ◊ fia nendhe cosa de peràulas a Boredhu e Antónia si est fata freada
3.
no podet fichire nudha ca est freadu ◊ si ses freada no fatas s'isterzu!
Cognomi e Proverbi
prb:
a cuadhu friau sa sedha dhi pítziat
Traduzioni
Francese
couvert de plaies,
déçu
Inglese
covered in sores,
burnt
Spagnolo
llagado,
quemadura
Italiano
piagato,
scottato
Tedesco
verwundet,
schwärend.
gliagàdu , pps, agt: (gli-a-ga-du) gliagau
liagau Definizione
de gliagai; chi giughet calecuna liaga, chi est totu liagas
Sinonimi e contrari
malandradu
2.
Gesugristu fut totu gliagau e insangunau in su corpus
Traduzioni
Francese
couvert de plaies,
ulcéreux
Inglese
covered in sores,
ulcerous
Spagnolo
llagado,
ulceroso
Italiano
piagato,
ulceróso
Tedesco
geschwürig,
ulzerös.
illudràu , pps, agt: illudriadu Definizione
de illudrare; chi est totu brutu de ludu, istidhigau de ludu
Sinonimi e contrari
afoxau,
alludrigonau,
imbuludradu,
ludrigonau,
lurdegau
| ctr.
límpiu,
netu
2.
si ndhe peseit dae terra totu illudriadu ◊ est brutu che porcu illudriau in s'istradone!
Traduzioni
Francese
crotté,
couvert de boue,
éclaboussé
Inglese
muddied,
splashed with mud
Spagnolo
embarrado,
enlodado
Italiano
infangato,
pillaccheróso
Tedesco
mit Kot bedeckt,
kotig.
imbruinàdu , pps, agt Definizione
de imbruinare; chi portat pruine, chi est brutu de pruine
Sinonimi e contrari
bruerosu,
impiugheradu,
impruerinatu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
Traduzioni
Francese
couvert de poussière
Inglese
covered with dust
Spagnolo
empolvado
Italiano
impolverato
Tedesco
verstaubt.
impruerinàtu , pps, agt Definizione
de impruerinare; chi est totu pruine, brutu de pruine
Sinonimi e contrari
bruerosu,
imbruinadu,
peuerosu,
preunosu
/
ttrs. impiubaradu
| ctr.
límpidu,
netu
Frasi
fit arrabbiatu ca sos gambales si li fint impruerinatos
2.
ómines e féminas, vene impruerinatos, sichiant volanne sa coa de su ballu (G.Albergoni)
Traduzioni
Francese
couvert de poussière
Inglese
dusty
Spagnolo
polvoriento
Italiano
impolverato
Tedesco
verstaubt.
isfilinzonàdu , agt Definizione
chi est totu iscorriau, a pendhiligiones
Sinonimi e contrari
filatzigosu,
iscorrioladu,
lizinidu
/
cdh. sbalbaciulatu
Frasi
rupet su muru, rujat sa chisura e che imberghet apalas de un'altura totu isfilinzonadu e munziadu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvert de lambeaux,
déguenillé
Inglese
torn in threads (to),
frayed
Spagnolo
deshilachado
Italiano
sfilacciato,
sbrandellato
Tedesco
abgetragen,
fransig,
zerfetzt.
laelàe , avb Definizione
èssere l. = totu isciustu, a pauledhas de abba, totu lurtzinas
Frasi
su terrinu fit totu laelae comente at pióidu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
couvert de flaques d’eau
Inglese
full of puddles
Spagnolo
pantanoso
Italiano
pozzangheróso
Tedesco
voller Pfützen.
ocrítu , pps, agt Definizione
de ocrire; chi est ammanniandho is ogos po isparare o frorire
Sinonimi e contrari
obiu
Traduzioni
Francese
couvert de bourgeons
Inglese
gemmate
Spagnolo
brotado
Italiano
gemmato
Tedesco
Knospen treibend.