chisúra , nf Definition
su bochíere
Synonyms e antonyms
bochidorju,
bochidura,
bochimentu,
ochisura*
Sentences
a cúrrere bi cheret brussu frimmu e s'arte de no lòmpere a chisura…
Translations
French
meurtre
English
killing
Spanish
el matar
Italian
uccisióne
German
Tötung.
matànsa, matàntza, matàntzia , nf Definition
bocimentu, nau pruschetotu de su chi si faet piscandho sa tunina
Synonyms e antonyms
degógliu,
stragu
Scientific Terminology
pscd
Etymon
spn.
Translations
French
"mattanza" (pêche des thons dans les madragues)
English
tunny killing
Spanish
matanza de atunes
Italian
mattanza
German
Töten der Thunfische im Meer.
mòlte , nf: morte,
morti Definition
s'acabbu de sa vida biológica, su si firmare de is funtziones de un'organísimu chi naschit e creschet o fintzes de àteru (es. atividade económica, unu sótziu); su bochíere unu cristianu (fàere una morte)
Synonyms e antonyms
disispedida
| ctr.
nàschida,
vida
Idioms
csn:
m. lena = a cossumidura e chentza sufrimentu; m. mala = puntore, morte de cabruncu, fintzas morte pro istràssia, fata apostadamente; betare una m. a unu = dàreli sa neghe de àere mortu a ccn.; èssere o no èssere mortes de ómine = èssiri o no èssiri una chistioni gravi meda; fàghere una m. = bochire apostadamente a unu; chèrrere una cosa a m. segada = chèrrere una cosa a css. costu, a bonas o a malas; bíderesi sa m. in ogros = èsseresi agatadu in arriscos de mòrrere, èssere biu pro meràculu; a chi m. sua = a s'ora de sa morte sua; ghetaisinci a m. tzurpa = a burbas mortas, tzegos tzegos, chentza abbaidare su perígulu; portai sa m. in ogus = èssere cun d-unu pè in sa fossa; in puntu de m. = morindhe, ispirendhe, candho unu est apunt'a mòrrere; fai sa cosa in puntu de morti = irfuirfui, impresse impresse; genia de frastimu: a sa m. irméntiches! = anchi t'iscarèsciat sa morti! (imbecendi sempri e sentza de mòrriri mai); morte frusca = de un'improntu, de improvisu
Sentences
morte no benzat chi iscusa no mancat ◊ sa morte de su cadhu de Crabas, chi ndhe li bogheint sa bríglia a picu! ◊ morti, candu bolis beni e pigamindi! ◊ sa morte si li est posta imbia ◊ biendusí passai sa morti asuta de is ogus, dhi pigat a tremi!…◊ sa morte dat anneu a malos e a bonos ◊ morte crudele, non mi la creia de benner totinduna a mi giamare! (Contene)
2.
no at a èssi una morti de ómini si ocannu puru abarraus sentza de campanas! ◊ a Nighele li ant betadu sa morte de unu ◊ a chie faghet una morte bi at trint'annos ◊ dhoi fiat festa manna in ceu ca s'est pentiu unu chi at fatu no isciu cantu mortis
3.
est feu e lanzu che sa molte ◊ chi torrau a nasci, si creit ca est berus ca mi nci ghetau a morti tzurpa a su primu ómini chi m'incapitàt?! ◊ cheret a Caderina a morte segada ◊ su pensamentu de sa morte e de su chi ant a nàrrere a chi morte sua li míminat s'oriolu ◊ in puntu de morte at cufessadu su chi aiat fatu
Surnames and Proverbs
prb:
fémmina arrebbugia, ómini corriatzu e genti pretocada no cicant mai morti ◊ morte iscontzat cumone
Scientific Terminology
vda
Etymon
ltn.
morte(m)
Translations
French
mort,
décés,
assassinat,
meurtre,
crime (fig.),
homicide
English
death,
killing
Spanish
muerte,
muerte,
homicidio
Italian
mòrte,
decèsso,
assassìnio,
omicìdio
German
Tod,
Töten,
Mord.