acànta, acànte , avb, prep: acantu,
acranta Definition
a pagu tretu de unu logu, de unu puntu
Synonyms e antonyms
acultu,
afaca,
afúndhiu,
aproba,
issoru,
oràines
/
apunta
/
acantu 3,
inue
| ctr.
aillargu,
atesu
Idioms
csn:
acanta mia, tua, sua, e gai = acurtzu a mie, a tie, a isse; sa domu acanta = sa domo (chi est) acurtzu; gei bolit acanta a… = mancu a paragone a…, est meda menzus de…
Sentences
is bidhas de acanta ◊ fiat acostendimindi acanta coment'e unu serpenti tentadori ◊ deo e tue, solos, in serenu e rassignadu andhare, acantu acantu ambos passamus (F.Sechi)◊ disigiosu ndi seu de ti portai acanta!
2.
baidindi de acanta mia! ◊ sos pastores, candho torrant, ponent sa pinneta acanta tua ◊ mi pòngiu innòi, acanta tua ◊ su pitzinnu curriat a innantis e a segus e poi torraiat acanta de su babbu ◊ deo sola acantu a tie bénnida so che ladra ◊ sas violetas no parent galanas postas acantu de una rosa amena (Cubeddu)◊ portau a tui acanta mia ◊ beni a s’agiudai, acosta acanta nostra!
3.
dh'eis a biri in su logu acanta no iat a depi mai intrai ◊ cussu est unu chi messat acanta no at seminau
4.
cussa picioca at a èssi acranta de cumpriri cun s'istúdiu?! ◊ seo acanta acanta a pèrdere sa passéntzia ◊ est acantu acantu a bènnere ◊ fis acantu a essire unu zigante!
5.
su binu miu mancu acanta dhu bolit a su tuu!
Etymon
itl.
Translations
French
près de
English
near
Spanish
cerca
Italian
vicino,
accanto
German
nahe (Adj.,
Adv.,
Präp.),
in der Nähe.
acoltziàre , vrb: acortziare,
acrutzai,
acultziare,
acurciare,
acursiai,
acurtiare,
acurtziai,
acurtziare Definition
bènnere, andhare, portare o batire acanta a ccn. o a calecuna cosa; andhare o acostire a unu logu
Synonyms e antonyms
acodie,
acortzire,
acosiare,
acostai,
acostire,
apriodhai,
aprobiai,
aproghilare,
astrínghere
| ctr.
astesiai,
issuzire,
istesare,
istregire
Sentences
andhent in galera: cussos no cherent acurtziaos! ◊ bois a inoche no bi fizis acurtziada mai ◊ chin cussu fàchere, suber de si los acurtziare, sos ómines, los sichiat a zacarare ◊ tocai ca s'acurtziaus a biri ita portant a bendi, cussus!
2.
cheret acurtziadu a binza a bídere si sa ua est coghindhe ◊ acurtziadindhe a domo, istasero, ca chenamus paris! ◊ apenas chi tenzo ora acúrtzio a domo de Bodale a bídere coment'istat ◊ lampu a prétzios artos chi faghet cussu: no faghet a bi acurtziare!
Etymon
srd.
Translations
French
approcher
English
to bring near
Spanish
acercar
Italian
avvicinare
German
nähern.
acostài , vrb: acostare,
acostari,
acostiae,
acostiai,
acostiare,
acrostiare,
acustiare Definition
acostire, andhare acanta, pònnere prus apresu
Synonyms e antonyms
acodie,
acoltziare,
acosiare,
acostire,
apresiai,
apriodhai,
aprobiai
| ctr.
istesiare
Sentences
Antoni at agatau su prontu de si acostiai a dha fuedhai ◊ bai e acostadí a tzerriai a Bissenti! ◊ a is pipius dhus nant cosa po no si acostari ◊ seus acostiendi a Castedhu, seus giai a Déximu ◊ bollu chi si acosteis, fillus mius!
Etymon
srd.
