Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àpara , nf, nm: àparu Definition porru de angioni, genia de erba areste chi faet unu pagu che a s’àgiu, ma a cambu meda prus fine, biancu, unu pagu a conca (pagu prus grussa de su cambu) in s'oru de is arraighinas, unu pagu a triàngulu (in setzione), frores biancos a pubusone in punta furriaos conca a bàsciu a bisura de campana, de fragu e sabore forte, bona a papare Synonyms e antonyms antzangioni, gusaju, porru / cdh. sàmbula Idioms csn: falàresi chei s'àpara in su mese de maju = arrui acomenti fait cust'erba in maju, candu si acaramat e sicat; genia de frastimu: abbasciau chei s'àpara!; vívere a coa de àpara = campare a fàmine, a dilléziu, cun cosighedhas de pagu contu Sentences sos amministradores ant intituladu carrelas e piatzas a zente chi a bidha no li at dadu mancu un'àpara ◊ che fuint essidos time time, cun sas ancas modhes che àparu in maju (A.Cossu)◊ amus fatu sa falada chei s'àpara de maju! Scientific Terminology rba, rbz, Allium triquetrum Etymon ltn. cappara Translations French ail à trois angles, ail triquètre English wild garlic Spanish lágrimas de la virgen Italian àglio angolare German Glöckchen-Lauch.

berbèsa , nf Synonyms e antonyms erbagràbina 1, bascumarinu Translations French giroflée, matthiole à fruit à trois cornes English sea viola Spanish alhelí salvaje Italian vïòla marina German Dreihörnige Levkoje.

dinnànti, dinnàntis , avb Definition die innanti, die prima de una calesiògiat die, ma mescamente sa die innanti de gianteris, torrandho agoa cun is dies, tres a oe, chentza de contare oe: oe, deris, gianteris, dinnanti / dinnantis ariseru = gianteris Synonyms e antonyms | ctr. barigadu Sentences sos pisedhos sunt torrados a zogare prus inganidos de su dinnanti 2. in su giornali de dinnantis ariseru un'articulista at nau chi innòi cantànt is cantantis mannus Etymon srd. Translations French il y a trois jours English three days ago Spanish hace tres días Italian tre giórni fà German vor drei Tage.

gusàju , nm Definition porru de angioni, genia de erba chi faet unu cambighedhu biancu, fine che sa chibudha tzeurrada, unu pagu a concutza in s'oru de is arraighinas, fògia unu pagu a triàngulu (in setzione), de fragu e sabore forte, bona fríssia cun oos o fintzes crua (a insalada puru) Synonyms e antonyms àpara, porru Scientific Terminology rba, rbz, Allium triquetrum Translations French ail à trois angles, ail triquètre English allium triquetrum (grass) Spanish lágrimas de la Virgen Italian àglio angolare German Glöckchen-Lauch.

launèdhas , nf pl: leonedhas, leunedhas, lionedhas, liunedhas Definition genia de aina antiga meda a tres cannas po sonare a suladura; in cobertantza, genia de idea mala, cosa chi si timet, mémula / partes de is l.: tumbu, mancosa, mancosedha, cabitzinu (croba, loba: tumbu + mancosa); cuntzertu (su c.) = unu giogu, totu is tres cannas; launedha de forrani = pipiriolu de fenu Synonyms e antonyms bísonas, bisones, bísosas, cannas, trubedhas / grima Sentences sos pitzinnos andhabant a fàchere leonedhas a una tanca de trídicu ◊ su danesu Bentzon at fatu istúdiu abberu mannu subra de sas launedhas! ◊ tiu Frori fut su mellus sonadori de launedhas 2. zeo fia contrària po cudha leonedha chi mi aiat intrau in conca sa biada Scientific Terminology sjl Etymon ltn. ligulella Translations French instrument de musique à vent sard, à trois tuyau en roseau et la bouche comme réservoir d’air English launedhas (typical reed-pipe of Sardinia) Spanish instrumento músico de trés tubos típico de Cerdeña Italian spècie di zampógna tìpica sarda German sardische Hirtenflöte.

trecèntos, trechèntos , agt, nm: tregentos, tregentus, treghentos, trejentos, trexentus Definition tres bortas chentu (in números àrabbos 300, in números romanos CCC): coment'e agt. podet cuncordare cun su nm. Sentences tenet trechentas berbeches ◊ si podiat bendi po trexentus munedas de prata ◊ no teniat abbisóngiu de is trexentus francus ◊ in treghentos annos cantu ndh'as bistu passandho in cue mannos e pitios! Etymon ltn. trecentos Translations French trois cents English three hundred Spanish trescientos Italian trecènto German dreihundert.

tremíla , agt, nm: tremiza Definition tres bortas milli Etymon srd. Translations French trois mille English three thousand Spanish tres mil Italian tremila German dreitausend.

tres , nm, agt, Definition coment'e nm. mascu inditat númeru chi benit intr'e duos e bàtoro (in números àrabbos 3, in números romanos III); est foedhu chi faet de agt. e che a sa bona parte de is agetivos chi inditant cantidade no càmbiat cunforma a su númene chi acumpàngiat (a/c.: nau de ora, cun s'art. plurale, est sèmpere fémina)/ no isciri cantu fait tres = èssere tontos abberu! Sentences su tres in su ses bi cabet duas bortas 2. cussu pariat mortu tres dis ◊ sos tres Res sunt andhados a chircare a su Bambinu 3. si ndhe sunt pesados a sas tres de manzanu ◊ inoghe semus in tres Etymon ltn. tres Translations French trois English three Spanish tres Italian tre German drei.