agruòe , nm: oguoe Definition
genia de pigionedhu, topi de mata
Scientific Terminology
pzn, sylvia sarda
Translations
French
fauvette sarde
English
dartford warbler
Spanish
curruca sarda
Italian
magnanina sarda
German
Sardengrasmücke.
cassí , nm: cassibi,
cassile,
cassili,
cassívile Definition
genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu
Synonyms e antonyms
ansile*,
assíbile,
bassili,
grassíbile,
ibbirru,
ischirru,
màrcia 3,
vrassívile
Surnames and Proverbs
smb:
Cassili, Cascili
Scientific Terminology
anra, martes martes latinorum
Translations
French
martre des pins,
martre sarde
English
pine marten,
sardinian marten
Spanish
marta
Italian
màrtora comune,
màrtora sarda
German
Baummarder,
Edelmarder.
cherrichérri , nf Definition
diferentes genias de pigione chi narant fintzes topi de mata (ma sa s. conspicillata faet in logos ispògios, pòveros)
Synonyms e antonyms
moschita
Scientific Terminology
pzn, sylvia undata corsa, s. sarda, s. conspicillata, s. melanocephala
Etymon
srd.
Translations
French
fauvette sarde
English
dartford warbler
Spanish
curruca tomillera
Italian
magnanina,
sterpàzzola di Sardègna,
occhiocòtto
German
Sardengrasmücke.
forési, foréssi , nm: fresi,
froesi,
fruesu,
furesi,
furesu Definition
orrobba téssia grussa, de lana sarda, prus che àteru tintu a niedhu impreau po costúmenes / nighedhu che furesi (de s'arrennegu) = nau de ccn., arrennegau meda
Synonyms e antonyms
goresi
Sentences
de furesi, de pinzos e tapetos ndhe at téssidu unu premiarzu ◊ cun d-unu palmu de fresi lu bestis gioga gioghendhe! ◊ sunt imbreagos chi cunfundhent sos fresis chin sas sedas ◊ in sa càscia bi at cannas de fresi, lentolos de linu, costúmenes ricamados
2.
sa bidha fit torrata unu burdellu niedhu che furesi
Surnames and Proverbs
smb:
Fresi, Furesi
/
prb:
mezus furesi ischidu chi no segnore molente
Scientific Terminology
ts
Etymon
ltn.
fore(n)sis
Translations
French
"orbace" (étoffe sarde en poil de chèvre)
English
coarse woollen fabric (from sardinia)
Spanish
tejido de lana
Italian
orbace
German
grobes Wollzeug.
istrúmpa , nf: strumpa Definition
genia de gherra chi si faet in duos, prus che àteru a giogu o balentia, aferrandhosi s'unu cun s'àteru a chintzu a bratzos fadhios e cricandho de fàere orrúere s'àteru a terra iscutulandhodhu, parandhodhi sa camba o àteru: binchet chie, po fortza o abbilesa, betat a terra s’àteru ponendhodhu asuta / genias de i. segundhu comente si leat s'àteru: i. a totu chitu, i. a chitu partidu
Synonyms e antonyms
chintada,
istrampada
Sentences
sunt zocandhe un'istrumpa trissinada, a chitu partidu ◊ in Ollolai faghent su campionadu de s'istrumpa ◊ a pitzocu, zogandhe a s'istrumpa no ch'est arrennéssiu mai nessunu a dhi pònnere s'ischina in terra
Scientific Terminology
ggs
Etymon
srd.
Translations
French
lutte sarde libre
English
sardinian catch-as catch can
Spanish
lucha libre sarda
Italian
lòtta lìbera sarda
German
sardisches Freistilringen.
píbara , nf: píbera,
pípara,
pípera Definition
genia de arrasia velenosa chi assimbígiat a su coloru, ma chi no si agatat o no faet in Sardigna: is chi si agatant funt su coloru de abba o tartza (p. de arriu, de àcua, de modhe: natrix maura) e un'àteru coloru mannu chi faet fora de s'abba (p. de sicu, de soli, soliana, coluber hippocrepis); est animale sèmpere pigau a paragone po gente mala / sulai che píbera = furriàresi male arrennegados, arrespòndhere a boghes
Sentences
che píbera chi pistu li ant sa coa ti boltas a sa tzega a mossigare (P.Porcu)◊ sunt che píberas de sicu ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ no ti tzachis, ca paris una píbara! ◊ nàsciu, suat che una píbara! ◊ ferenandhe che píbera, cumintzat a boghes contras a su fizu ◊ arrebbugia, candu dha fuedhas si fúrriat comenti a una píbara!
Scientific Terminology
anar, natrix maura, coluber hippocrepis
Etymon
ltn.
vipera
Translations
French
vipère,
couleuvre sarde
English
viper,
grass snake,
sardinian coluber
Spanish
culebra viperina,
culebra de herradura
Italian
vìpera,
bìscia viperina,
còlubro sardo
German
Ringelnatter,
Hufeisennatter.
sàdru , agt, nm: saldu,
sardu Definition
chi o chie est de sa Sardigna, chi pertocat sa Sardigna, is Sardos; sa limba chi foedhaus is Sardos / nàrrere una cosa a sa sarda, sardasarda = ladina, crara, chi si cumprendet bene
Sentences
boleus ballus sadrus, no a impressadura che is aremigus! ◊ su pópulu sardu at apertu sos ogos ◊ dhu nant "romanu", ma est casu sardu!
2.
limba e natura nos ant fatu a Sardos ◊ dae séculos semus nois Sardos coment'e malos teracos oprimidos (A.Casula)◊ o Sardu, si ses sardu e si ses bonu, semper sa limba tua apas presente! (Piras)
3.
in sardu iscrio: sa limba imparada dae totu sentza mastru in pitzinnia (Cubeddu)◊ chistionaus e iscrieus in sardu
Surnames and Proverbs
smb:
Sardu
/
prb:
berrita no fachet Sardu
Etymon
ltn.
sardus
Translations
French
sarde
English
sardinian
Spanish
sardo
Italian
sardo
German
sardisch,
Sarde.
sciampíta , nf, nm: sciampitu Definition
su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca
Synonyms e antonyms
ciapita,
tzopita
/
ballu
Sentences
a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita?
Etymon
srd.
Translations
French
entrechat,
pas de danse sarde
English
sardinian ball step
Spanish
paso del baile sardo
Italian
scambiétto
German
Kreuzsprung,
Entrechat.
sciampitài , vrb: isciampitai Definition
fàere sa sciampita, mòvere is cambas coment'e ballandho, fàere is passitedhos de su ballu, fàere genia de giogos cun su ballu
Synonyms e antonyms
aciapitai,
atzopitai,
brinchitare,
istripitare
Sentences
sciampitat sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ ci fiat essiu cuntentu e sciampitendi ◊ no sciampitat foras unu pipiu ca est tempus mau ◊ beni a mesu de su ballu ca ti fadeus biri comenti si sciampitat! ◊ is pobidhas sciampitendisí su paneri e nosu ingunis!
2.
fatzu unu ballu de cussus sciampitaus
Etymon
itl.t
zampettare
Translations
French
danser la danse sarde
English
to have a sardinian dance
Spanish
bailar el baile sardo
Italian
scambiettare
German
Kreuzsprünge machen.