Translations
French
approcher (de)
English
to draw near
Spanish
acercar,
arrimar
Italian
accostare,
abbordare,
avvicinare
German
nähern.
acúltu , avb, prep: acúrciu,
acultzu,
acursu,
acúrtziu,
acurtzu Definition
inditat distàntzia a pagu tretu de chie est foedhandho (o de àtere o àteru chi benit inditau), de cosa o logu chi si portat in remone, e a bortas si ponet coment'e una genia de agt. puru chentza dh'acordare cun àteru; coment'e prep. arrechedit sa prep. de o a; un'impreu distintu si faet cun is agt. possessivos: acurtzu meu, tou, sou e totu deasi = acanta a mimi, a tie, a issu
Synonyms e antonyms
acanta,
afaca,
afúndhiu,
aproba,
oràines
/
cdh. acultu
| ctr.
atesu
Sentences
so sempre potente e duru "sassu" a tales chi si acultzu bei passas, si no istas atentu, ti fragassas! (Sassu)◊ su babbu mal'estidu e mesu iscultzu, sempre in continu motu, mai in pasu, e cun Mastru Giuanne sempre acultzu! ◊ a isse l'ant postu acúrciu a sos parentes
2.
intendho su bentu alinendhe acurtzu meu, a pisinzu ◊ mi ndhe so postu acurtzu tou ◊ si ch'est andhadu acurtzu sou ◊ picat e si sedet acúrtziu issoro
3.
sos festaresos de sas bidhas acurtzu abbojaiant pro tucare totu umpare a sa chéjia foraidha ◊ sos logos acurtzu si podent prammizare menzus
4.
acurtzu a domo bi amus bighinos bonos ◊ acurtzu de ite l'as àpidu?
Etymon
srd.
Translations
French
près de
English
near
Spanish
cercano
Italian
vicino
German
nahe (Adj.,
Adv.,
Präp.),
in der Nähe.
afàca , avb, prep: afache,
afaci,
afacu Definition
si narat de logu e de tempus puru candho est ananti de si bíere o acanta
Synonyms e antonyms
acanta,
acultu,
aproba
Idioms
csn:
afaca mia, tua, sua (o fintzas afaca a mie)= in dainanti meu, tou, sou; afaca apare = acanta s'unu a s'àteru
Sentences
istaiant in sas domos de afacu ◊ in trenu at viagiadu cun unu satzeldote afacu ◊ si cramaiat sa cane afaca arrejonèndhela che unu cristianu ◊ custa genti de afaci dèu dha timu, ca funt brúscius ◊ fiat caentandhosi afaca de sa geminera ◊ candho biet arribbandhe su tzeracu dhu tzírriat afaca sua
2.
sa Pasca est afaca ◊ candho ant a comintzare a sutzèdere custas cosas sa libberascione bostra est afaca ◊ si li sunt acurtziados afaca
Etymon
ltn.
ad facies
Translations
French
tout près,
près de
English
near
Spanish
cerca
Italian
vicino
German
nah.
ànca 3 , avb: anche,
anchi 2 Definition
anch'e… = a nchi de… aundi est (seu, ses), acanta de…, sa ’e…; a s'anca de… = a sa parte de…
Synonyms e antonyms
ainche,
anta 2,
aundi
Sentences
a isse l'ant postu anca essiat s'ómine chin su dinare ◊ pariat benendi anca fuia dèu ◊ est punnendi a su logu de anca nemus torrat ◊ bentu, sula is nuis anca seu dèu! ◊ andai anche funt is tiaus! ◊ tui no iscís anche acabidai su dinai ◊ andhamus a bufare anca Fiore ◊ est andau anca de un'ómini ch'iscít cosa meda ◊ sedha su burricu ca andas de anca est babbu tuo! ◊ de anca tue ses annanno deo seo torranno!
2.
tocat a nci artziari in d-un'iscalera de anca si bit sa bidha ◊ nascit apalas de su monti de anca nascit su soli ◊ de anca ses benendu?
3.
dèu bandu anch'e su síndigu ◊ est anch'e tziu miu ◊ Maria si acatat anch'est Gesús
Etymon
srd.
