bochí , vrb: bochire, bociri, vochire Definition leare sa vida a unu, a un'animale; istudare sa lughe, su fogu; giare carda, múngia o ifadu mannu / pps. bociu, mortu (custu, de mòrrere) Synonyms e antonyms assessenai, bochíere / studai Idioms csn: s'est bociu = s'est mortu de manu sua etotu; (zoghendhe a ballinas) bochire sa ballina de s'àteru = fèrrere sa ballina de s'àteru, binchindhe Sentences bochire su porcu, sos anzones, sa musca, sa títula ◊ apo fatu giura de no bociri prus unu cerbu ◊ cussu si est bociu, poboritedhu! 2. bóchiche sa lughe, za est intrendhe su sole! ◊ bocindi sa luxi! ◊ bóchiche su fogu no torret a tènnere chentza nos ndhe abbizare! 3. custas espis sunt bocendumí, maladitas siant! ◊ Sara s'iat a èssiri bocia po mantenni sa família! Etymon ltn. occidere Translations French tuer English to kill Spanish matar Italian uccìdere, ammazzare German töten, umbringen.

bochíere , vrb: bocíara, bocie, bocíere, botzíere, buchíere, ochídere Definition leare sa vida a unu, a un'animale Synonyms e antonyms assessenai, bochí*, igerbedhare, mociri, scerbedhai Sentences a bochíere tocat a Deus Translations French tuer, abattre English to kill Spanish matar Italian uccìdere German töten, umbringen.

fulminài , vrb: fulminare, furminare Definition betare fúlmines, lampos, fèrrere a fúlmine, abbasciare arrajos; bochíere comente faet su lampu in tempus de unu sinnu; foedhandho de lampadinas, abbruxare, segare su filighedhu chi s'inchendhet candho passat sa currente, ispaciare, no allúere prus Synonyms e antonyms bochire Sentences lampos e tronos fúlminat s'aera 2. mi fúlminet su chelu si mai l'apo connotu cust'ómine chi nades! 3. no che at lughe ca s'est furminada sa lampadina Translations French foudroyer English to strike with lightening Spanish fulminare, fundirse Italian fulminare, folgorare German blitzen, auf der Stelle töten, durchbrennen.

matànsa, matàntza, matàntzia , nf Definition bocimentu, nau pruschetotu de su chi si faet piscandho sa tunina Synonyms e antonyms degógliu, stragu Scientific Terminology pscd Etymon spn. Translations French "mattanza" (pêche des thons dans les madragues) English tunny killing Spanish matanza de atunes Italian mattanza German Töten der Thunfische im Meer.

mòrre, mòrrede, mòrrere, mòrri, mòrriri , vrb Definition ispaciare o acabbare de bívere, bènnere mancu, ma fintzes leare sa vida o bochíere: in poesia, fintzes morre; dhu narant fintzes de cosas allutas, abbruxandho (lampadinas, fogu) in su sensu de dhas firmare de fàere lughe, de abbruxare / ind. pres. 1ˆp. sing. mòrgiu, morjo, morzo; cong. 3ˆp. sing. morjat, 2ˆp. pl. morgiais, morzedas; ger. morindhe, morindho, morinno, morzendhe Synonyms e antonyms abbusinare, bochí, bochíere / studai / acragare Idioms csn: morririsí = morreresiche (si funti mortus, s'est mortu = si che sunt mortos, si ch'est mortu: nadu de su late, chi no at rézidu a lu còghere, chi s'est acasadu); s'est mortu = s'est bociu (= leàresi sa vida de manu sua etotu); mòrrere de… = mòrriri po nexi de…, dispraxirisí meda; mòrrere a peuncu, a cadéliu = m. de maladia longa, a pagu a pagu; mòrrere de isténiu = a irbalesiadura, de fàmine; mòrrere de morte mala = mòrriri bociu; mòrrere dae Deus = desesi, de maladia, de betzesa; mòrrere de musca maghedha = m. de apesta, de maladia apitzigadita; mòrrere sacramentadu = cun sos sacramentos (cufessadu, cominigadu, oliadu); mòrrere de su risu, de su fritu, de sa gana = arriri, tènniri frius, tènniri gana meda; andhare mori mori = fai andendi e morendi, acabbendi, menguendi (dif. de andai mòri mòri = caminu caminu); èssere a bibos mori = morindhe e chentza mòrrere, a tilipéndhiu; mòrrere su late = pònniri su callu a su lati pro dhu fai callai Sentences candho fit in su mundhu sanu e forte de morre no creiat de seguru! (S.Mongili)◊ morta si ch'est e solu mi at lassadu ◊ biadu a bois chi bos sezis morta pianta e disizada! ◊ est morrendisidha, est morinnosi ◊ si no mi fais is tzípulas mi mòrgiu! ◊ curre, no si morjat! ◊ pensa chi pro mòrrere ses naschidu! ◊ vi at mortu zente pitzinna ◊ intendho tocu de ispiru: chie b'at mortu? ◊ est sonandhe sa campana: chissae chie s'at mortu! 2. chi emu iscípiu una cosa aici dh'emu mortu! ◊ si m'iast arrispustu su contràriu t'emu mortu! ◊ it'at mortu, a ómini biu?! ◊ no apo coro de mòrrere un'anzone! ◊ partit sa fusilada e morint su pitzinnu ◊ no morgiais fígiu agenu! ◊ su caboni no nc’est prus, s’est mortu… antzis, dh’ant mortu!◊ siscura sa mama, li ant mortu unu fizu! 3. si no tenes cussu, fata: no ndh'as a mòrrere, no?! ◊ sos de sa famíllia ndhe su morindhe pro su dannu chi at tentu sa fiza ◊ de sos dépidos suos ndh'ant linidu sa bidha: su babbu e sa mama sunt a ndhe mòrrere! ◊ in montes bi at fritu a mòrrere! 4. móriche sa lughe, móriche sa televisione! ◊ sas lughes allutas che cherent mortas si no bi at bisonzu ◊ a su fogu fuidu bi at acudidu zente e che l'ant mortu ◊ acontza su fogu, no che lu lessas mòrrere! Surnames and Proverbs prb: mortu oi iscarésciu cras ◊ traballa pro chent'annos e pensa chi moris oe! ◊ morit chie at giú e chie no at giú! Etymon ltn. *morere Translations French mourir, tuer English to die, to kill Spanish morir, matar Italian morire, perire, uccìdere German sterben, töten, umbringen, erlöschen.

«« Search again