apalpài, apalpàre , vrb: aprapai, palpare 1 Definition tocare cun sa manu, cun is pódhighes Synonyms e antonyms ammanucai, apalpidare, aplopodhare Sentences su dotori a su pipiu dh'at aprapau in totu sa persona ◊ su tzegu si desit a apalpare a cadeunu ◊ apalpendhe apalpendhe, chircat intro de su nítzulu e tocat un'imbóligu Etymon srd. Translations French palper, toucher English to touch Spanish manosear Italian palpare, brancicare German betasten.

apalpidàre , vrb: aparpidare, aprapidare Definition istare tocandho cun is manos, che chi siat andhandho o faendho cosa a s'apràpidu, a s'iscuru Synonyms e antonyms ammanucai, apalpare, apalpuzare, aplopodhare, atrapidare Sentences aprapidandho, at detau s'istória de sa vida sua Etymon srd. Translations French palper, toucher English to squeeze Spanish toquetear, tantear Italian palpare German betasten.

apàlpu , nm, avb: apapu, aparpu, aprapu, palpu Definition su tocare cun sa carre, mescamente cun is manos, po connòschere is cosas; una de is chimbe capacidades chi tenet su cristianu de si acatare de is cosas e de ndhe bodhire is calidades (e mescamente sa forma) de is cosas Synonyms e antonyms apàlpidu, aprapudhi, tocu 2. so chirchendhe sa cosa a s'apalpu ◊ so legendhe su líbberu de sa vida a s'apalpu, a trúmbulu de iscuru (G.Monzitta)◊ ómines atrigantados si chircant a s'apapu giamèndhesi, in miniera Etymon srd. Translations French toucher English touch Spanish tacto Italian tatto German Tasten.

apalpuzàre , vrb: palpuzare, parpuzare Definition istare a su toca toca cun is manos Synonyms e antonyms ammanucai, apalpedhare, aparpidare, aplopodhare, atrapidare Sentences baso, toco, apalpuzo! Etymon srd. Translations French palper, toucher English to pat Spanish toquetear Italian palpeggiare German befühlen.

apodhicàre , vrb: apodhigae, apodhigai, apodhigare, podhicare Definition su istare totu tocandho cun is pódhighes, ponendho is pódhighes apitzu de is cosas sentza de bisóngiu, imbrutandhodhas (e, segundu ite si tocat, faendho male puru, giaendho dolore, ma fintzes po vísita o àteru); fintzes trebballare a pódhighes (es. su casu) Synonyms e antonyms afarrancae, ammanuncai, cariedhare Sentences ohi ite tológiu candho apódhigant s'ógiu! ◊ donzi mermu ti ant apodhicau ◊ sa morte isetat chin gúrpinos risitos de acunnortu pro nos apodhicare sas pèrelas de s'ànima (F.Satta)◊ su dotore mi at apodhigau bene in préchias 2. cussa picioca dh'ant apodhigada a deretu e a trevessu! Etymon srd. Translations French toucher du doigt English to touch Spanish toquetear con los dedos Italian toccare, tastare con le dita German berühren, betasten.

arrecabài , vrb: recabai Definition su ndhe bogare o tènnere calecuna cosa de unu trebballu, de una faina Synonyms e antonyms acanciare, balanzare, bocare, iscrúfere, lobrare, lograi, otènnere Etymon ctl., spn. recabar Translations French tirer, toucher English to deduce Spanish sacar Italian ricavare German gewinnen.

culturínas , avb Definition èssere in c. = àere belle e acabbau una cosa Translations French toucher à sa fin English said of a situation coming to an end (action) Spanish estar en las últimas Italian agli sgóccioli German am Ende.

lacanàre , vrb: allacanai* 1 Definition tènnere is làcanas acanta de pare; pònnere làcanas, serrare una terra, unu possessu; betare apare cosas foedhandho Synonyms e antonyms alindare, aorare, atremenai, serrai, stremenai Sentences ue su sole làcanat s'arrivu de su lugore sou lenu lenu 2. bideit in sos terrinos de Malosu un'iscuadra de ómines lacanendhe cun muredhos de pedra 3. ma it'est chi so narendhe, it'est chi so lacanandhe?! ◊ sos pitzinnos ant dassau su mannedhu lacananne Etymon srd. Translations French confiner, toucher English to border Spanish confinar, lindar, acotar Italian confinare German grenzen, abgrenzen.

