Definition Definition
Synonyms e antonyms Synonyms e antonyms
Idioms Idioms
Sentences Sentences
Surnames and Proverbs Surnames and Proverbs
Scientific Terminology Scientific Terminology
Etymon Etymon
Translations Translations
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
Déu , nm: Deus Definition
s'èssere subrannaturale perfetu, eternu e totuboderosu, su Bonu o Bene infiniu
Idioms
csn:
sa paràula de Deus = sas Iscrituras Sagradas pro totu su chi benit atribbuidu a Deus; pònneresi cun Deus = dàresi a Deus; fàghere che a sa manu de Deus (nadu de una cosa)= fai bèni meda, sanai, curai (in cobertantza: fai mali meda a sa saludi); atzapare a Deus dormiu = fàghere male, fura, dannu e gai chentza irbortu perunu; a dae Deus chi… = e de gràssias chi…, gràssias a Deus chi…; no ti lu fetat Deu!… = arguai chi fetas cussa!, no ti costet de fàghere gai!; pessone chena Deu = chi no creit in Deus; zenia de zuramentu: comente est beru Deu! = est própiu berus; èssere a sa bona de Deus = a su fadu de Deus, a sa bona, pagu abbistos; bídere cara de Deu = istare bene; contos de Deus = contos de argumentu religiosu
Sentences
nci at unu solu Deus ◊ cale vista no restat ammajada e rendhet lodes a Deus divinu pro totu sas delíscias chi nos dat?! (P.Serra)◊ candho benis tue est coment'e chi bia a Deus! ◊ dèu a Deus nci creu ca non si ndi podit fai de mancu ◊ solu in Deu agatamus veru bonu, solu in Isse agatamus pasu e gosu (P.Casu)
2.
Deus nos giompat a s'àteru annu! ◊ siat totu po s'amore de Deus! ◊ Deus bos lu pachet! ◊ bai cun Deus! ◊ Deus bos bardet! ◊ Deus cherfat! ◊ Deus lu fetat chi andhet totu in bonu! ◊ mai Deus lu fetat chi nos benzat cussu male! ◊ no cherfat Deus chi capitet cussu! ◊ si ndhe aciapo, comente est veru Deu fato a unu e a s'àtera sa corda e si no ndhe lis vogo s'istentina no mi ant a nàrrere Antoni Farina! (Farina)
3.
cussa est zente chi no at bidu mai cara ’e Deu, sempre in su bisonzu ◊ che a sa manu de Deus mi fait notesta a nci essiri a foras cun custu frius!…
Surnames and Proverbs
smb:
(Dedeu)
/
prb:
Deus no at fatu àutu a nisciunus ◊ a bochire tocat a Deus ◊ Deus tancat unu balcone e abberit una gianna
Etymon
ltn.e
Deus
Translations
French
Dieu
English
God
Spanish
Dios
Italian
Dio
German
Gott.
sannòri , nm: segnore,
segnori,
sennore,
sennori,
signori,
sinniore Definition
persona distinta, pulia, bene bestia, mescamente istràngiu de logu atesu, persona chi faet vida discantzosa; títulu de arrespetu chi si giaet a un'istràngiu bestiu de sennore, ma mescamente títulu chi si giaet a Cristos, a Deus, in su sensu chi podet apitzu de totus e de totu
Sentences
est ricu pàsitu, ma no est segnore ◊ dae sos segnores aiat imparatu dontzi malu vissu ◊ cussu faghet su sennore, sempre in bidha, ma a triballare no si betat! ◊ ah, su sennò, no dhi at a èssiri atobiada una barchixedha cun babbu miu?
2.
o Signore, prego a Tie sullievu de mi dare a tantas penas! ◊ sos chi amant e timent su Segnore nudh'àteru in sa terra devent tímere (B.Mureddu)◊ si de sa fide tenet su cunfortu altzat su pensamentu a su Segnore
Translations
French
seigneur
English
mister,
sir,
gentleman,
god
Spanish
señor
Italian
signóre
German
Herr.