Definition Definition
Synonyms e antonyms Synonyms e antonyms
Idioms Idioms
Sentences Sentences
Surnames and Proverbs Surnames and Proverbs
Scientific Terminology Scientific Terminology
Etymon Etymon
Translations Translations
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
arràcia , nf: arratza,
ratza Definition
totu su chi distinghet una genia de erbas, de matas, de animales o de cristianos de un'àtera: si narat meda in su sensu de genia de calidades bonas, o fintzes solu de calidade bastat chi siat / zenias de arratza de zente (po distínghere calecunu piessignu, prus che àteru su colore de sa pedhe): bianca, groga, niedha, arrubiasta; parai, parare arratza = pesare bestiàmine, lassare cosa a sèmene
Synonyms e antonyms
casta,
genia,
iscera,
iscrípia,
paru,
raima
/
calidade
/
arereu
Idioms
csn:
èssere de a. = de ratza bona; arratza de!…+ nm. = in sensu normale (ca su significau de su "arratza" est bonu, positivu) bollet nàrrere chi sa cosa inditada est bella, bona meda, ma in cobertanza bollet nàrrere su contràriu
Sentences
s'arràcia umana ◊ duos canes ti peso pro catza, canes de Fonne, canes de arratza (A.Casula)◊ it'arratza de pudha a criare un'ou goi mannu! ◊ no dhui nd'at unu mancu po arratza ◊ totu s'arratza sua at tentu bestiàmine ◊ nois semus de diversa arratza ◊ su madiru puru est "Pintus", ma de àtera arratza ◊ arràcia de píperas, chie vos at imparau a fughire?!◊ sa terra si fiat prena de matas e de erba de tantis arratzas
2.
a fillas mias dhas apu sempri postas a coredhai e iscínt a fai dónnia arratza de druci
3.
dhi còmporas su binu, poi dhu tzérrias po ti che dhu bufare: arratza de afarista!…(M.Dejana)◊ arratza de cibudha bella eus fatu, ocannu!
Etymon
itl.
Translations
French
race
English
race
Spanish
raza
Italian
razza
German
Rasse.
iscastàre , vrb Definition
cambiare genia, casta, essire diferente, de arratza prus metzana, nau fintzes in su sensu de iscrizeniare, essire o èssere diferente
Synonyms e antonyms
irratzare
/
chilzeniare,
disgeniare,
imburdiri,
ischilziniare,
iseniare
/
cambiai,
mudai
| ctr.
arraciai,
istripai
Sentences
sos sonos de una peràula a bortas iscastant, càmbiant de una bidha a s'àtera ◊ potet peri dare chi cussu pitzocu iscastet dae s'arratza sua ◊ deo apo arratzau a is meos e in parte fortzis apo iscastau
2.
in sa faedhada nois Torpinos nos iscastamus meda fenas dae sos Pasadinos (G.Chessa)
Etymon
srd.
Translations
French
changer de race,
s'abâtardir
English
to degenerate
Spanish
mestizar
Italian
dirazzare
German
entarten.
rébula , nf: arrémpula,
rémpula,
répula Definition
foedhandho de personas, de animales e cosas, si narat prus che àteru a disprétziu po aredeu, arratza / ómine, fiadu, de répula bona, mala; segàresi de una r. = èssere de sos…, de s'arereu de…
Synonyms e antonyms
aredeu,
arénsia,
arràcia,
arrampile,
eréscia,
iscrípia,
istripa,
istripile,
repulia
/
ttrs. répura
Sentences
sa lànsana est de sa répula de s'armurata ◊ no ti ndhe ammentas fizu de chie ses, de cale répula? (P.Giudice Marras)◊ est un'animaledhu de una rébula diferente ◊ arródiant in sas aeras abbilastros de onzi répula ◊ cussu faghet gai ca lu tenet de répula ◊ su sambenadu distinghet sas répulas ◊ isse pesat una trallallera ca est de répula campidanesa
2.
tantu za si segant de sa menzus répula, cussos!…
Translations
French
race
English
progeny
Spanish
casta
Italian
genìa
German
Sippe,
Stamm.