collégiu , nm: colléziu Definition
is chi faent parte de un'organísimu pigaos o cunsideraos totus impare, totus a unu; logu inue arregollent gente, mescamente gioventude, po istudiare
Synonyms e antonyms
adunàntzia,
arrodeu,
godheta 1,
riunione
/
cunvitu
2.
Bodale che teniat su fizu in colléziu istudiendhe
Translations
French
collège,
pensionnat,
association
English
college,
board
Spanish
colegio
Italian
collègio
German
Kollegium,
Internat.
cumitàu , nm Definition
númene colletivu: unu tanti de personas, cambarada de personas chi si ponent impare po un'iscopu (es. po fàere una festa, fàere una crica, una proposta)
Synonyms e antonyms
obbreria
Translations
French
comité
English
board
Spanish
comité
Italian
comitato
German
Komitee.
godhèta 1 , nf Definition
gente totu atobiada apare po calecuna chistione
Synonyms e antonyms
adunàntzia,
arrodeu,
riunione
Translations
French
collège
English
board
Spanish
colegio
Italian
collègio
German
Versammlung.
língiu , nm: (lín-giu) linzu
lizu 1 Definition
donniuna de is costanas curtzas de unu carru, fata cun linnàmene po poderare sa cosa chi si càrrigat (linna, sacos prenos)
Synonyms e antonyms
zerda
Sentences
dhoi fiant carrus de dónnia ispétzia, a arrodas prenas e no, cun língius e cun carrubbas
Etymon
ltn.
ligneos
Translations
French
ridelle de char
English
board
Spanish
adral
Italian
spónda del carro
German
Leiter.
sanidàde, sanidàdi , nf Definition
su èssere sanu, sa salude; s'organizatzione chi pertocat sa cura de is maladias / ógiu de s. = zenia de meighina fata cun erbas
Synonyms e antonyms
salude
| ctr.
mabadia
Sentences
tui donas sanidadi a is malàdius
3.
mi croco e mi batis una tassa de ógiu de sanidade po su dolore, ca mi torrat in trassa! (R.Sardella)
Translations
French
santé
English
soundness,
health board
Spanish
sanidad,
salud
Italian
sanità
German
Gesundheit.
tàba , nf: tàbula,
tàlua,
tàua,
tàula,
tàura Definition
linna de truncu mannu bogada o segada a pígiu grussu parívile, ma fintzes àteru materiale ladu, coment'e tàula (fintzes mesa)
Idioms
csn:
tàula imbacada = allachedhada, colembra; t. de is libbrus = pàzine ue si ponet sa lista de sos capítulos, de sos argumentos de su líbberu cun s'indíssiu de sa pàzine ue comintzant; pamentu fatu a tàulas = tauladu; tàula de su benuju = arrodedha 1; tàula de su cherbedhu = s'ossu de su fronti; pònnere a unu in tàulas de letu = fagher rúere a malàidu, fàghereli male de dèpere istare in letu; conca de tàlua = tontu, chi no cumprendhet o no cheret cumprèndhere; tàlua apitzus, tàlua asuta e petza in mesu… = su tostoine; tàula de ortu = iscra; tàula franca = mànigu e allozu chi si daet in donu o a parte dae e in prus de sa paga
Sentences
apu fatu sa barca cun tabas de suerxu ◊ eus fatu un'iscannu de taba
2.
su ditzu narat: Amigu a tàula e frade a bisonzu!
3.
ti ponzo in tàulas de letu, si ti gheto pódhiches! ◊ giamàdemi dutores de profetu a curare sos males chi mi agabbant in tàulas de letu
Surnames and Proverbs
smb:
Taula
Etymon
ltn.
*taula
Translations
French
table,
planche
English
board,
table
Spanish
tabla
Italian
tàvola
German
Brett,
Tisch.
tabèdha , nf: taedha,
tauledha,
tavedha,
toedha 1 Definition
tàula pitica, fine; genia de pala de còere a màniga curtza; genia de taulita po ispruinare orrobba; tira de cosa chi si ponet a su bruncu de su porcu po chi no forroghet e a is bigos po no súere; fresa de casu, casigiolu mannu prus de chilu; a logos fintzes sa cabiga de su carru
Synonyms e antonyms
taulita
/
ispàdula 1
Idioms
csn:
taedha de mele = pane o bresca de meli; taedha de ladru = sestu, cantu mannu de lardu comente si costoit salidu; taedha de prantàgia = arzoledha, tuledha de pranteri
Sentences
tabedha pro tèndhere su pane ◊ su bene nostru est totu in custas manos gallosas, tostas che taedha ◊ lestras coment'e lampu, azurridas e revessas, a su colpu de sa taedha faghiant su fossu, iscudindhe!
Etymon
ltn.
tabella
Translations
French
tablette
English
small board
Spanish
tabla pequeña
Italian
tavolétta
German
Brettchen.
tagéri , nm: talgeri,
talleri,
taxeri,
tazeri,
trazei 1 Definition
trastu de coghina, orrugu retangulare de tàula grussa (mescamente de nughe o àtera linna bona, cun d-un'ischeadura a un'ala coment'e asa), a costaos prus apertos in artu, imbuidau, fatu tuvudu a manera de dhue pònnere e segare petza, a bisura de istrégiu; segundhu su costúmene, est un'apertura in sa gunnedha
Synonyms e antonyms
mesale 1
/
cdh. tadheri
Sentences
fiat unu talleri de castàngia, mannu chi nci capiat aintru un'angionedhu ◊ s'ingennieri… afitau in su talleri e a coa abbruxau! ◊ parit torrendi arrivesa bufendi broru in su talleri! ◊ at postu su taxeri prenu de fà e lardu in pitzu de sa pingià po dhu mantènnere caente
Etymon
itl.
Translations
French
planche à hacher
English
chopping board
Spanish
tajo,
tajador
Italian
taglière
German
Hackbrett.
zèrda , nf: (sa zerda = sazèrda) cedra*
gelda,
tzerda Definition
donniuna de is duas costanas de su carru, fata a linnàmene, po mantènnere sa cosa chi si càrrigat (linna, sacos prenos o àteru)
Synonyms e antonyms
bratzolu 1,
bratzulera,
costana,
língiu,
palera
Translations
French
ridelles du char
English
board
Spanish
adral
Italian
spónda del carro
German
Leiter.