cassí , nm: cassibi, cassile, cassili, cassívile Definizione genia de animaledhu, gatagreste o cane de serra, pagu prus mannu de s'annaemele o bíurru, a pilu in colore de castàngia, in colore de aràngiu in su gúturu e in petorras, coa longa e grussa, pilosa: unu tempus in Sardigna si ndhe agataiat medas e como ch'est agiummai ispérdiu; papat sórighes, pigiones, bobbois, conillos: est amparau cun lei po no dh'ispèrdere deunudotu Sinonimi e contrari ansile*, assíbile, bassili, grassíbile, ibbirru, ischirru, màrcia 3, vrassívile Cognomi e Proverbi smb: Cassili, Cascili Terminologia scientifica anra, martes martes latinorum Traduzioni Francese martre des pins, martre sarde Inglese pine marten, sardinian marten Spagnolo marta Italiano màrtora comune, màrtora sarda Tedesco Baummarder, Edelmarder.

frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua, freuledha, frígula Definizione ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru Sinonimi e contrari ambu, pistizone, sucu Frasi beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus Cognomi e Proverbi smb: Fregula Etimo itl. frégolo Traduzioni Francese pâtes alimentaires granulées pour soupe Inglese typical sardinian pasta for soups Spagnolo pastas sardas para sopas Italiano tipo di pasta sarda per minèstre Tedesco sardische Suppennudeln (Pl.).

imbecídha , nf Definizione genia de pigione chi narant fintzes filomena de mata, ogu de boe e conca de moru Sinonimi e contrari oghibboi Terminologia scientifica pzn, sylvia melanocephala Traduzioni Francese fauvette mélanocéphale Inglese sardinian warbler Spagnolo curruca cabecinegra Italiano occhiocòtto Tedesco Samtkopfgrasmücke.

istrúmpa , nf: strumpa Definizione genia de gherra chi si faet in duos, prus che àteru a giogu o balentia, aferrandhosi s'unu cun s'àteru a chintzu a bratzos fadhios e cricandho de fàere orrúere s'àteru a terra iscutulandhodhu, parandhodhi sa camba o àteru: binchet chie, po fortza o abbilesa, betat a terra s’àteru ponendhodhu asuta / genias de i. segundhu comente si leat s'àteru: i. a totu chitu, i. a chitu partidu Sinonimi e contrari chintada, istrampada Frasi sunt zocandhe un'istrumpa trissinada, a chitu partidu ◊ in Ollolai faghent su campionadu de s'istrumpa ◊ a pitzocu, zogandhe a s'istrumpa no ch'est arrennéssiu mai nessunu a dhi pònnere s'ischina in terra Terminologia scientifica ggs Etimo srd. Traduzioni Francese lutte sarde libre Inglese sardinian catch-as catch can Spagnolo lucha libre sarda Italiano lòtta lìbera sarda Tedesco sardisches Freistilringen.

magliorédhu , nm: malloredhu Definizione genia de macarrone tundhu fatu a manu: macarrone cravau, de punzu, de úngia, de manu nostra Sinonimi e contrari arribiedhu, cicione, malladedhu, mutzitu, pitzoti Frasi de malloredhus bèni cundius gei si ndi at papau dus!… Terminologia scientifica mng Etimo srd. Traduzioni Francese "gnocchi" (quenelles de purée de pommes de terre et de farine) Inglese gnocco (typical Sardinian pasta) Spagnolo ñoqui Italiano gnòcco Tedesco sardisches Klößchen.

píbara , nf: píbera, pípara, pípera Definizione genia de arrasia velenosa chi assimbígiat a su coloru, ma chi no si agatat o no faet in Sardigna: is chi si agatant funt su coloru de abba o tartza (p. de arriu, de àcua, de modhe: natrix maura) e un'àteru coloru mannu chi faet fora de s'abba (p. de sicu, de soli, soliana, coluber hippocrepis); est animale sèmpere pigau a paragone po gente mala / sulai che píbera = furriàresi male arrennegados, arrespòndhere a boghes Frasi che píbera chi pistu li ant sa coa ti boltas a sa tzega a mossigare (P.Porcu)◊ sunt che píberas de sicu ammanitzendhe trobeas pro afunare ideas e fadigas ◊ no ti tzachis, ca paris una píbara! ◊ nàsciu, suat che una píbara! ◊ ferenandhe che píbera, cumintzat a boghes contras a su fizu ◊ arrebbugia, candu dha fuedhas si fúrriat comenti a una píbara! Terminologia scientifica anar, natrix maura, coluber hippocrepis Etimo ltn. vipera Traduzioni Francese vipère, couleuvre sarde Inglese viper, grass snake, sardinian coluber Spagnolo culebra viperina, culebra de herradura Italiano vìpera, bìscia viperina, còlubro sardo Tedesco Ringelnatter, Hufeisennatter.

