ammíssa , nf Definition
su ammíntere de is cosas (granos), su essire cumprias, lómpias
Synonyms e antonyms
crompimentu,
giompidura,
giompimentu,
lompimentu
Etymon
ltn.
admissus, -a
Translations
French
maturation
English
ripening
Spanish
maduración
Italian
maturazióne
German
Reifen.
cumpridúra , nf Definition
su cumprire, su lòmpere a sa fine, a puntu giustu / a c. = a s'acabbu, ma fintzas po cumpletai o cumpletendi ccn. cosa
Synonyms e antonyms
cromprimentu,
giompimentu
Sentences
in su tusorzu o in sa cumpridura
Etymon
srd.
Translations
French
maturation
English
ripeness
Spanish
maduración
Italian
maturazióne
German
Reifen.
giompidúra , nf Definition
su lòmpere de sa cosa a puntu giustu
Synonyms e antonyms
crompimentu,
giompimentu,
lompimentu
Sentences
frutu perunu bato a giompidura e iscuntento massaju e pastore
Etymon
srd.
Translations
French
maturation
English
ripening
Spanish
maduración
Italian
maturazióne
German
Reifen.
giompiméntu , nm: crompimentu,
giumpimentu,
lompimentu,
zompimentu Definition
su cumprire de is cosas, su crèschere e lòmpere a su puntu giustu, bonas de serbire, nau fintzes de personas, de òperas e de fatos de sa vida, de su andhare; genia de sacu, in bentre de sa fémina, ue faet su fedu fintzes a naschire
Synonyms e antonyms
ammissa,
giompidura
/
burba,
filadòrgia,
mammana,
secundhina
Sentences
su frúture benit a giumpimentu ◊ batire a giompimentu disizos e isperas ◊ no est pro su malu si no so bénnidu ancora a giompimentu a sa prommissa
Translations
French
achèvement,
maturation
English
accomplishment,
maturity
Spanish
maduración
Italian
compiménto,
maturazióne
German
Reifen.
ingranidúra , nf Definition
su si fàere o essire matucu de su granu, su lompimentu, nau de is laores
Synonyms e antonyms
ingranimentu
Sentences
su trigu est friscu, a mesu ingranidura
Etymon
srd.
Translations
French
maturation du blé
English
ripening
Spanish
maduración de cereales
Italian
maturazióne del grano e sìmili
German
Reife.
lòmpere, lòmpi , vrb: allòmpiri,
ciòmpere*,
còmprere,
giòmpere,
lòmpiri,
zòmpere Definition
andhare e arribbare a unu logu, a unu tretu, a unu certu puntu; nau de frutos e cosas chi creschent, arribbare a su puntu de èssere bonos a papare, a incungiare; portare, acostire una cosa; betare is manos a unu po dh'iscúdere, o a una cosa po ndhe dha pinnigare, po si dha papare
Synonyms e antonyms
acodie,
arribbai,
assuprire,
avrastare,
illompi
/
abberare,
achiare,
crompire,
impertiae,
ingranire
/
aporrire,
batire
/
assachitzare,
atacai,
crazugai
Idioms
csn:
tzucau e lómpiu = puntu e mortu; no s'ídere mai lómpidu = tènniri tropu pressi, lassaisí pigai de su pressi, de sa furighedha; lòmpere sos annos = fai is annus; piga sa manu e lompimidhoi!… = a pinnigu est!…, ch'est atesu meda!
Sentences
lompe a domo de mamma tua ca ti cheret cumandhu! ◊ si ch'est lómpidu isse innanti meu e no mi at lassadu nudha ◊ s'abba ch'est lómpida, in su surcu ◊ ajó ca est lompendi su síndhigu! ◊ a ite ora ses lómpidu a bidha? ◊ binchet su pannu chie lompet innantis de sos àteros ◊ geo lompo a Austis e bio chi funt inie, poi che sódigo a bidha
2.
sa cariasa lompet in maju ◊ sa cosa semenada a regadiu no lompet frutu
3.
lompemindhe cussa cosa! ◊ a ue no lompes a manos, a bodhire sa figu lea s'unchinu ◊ bai e lompididhoi e torra luegus! ◊ bae, za ti che la lompo deo, a domo tua, custa cosa! ◊ Deus bos lompat a su disizu bostru!
4.
fis bona cantu su mele, e como dae su fele lompes a mi rafiare! ◊ si li lompo lu lasso fritu che nie!…
5.
addaghi si che ponet una cosa in conca no s'idet mai lómpidu!
Translations
French
arriver,
parvenir,
mûrir,
parvenir à maturation
English
to reach,
to ripen
Spanish
llegar,
madurar
Italian
giùngere,
pervenire,
maturare
German
ankommen,
reifen.
lompiméntu , nm: crompimentu,
giompimentu* Definition
su cumprire de is cosas, su crèschere e lòmpere a su puntu giustu, bonas de serbire, nau fintzes de personas, de òperas e de fatos de sa vida; nau de giòvonos cojuandho, acabbamentu de cójua
Synonyms e antonyms
cumpridolza,
cumpridura,
dimprimentu
Sentences
ant agatau una creatura morta ma no si cumprendhet si fiat de lompimentu
2.
candho faiant su lompimentu, isparaiant daghi moviat s'isposu po andhare a dommo de s'isposa ◊ sa festa de su lompimentu como si narat fidantzamentu
Translations
French
maturation
English
ripening,
fulfilment
Spanish
maduración
Italian
compiménto,
maturazióne
German
Reife.