cochína , nf: coghina,
cogina,
cosina,
coxina,
cuchina,
cucina 1,
cughina,
cugina,
cuxina Definition
aposentu, in sa domo, ue si faet a papare, si papat, si faet su fogu, si passat ora, si abbarrat a fàere faina, chistionare; cogina, cucina 1 fintzes forredhos a gasu (o àteru) po coghinare / cogina de manígiu = prus andhante, inue si faent totu is fainas
Synonyms e antonyms
cochinadolza
Sentences
tèngio is pingiadas in coghina ◊ in cuchina bi aiat una ziminera ◊ Cicita est in coxina fanteriendi po aprontai sa cena ◊ in sa cosina si seraiat su fiagu de su sufrissu ◊ sa cogina fut manna, bàscia, cun sa crobetura a bigas
2.
dhue at una cogina a gasu a costau de sa porta ◊ sa pobidha si at comprau forredhos modernos, cucina a gasu ◊ no teniat ne frizi e ne cucina
Surnames and Proverbs
prb:
sa coghina minore faghet sa domo manna
Scientific Terminology
dmo
Etymon
ltn.
cocina
Translations
French
cuisine
English
kitchen
Spanish
cocina
Italian
cucina
German
Küche.
coghinèdha , nf Definition
min. de coghina, coghina pitica, logu fatu solu po fàere a papare
Scientific Terminology
dmo
Translations
French
kitchenette
English
small kitchen
Spanish
cocina pequeña
Italian
cucinino
German
Kochnische.
óltu , nm: ortu Definition
logu mescamente de iscra prantau a birduras o fintzes a laores de còere a granu / min. oltedhu, ortighedhu 2, ortitu; fàghere, pònnere ortu = prantai e trabballai s'ortalítzia
Synonyms e antonyms
cannàrgiu
Sentences
sas tàulas de s'ortu sunt prantadas cale a basolu, cale a patata ◊ in s'ortu dhui at birdura de dónnia calidadi ◊ in is ortos dhue faet sa tamata, su pisu, sa patata, sa crucuriga, s'aeda, sa latuca, su pedringianu, s'àpiu, sa síndria e su melone
Surnames and Proverbs
smb:
Ortu
Etymon
ltn.
hortus
Translations
French
potager
English
kitchen garden
Spanish
huerto
Italian
òrto
German
Garten.
sàbi , nf, nm: sai,
sale,
sali,
sàui Definition
cumpostu chímicu, mescamente cloruru de sódiu, genia de minerale chi si ponet a is papares po dhos cundhire e po no si guastare; si narat fintzes in su sensu de sabidoria / genias de sale: a pedra o grussu (a farinos mannos), pistau o fini (salipa, saboca); caminu de su sale = difítzile meda
Synonyms e antonyms
ttrs. sari
Idioms
csn:
èssiri tocau a sali, avantzau de sale = ispuntante, salidedhu; intrare su sale a sa cosa = surzire o leare sale; essire su sale a sa cosa = èssere ispuntantedha a sale, salidonza; èssiri bellu de sali (nau de cosas de papai)= zustu a sale; arrusciai de sali = salire, paspiare sale; ghetai, aciúngiri una punta de s. = un'apenas, una pitzigadedha; fàghere, fàgheresi a sales = arrogai, arrogaisí a pimpiridas, a arroghedhus coment'e perdas de sali; istrúeresi che pedra ’e sale = ispèrderesi de no ndhe abbarrare nudha; ocru ’e sale = ocriggàtinu, chi portat is ogus asulus; pistare a unu chei su sale = surrai meda; èssiri a mesu ’e sali = barriadu a tropu, a tretu de no poder fàghere nudha; pèrderendhe sacu e sale = pèrdiri totu, lati e cradhaxu; ghetare su sale in d-unu logu = fagherebbei disacatu, distrúere
Sentences
su mànigu chentza sale est bambu ◊ su sale est bonu si no est tropu ◊ si est solta che sale in abba ◊ a su casu li est intradu su sale ◊ po cussa cosa si ponit sa sai grussa ◊ porta sa sabi ca custa cosa est bamba! ◊ apu ghetau sa sali a s'àcua
2.
ses istimadu ca as sale in su chelbedhu ◊ a ndhe zughes de sale, nendhe machines!…◊ chie dogni rejone tenet franta renas in conca no giughet de sale
3.
mancari las pistes chei su sale, no ti ndhe faghes bona de cussas piciocas ◊ toca e faidhu tui, gei no ses mancu a mesu ’e sali! ◊ sas undhas dividesint sas codinas, rocas e pedras faghiant a sales ◊ comente li sunt rutas at fatu sas tatzas a sales ◊ su sale mi ant ghetau in domo mia, pérdiu mi ant sa menzus pitzinnia!◊ tasta s’àcua de sa pasta po bí chi est bella de sali!
Surnames and Proverbs
smb:
Sai, Sais, Sale, Salis
Scientific Terminology
mnr
Etymon
ltn.
sal
Translations
French
sel
English
kitchen salt
Spanish
sal
Italian
sale alimentare
German
Kochsalz.