palpàre 1 , vrb: apalpare, prapai 1, prapare 1 Definition tocare cun is manos, cun is pódhighes, andhare o cricare a s'apràpidu, a su toca toca Synonyms e antonyms apalpidare, aplopodhare Sentences sunt palpendhe in fundhu de sa pischina, chirchendhe a bortas chi che siat faladu a fundhu Etymon ltn. palpare Translations French palper, toucher, tâtonner English to touch Spanish palpar Italian palpare, brancicare German betasten.

pàlpu , nm: apalpu, parpa, parpu, prapu Definition su aprapidare, su tocare, istare a su toca toca; una de is chimbe capacidades chi tenet su cristianu de sapire is cosas e de ndhe cumprèndhere una calidade tocandhodhas cun sa carre e pruschetotu cun is manos (es. lisa, arrasposa, caente, frida, modhe, tostada e totu deasi) Synonyms e antonyms apàlpidu, aprapudhi / cdh. palpugnu Idioms csn: andhare, fàghere cosa a p., a parpas = aparpidendhe, tochendhe; lassare una cosa in prapu = partada, bardada, parpada Sentences tumbu no fit mancu s'ammentu de unu sonu, de una cosa chi li fit intrata in oricras, ma s'ammentu de una cosa connota a parpu (M.Pira) 2. cussu cunzadu dh'apo lassadu in prapu fintzas a como ◊ si no pones mente a sa voche de su Segnore as a andhare a parpas a dedie mannu comente a su turpu (Bb) Etymon srd. Translations French toucher English touch Spanish tacto Italian tatto German Tasten, Tastsinn.

rafigagnósu, rafiganzósu , agt Definition arrasposu, agiummai coment'e chi aunghet tocandhodhu Synonyms e antonyms arraspinosu, arraspiosu, arrescidhosu, raspitzu, rasposu, refrighinzosu / ttrs. rafigagnosu | ctr. lísiu Sentences sa robba de furesi fit rafiganzosa ma atapèndhela a sas pedras un'ammodhigada bi la daiant Translations French rêche, rude au toucher, granuleux English rugged, grainy Spanish áspero, granuloso Italian scabro, granulóso German rauh, grob.