sàdru , agt, nm: saldu, sardu Definizione chi o chie est de sa Sardigna, chi pertocat sa Sardigna, is Sardos; sa limba chi foedhaus is Sardos / nàrrere una cosa a sa sarda, sardasarda = ladina, crara, chi si cumprendet bene Frasi boleus ballus sadrus, no a impressadura che is aremigus! ◊ su pópulu sardu at apertu sos ogos ◊ dhu nant "romanu", ma est casu sardu! 2. limba e natura nos ant fatu a Sardos ◊ dae séculos semus nois Sardos coment'e malos teracos oprimidos (A.Casula)◊ o Sardu, si ses sardu e si ses bonu, semper sa limba tua apas presente! (Piras) 3. in sardu iscrio: sa limba imparada dae totu sentza mastru in pitzinnia (Cubeddu)◊ chistionaus e iscrieus in sardu Cognomi e Proverbi smb: Sardu / prb: berrita no fachet Sardu Etimo ltn. sardus Traduzioni Francese sarde Inglese sardinian Spagnolo sardo Italiano sardo Tedesco sardisch, Sarde.

sciampíta , nf, nm: sciampitu Definizione su passu prus fàcile de su ballu sardu, genia de manera de mòvere is peis ballandho, coment'e atzopiandho, brinchidedhu (ma fintzes una genia de iscucuricàrgiu chi unu balladore, poderau cun àteros duos istacaos de su giru, faet ballandho furriau a peis in artu, a conca a bàsciu); manera de ballare, genia de ballu / fai s'isciampita a unu = parare s'anca Sinonimi e contrari ciapita, tzopita / ballu Frasi a sciampitas altas acomenti a nosu mancu bosatrus badhais! ◊ bai ca oi no dha fais sa sciampita cun sa sposa a su costau! ◊ cun d-unu brínchidu si fut postu conca a bàsciu e peis a susu e iat fatu sa sciampita, sighendu a badhai ◊ o Luisicu, dh'arriscas de fai una sciampita? Etimo srd. Traduzioni Francese entrechat, pas de danse sarde Inglese sardinian ball step Spagnolo paso del baile sardo Italiano scambiétto Tedesco Kreuzsprung, Entrechat.

sciampitài , vrb: isciampitai Definizione fàere sa sciampita, mòvere is cambas coment'e ballandho, fàere is passitedhos de su ballu, fàere genia de giogos cun su ballu Sinonimi e contrari aciapitai, atzopitai, brinchitare, istripitare Frasi sciampitat sa cónduma e faint s'anchita e su passu torrau (A.Cannas)◊ ci fiat essiu cuntentu e sciampitendi ◊ no sciampitat foras unu pipiu ca est tempus mau ◊ beni a mesu de su ballu ca ti fadeus biri comenti si sciampitat! ◊ is pobidhas sciampitendisí su paneri e nosu ingunis! 2. fatzu unu ballu de cussus sciampitaus Etimo itl.t zampettare Traduzioni Francese danser la danse sarde Inglese to have a sardinian dance Spagnolo bailar el baile sardo Italiano scambiettare Tedesco Kreuzsprünge machen.

tenòre, tenòri , nm Definizione càntigu a proa, cuncordu, cussertu, si faet in bàtoro ómines: su chi tumbat e cantat est sa boche, is chi dh'acumpàngiant formant su coro (bassu, contra, mesu boche); genia de boghe de ómine, sa prus arta cantandho Sinonimi e contrari cuncordu, cuntzertu Terminologia scientifica sntz Etimo itl. Traduzioni Francese chant choral typique de la Sardaigne, ténor Inglese typical sardinian choral singing, tenor Spagnolo canto coral sardo Italiano caratterìstico canto corale sardo, tenóre Tedesco typisch sardischer Choralgesang, Tenor.

«« Cerca di nuovo