amparamànu , nm: ampiamanu,
amplamanu,
ampramanu,
ampremanu,
ampriamanu Definition
manu ampra, larga, líbbera, nau in su sensu de fàere comente paret e praghet, de tènnere podere prenu, o fintzes de si pigare tropu cunfidàntzia, tropu libbertade
Synonyms e antonyms
impramanu
Sentences
cussas s'iant pigau tropu s'amparamanu e dhas ia castigadas ◊ dae candho ses abbitandhe chin cussa zente l'imbenit chi ti cheres picare s'ampramanu de mi pònnere su tzitu! ◊ ci nd'ia tentu s'ampramanu nci dh'iu iscavulau!
Surnames and Proverbs
prb:
donai s'ampramanu est sempri dannosu
Etymon
srd.
Translations
French
liberté
English
liberty,
excessive trust
Spanish
familiaridades,
confianza excesiva
Italian
confidènza eccessiva,
àmpia,
tròppa libertà
German
übermäßige Vertraulichkeit,
zu große Freiheit.
biolèra , nf Definition
cosa chentza giudu de chie istat chentza contu e chentza cabu
Synonyms e antonyms
fiolera*,
frascheria,
mancàssia
Sentences
a unu de sos frades l'aviant allimbau pro furas e bioleras ◊ Deus meus, Bos prumito chi apo a fàchere calesisiat sacrifítziu pro bínchere custas bioleras (S.Spiggia)
Translations
French
frivolité,
liberté,
licence,
dérèglement
English
frivolity,
license
Spanish
frivolidad
Italian
frivolézza,
licènza,
sfrenatézza
German
Leichtfertigkeit,
Zügellosigkeit.
faghínu, faghíu , nm: afainu 1,
fainu,
fainzu,
faiu Definition
su èssere o andhare o fàere o nàrrere chentza peruna régula, chentza critériu
Synonyms e antonyms
brétiu,
isfaiu
Idioms
csn:
avb. a faghiu = afaiu, chentza régula, chentza frenu, chentza abbiadura peruna, a su chi si cheret fàghere, nàrrere e gai; dare su faiu = iscapare, lassai andai a dónnia logu
Sentences
a su bestiàmine li daet su faiu e isse in bidha! ◊ su fainu su fogu si at leau, cheret zúghere a pínnigu su logu ◊ at lassadu su bestiàmine a su faiu de chie bi colat
2.
in buzaca zuchet a faghiu unu murútule de poesias ◊ s'abba est andhendhe a faiu ◊ su bestiàmine che lu tenet in su cumonale a faiu ◊ su tempus ti che secat s'andhonzu a fainu ◊ andànt a su fainu peri is cugigones a si arrangiare ◊ isse cumbidendhe e sa zente totu bufandhe a faghinu!
Etymon
srd.
Translations
French
liberté,
dérèglement
English
freedom,
intemperance
Spanish
desarreglo
Italian
libertà,
sregolatézza
German
Freiheit,
Regellosigkeit.
libbeltàde , nf: libbertade,
libbertadi,
libbertari,
liertade Definition
sa possibbilidade de fàere un'iscéberu, pigare una decisione, fàere ccn. cosa chentza èssere a óbbrigu de nudha e de nemos, solu po sa volontade e po su chi unu credet o pentzat e agatat giustu e bonu, segundu is diritos chi unu tenet o credet de dèpere tènnere, cumportamentu chi in cantu dipendhet solu de noso si podet cunsiderare sinónimu de responsabbilidade: in is costitutziones democràticas de is istados benit regulada a manera chi potzat èssere sa cunditzione de totus e po cuss'etotu est precisada coment'e diritu e dovere de su citadinu / pèrdere o pèrderesi sa l. = fai ccn. cosa de dèpiri acabbai in presoni
Synonyms e antonyms
indipendéntzia
/
responsabbilidade
| ctr.
dipendéntzia,
prejonia
Sentences
pro s'amore de sa libbertade si fit a manu sua esiliada ◊ nci at libbertadi po piticus e mannus ◊ chèrrere dia chi sa voche mea límpia e serena de s'universu tochet donni vena chi si nutrit de amore e libbertade (T.Cherchi)◊ sa libbertadi prus giusta e santa est de no nci ai meri o serbidori ◊ chini timit de abarrai solu non dhi praxit sa libbertadi
2.
bastàscia, foras de domu mia o perdu sa libbertadi, oi!
Etymon
spn.
Translations
French
liberté
English
freedom
Spanish
libertad
Italian
libertà
German
Freiheit.
spresonaméntu , nm Definition
su ndhe bogare de presone a ccn.
Etymon
srd.
Translations
French
mise en liberté
English
release
Spanish
excarcelación
Italian
scarcerazióne
German
Enthaftung.