tocàe , vrb: tocai, tocare, togare Definition acostire deunudotu a lébiu (mescamente is manos), batire apare duas cosas a manera de no abbarrare logu tra una e àtera; frigare a forte una cosa in àtera a manera de dh'arrasigare (o iscardire, si est pedhe bia), guastare, istrobbare; betare sa manu po pigare, a pigadura o a furadura, o fintzes po fàere faina; acropare, iscúdere o manigiare cosa a manera de fàere tzàcurru, sonu, ma fintzes pònnere manu a unu po dh'atripare, fintzes foedhare de ccn. o de calecuna cosa (prus che àteru naendhondhe male, ofendhendho); lòmpere, fèrrere, arribbare a unu tretu o logu; tènnere su dovere, s'óbbrigu, su deretu de fàere calecuna cosa, su dhue èssere su bisóngiu, orrúere in sorte o in aréntzia, pertocare, riguardare Synonyms e antonyms acostai / furai, leai, picare / colpare, fèrrere, isciúdere / comentzari, inghitzai / sonai, tochedhare / abbisongiai, bòlliri, chèrrere / pertocai Idioms csn: tocare in terra, a terra (nadu de cosa apicada) = lòmpiri a terra; tocai, tocare de…(ccn. aina, àteru) = tocare, fèrrere, iscúdere, púnghere e gai a…, cun…; tocare a ogu = pònnere ogru; tocai de fumu = afumare; tocai de ungas = furare; tocai, tocare fémina = assazare fémina, cobèrrere; tocare cun ferru = operare; tocare su sàmbene = sangrai; tocare su binu = comintzare a bufare su binu nou; tocare su brutzu = abbrutzai; tocare su coro a unu (nadu de carchi cosa, de ccn.) = sentire meda, forte, itl. commuòvere; tocare su cherbedhu = fai ammachiai; tocaisí de conca, a conca = furriare sos cherbedhos, irbariare; comente si tocat = comente cheret, comente andhat bene, comente est zustu; tocare sa manu a unu = aporrire sa manu a leare sa de s'àteru pro lu saludare; tocai su portanti = andharesindhe; tocai su cóciu = sighire a caminare; tocai a crú (nadu de frutuàriu) = èssere cherfu, pagu cotu; tocai a duru = èssere tostighinu, unu pagu tostu; tocai a preitzosu = èssere unu pagu mandrone, pecare a mandronia; tocai a tundu = èssere unu pagu tundhu; tocare una chistione, un'argumentu = chircare una chistione, faedhare de carchi cosa, reguardare, pertocare carchi argumentu; mi tochet male! = zenia de zuramentu Sentences duas melighedhas d'oro las bido e no las toco…◊ custos trastes sunt tochendhe: no acúrtziant de prus ◊ ita dannu… lassamí tocai ferru!…◊ duas màchinas colendhe si sunt tocadas ◊ de cantu est matimannu no si tocat in pes ◊ si tocas abba ti ifundhes ◊ as a bídere e togare tue etotu su chi ti apo narau 2. mi tocat s'iscarpa, no poto mancu caminare ◊ sa sedha cheret apraniada e cun modhita, ca sinono li tocat a costas, a s'animale ◊ mi ant tocau sa màchina: càstia tui comenti si bit, est calincuna púncia o perda punciuda chi dh'ant passau! 3. tui de innòi no tocas nudha: custa est totu cosa nosta! ◊ a domo bi at intradu zente ma no ant tocadu nudha ◊ chie mi l'at tocada sa forramenta chi fit inoghe? ◊ tue mi l'as tocadu su líbberu chi zughia lezindhe? ◊ de cussu ti podes fidare: candho intrat fintzas a su logu solu no tocat nudha ◊ oe no as tocadu líbberu! ◊ mandronatza, no tocat unu nudha candho est in domo! ◊ a babbu tou lu rispetaiant totugantos: mai nudha li ant tocadu 4. si tocas cussa criadura ti denúntzio! ◊ faedha de su chi cheres, ma no mi toches s'amigu ◊ si mi tocas lu naro a babbu ◊ si andhamus in grefa no nos tocat nessunu ◊ no tocheis fígiu angenu ne in domo ne in sartu! ◊◊ su rellozu de chéjia fit tochendhe sas deghe ◊ ia adítziu tocau cun duus corpus e luegu ant abertu po mi fai intrai ◊ candho ant tocau sa missa sa crésia si est prenada de zente ◊ sa campana est toghendhe a mortu ◊ ischiat intas a tocare s'orgonitu ◊ no bient s'ora de tocare sas campanas nobas ◊ no as a dèpere tocare a sas zannas anzenas! ◊ apo inténniu tocanno: cine s'est mortu? 5. dogni umbrinu diventat solianu, su sole faghes tocare in totue ◊ benidindhe a inoghe ca che tocat sole! ◊ in cue subra, ca est una sedha, bi tocat calesisiat bentu ◊ candu tocat terra sa navi, ndi calaus 6. immoi est tempus de tocai su binu nou ◊ cussa carrada no est tocada 7. fai is cosas acomenti tocat! ◊ nos est tocadu de andhare lestros ca fit iscurighendhe ◊ est tocadu de fàghere goi ◊ unu tocat agiudau candu arruit! ◊ li tocat de pulire sa domo ◊ tochesit de cambiare una vàlvola brujada ◊ in bidha o in domo, a combidare tocat a mie ◊ semus chentza linna a su fogu: tocat a pònnere s'istufa a elétricu ◊ su sardu meressit s'arrispetu chi tocat a dogna língua ◊ sa prima manu in custu ziru a cartas tocat a mie ◊ a isse li est tocada sa domo de sa mama ◊◊ cussa est chistioni chi tocat su programma de un'amministratzioni ◊ custu mi est togadu in sa vida! ◊ cussu cuadru de valore li est tocadu dae sa mama ◊ li est tocada una domo dae su babbu ◊ de parte sua no nos at tocadu nudha 8. no ca seis tocandusí de conca: ita seis narandu?! ◊ in custu cumunu seis tocandusí de cerbedhera! ◊ apàxia a pobidhu miu, sinuncas dèu mi ndi tocu a conca! ◊ gei no mi apu mancu a tocai a conca si no tengu cussu! ◊◊ iscapat a prànghere sa mama chi tocavat su coro! 9. no castis cussas piciocas, tui: lah ca ti tocu de perda! ◊ at torrau a tocae de fuste a su molente terriosu ◊ in su bocidroxu tocant de gortedhu…◊ su tempus mi benit avatu tochendumí de ispina che meri malu ◊ su cantu de su rusignolu mi tocat su coro ◊ pariat chi sa carena mi la fint tocanne a puntógliu ◊ mi tochet male, berus est comente ti so nendhe! ◊◊ toca, canta tui Antiogu, aici nci acabbaus de passai s’ora! ◊ toca, toca, làssami sa conca in pasu! Surnames and Proverbs prb: a bochire tocat a Deus Etymon itl., spn. Translations French toucher, lécher, être du ressort English to touch, to be due Spanish tocar Italian toccare, lambire, spettare, compètere German berühren, zufallen.

«« Search again