Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cassí , nm: cassibi, cassile, cassili, cassívile Definition genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu Synonyms e antonyms ansile*, assíbile, bassili, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3, vrassívile Surnames and Proverbs smb: Cassili, Cascili Scientific Terminology anra, martes martes latinorum Translations French martre des pins, martre sarde English pine marten, sardinian marten Spanish marta Italian màrtora comune, màrtora sarda German Baummarder, Edelmarder.

frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua, freuledha, frígula Definition ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru Synonyms e antonyms ambu, pistizone, sucu Sentences beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus Surnames and Proverbs smb: Fregula Etymon itl. frégolo Translations French pâtes alimentaires granulées pour soupe English typical sardinian pasta for soups Spanish pastas sardas para sopas Italian tipo di pasta sarda per minèstre German sardische Suppennudeln (Pl.).

imbecídha , nf Definition genia de pigione chi narant fintzes filomena de mata, ogu de boe e conca de moru Synonyms e antonyms oghibboi Scientific Terminology pzn, sylvia melanocephala Translations French fauvette mélanocéphale English sardinian warbler Spanish curruca cabecinegra Italian occhiocòtto German Samtkopfgrasmücke.

istrúmpa , nf: strumpa Definition genia de gherra chi si faet in duos, prus che àteru a giogu o balentia, aferrandhosi s'unu cun s'àteru a chintzu a bratzos fadhios e cricandho de fàere orrúere s'àteru a terra iscutulandhodhu, parandhodhi sa camba o àteru: binchet chie, po fortza o abbilesa, betat a terra s’àteru ponendhodhu asuta / genias de i. segundhu comente si leat s'àteru: i. a totu chitu, i. a chitu partidu Synonyms e antonyms chintada, istrampada Sentences sunt zocandhe un'istrumpa trissinada, a chitu partidu ◊ in Ollolai faghent su campionadu de s'istrumpa ◊ a pitzocu, zogandhe a s'istrumpa no ch'est arrennéssiu mai nessunu a dhi pònnere s'ischina in terra Scientific Terminology ggs Etymon srd. Translations French lutte sarde libre English sardinian catch-as catch can Spanish lucha libre sarda Italian lòtta lìbera sarda German sardisches Freistilringen.

magliorédhu , nm: malloredhu Definition genia de macarrone tundhu fatu a manu: macarrone cravau, de punzu, de úngia, de manu nostra Synonyms e antonyms arribiedhu, cicione, malladedhu, mutzitu, pitzoti Sentences de malloredhus bèni cundius gei si ndi at papau dus!… Scientific Terminology mng Etymon srd. Translations French "gnocchi" (quenelles de purée de pommes de terre et de farine) English gnocco (typical Sardinian pasta) Spanish ñoqui Italian gnòcco German sardisches Klößchen.

píbara , nf: píbera, pípara, pípera Definition genia de arrasia velenosa chi assimbígiat a su coloru, ma chi no si agatat o no faet in Sardigna: is chi si agatant funt su coloru de abba o tartza (p. de arriu, de àcua, de modhe: natrix maura) e un'àteru coloru mannu chi faet fora de s'abba (p. de sicu, de soli, soliana, coluber hippocrepis); est animale sèmpere pigau a paragone po gente mala / sulai che píbera = furriàresi male arrennegados, arrespòndhere a boghes Sentences che píbera chi pistu li ant sa coa ti boltas a sa tzega a mossigare (P.Porcu)◊ sunt che píberas de sicu ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ no ti tzachis, ca paris una píbara! ◊ nàsciu, suat che una píbara! ◊ ferenandhe che píbera, cumintzat a boghes contras a su fizu ◊ arrebbugia, candu dha fuedhas si fúrriat comenti a una píbara! Scientific Terminology anar, natrix maura, coluber hippocrepis Etymon ltn. vipera Translations French vipère, couleuvre sarde English viper, grass snake, sardinian coluber Spanish culebra viperina, culebra de herradura Italian vìpera, bìscia viperina, còlubro sardo German Ringelnatter, Hufeisennatter.

sàdru , agt, nm: saldu, sardu Definition chi o chie est de sa Sardigna, chi pertocat sa Sardigna, is Sardos; sa limba chi foedhaus is Sardos / nàrrere una cosa a sa sarda, sardasarda = ladina, crara, chi si cumprendet bene Sentences boleus ballus sadrus, no a impressadura che is aremigus! ◊ su pópulu sardu at apertu sos ogos ◊ dhu nant "romanu", ma est casu sardu! 2. limba e natura nos ant fatu a Sardos ◊ dae séculos semus nois Sardos coment'e malos teracos oprimidos (A.Casula)◊ o Sardu, si ses sardu e si ses bonu, semper sa limba tua apas presente! (Piras) 3. in sardu iscrio: sa limba imparada dae totu sentza mastru in pitzinnia (Cubeddu)◊ chistionaus e iscrieus in sardu Surnames and Proverbs smb: Sardu / prb: berrita no fachet Sardu Etymon ltn. sardus Translations French sarde English sardinian Spanish sardo Italian sardo German sardisch, Sarde.

sciampíta , nf, nm: sciampitu Definition su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca Synonyms e antonyms ciapita, tzopita / ballu Sentences a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita? Etymon srd. Translations French entrechat, pas de danse sarde English sardinian ball step Spanish paso del baile sardo Italian scambiétto German Kreuzsprung, Entrechat.

sciampitài , vrb: isciampitai Definition fàere sa sciampita, mòvere is cambas coment'e ballandho, fàere is passitedhos de su ballu, fàere genia de giogos cun su ballu Synonyms e antonyms aciapitai, atzopitai, brinchitare, istripitare Sentences sciampitat sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ ci fiat essiu cuntentu e sciampitendi ◊ no sciampitat foras unu pipiu ca est tempus mau ◊ beni a mesu de su ballu ca ti fadeus biri comenti si sciampitat! ◊ is pobidhas sciampitendisí su paneri e nosu ingunis! 2. fatzu unu ballu de cussus sciampitaus Etymon itl.t zampettare Translations French danser la danse sarde English to have a sardinian dance Spanish bailar el baile sardo Italian scambiettare German Kreuzsprünge machen.

tenòre, tenòri , nm Definition càntigu a proa, cuncordu, cussertu, si faet in bàtoro ómines: su chi tumbat e cantat est sa boche, is chi dh'acumpàngiant formant su coro (bassu, contra, mesu boche); genia de boghe de ómine, sa prus arta cantandho Synonyms e antonyms cuncordu, cuntzertu Scientific Terminology sntz Etymon itl. Translations French chant choral typique de la Sardaigne, ténor English typical sardinian choral singing, tenor Spanish canto coral sardo Italian caratterìstico canto corale sardo, tenóre German typisch sardischer Choralgesang, Tenor.