Translations
French
où,
chez
English
near
Spanish
donde
Italian
dóve,
prèsso
German
wo,
bei.
apròba , avb, prep: aprobe,
aprobi,
apróbiu,
aprope,
aprova,
aprove,
proba Definition
a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / gei est apróbiu!… = ch'est atesu meda
Synonyms e antonyms
acanta,
acultu,
afaca
| ctr.
atesu
Sentences
so essindhe ma no mi benit aprove a colare a sa Comuna ◊ si mi benit aprove lu tenzo! ◊ aproba est su Giudítziu universale: ma sos umanos vivent in delíriu e parent in continu carrasciale (P.Casu)◊ su fizu est aprova a recuire ◊ ge est a pinnicu e apróbiu cussu logu!…
2.
che istat aprobe a Castedhu ◊ aprope a sa bidha bi at unu nurache ◊ sa barca fit aproba a che afundhare ◊ sunt aprobe a betare sa bòvida ◊ ch'est mesanote colada, aprove a sa una ◊ su Segnore est aprove de chie lu chircat
Etymon
srd.
Translations
French
tout près,
près de
English
near
Spanish
cerca
Italian
vicino
German
in der Nähe,
neben.
pròba , avb, prep: aproba,
probe,
probi,
próbiu,
prope,
propes,
prove Definition
a pagu tretu, a pagu tempus, nau fintzes in su sensu de andhare bene a fàere ccn. cosa / a probe de, a p. a… = acanta de, acanta a…; a propes tuo, suo = acurtzu tou, sou, acanta tua, sua; a prope = luego, a presse
Synonyms e antonyms
acanta,
acultu,
afaca
| ctr.
atesu
Sentences
già est a prope, a umbe ses annanne!…◊ sa lampanedha de cussa creadura est mori mori, che sa luna chin s'istedhu a prope ◊ tres ómines fint ritzos a propes suo ◊ - Candho naschit su pitzinnu? - A prope!
2.
sa gara poética fit a proba a incomintzare ◊ est probe a su fossu ◊ passemus gai probe a su cuzone de sa gula pecados intendhendhe giustos a meressida passione (P.Casu)◊ cussa est sa piús probe a nois ◊ fia a prope a ndhe pèrdere su podere ◊ est bolau in artu a probi de su soli ◊ che los at rimunidos a propes suo
Etymon
ltn.
prope
Translations
French
tout près,
près de
English
near
Spanish
cerca
Italian
vicino
German
nahe,
dabei,
daneben,
nah,
nebenan,
Nachbar.
serènte , avb, prep, agt: serentis Definition
a ràsigu, ràsiga ràsiga, ororu acurtzu a…, acurtzu, a costau: coment'e prep. si podet pònnere fintzes cuncordau che un'agt., e faet de agt. puru
Synonyms e antonyms
rasente
/
arrisigarrisígu,
secherre
/
acanta,
acurtzu
| ctr.
adhae,
atesu
Idioms
csn:
s. meu, tou, sou, e gai = acanta mia, tua, sua; bestimenta s. = afissa, istrinta, minore; èssere a serentis (nadu de cosa) = èssiri a mindigu, a pagu, a retentu; serente muru, s. riu = muru muru, riu riu
Sentences
su procalzu est betzu e mancari sas àrulas siant serente no intendhet tzocu ◊ serente serente in sas banchinas bi naschet unu trainu ◊ sas crabolas a masone mi passant serente ◊ cherzo sa vista chi potza bíere atesu o serente ◊ so atesu ma ti so serente in cust'ora
2.
sunt colados serente a su balconitu pro lu faedhare ◊ ch'est serente a sas làcanas ◊ dae su muru serente a sa pinneta bidesit un'upa ◊ bos incontresi in carrela serente domo mia ◊ una loba de tidos sunt passados serente nostru ◊ badhes e pranos, Ósilo, sunt a tie serentes ◊ sos canes fint serente meu e non mi lassaiant un'iscuta
3.
custu partò tuo ti est tropu serentis ◊ sos pastores piús serentes ant comintzau a acudire dae chitile ◊ cussos istedhos sunt serentes s’unu cun s’àteru
4.
tocat de mannicare e de víere a serentis, no bi at de s’illascare!
Etymon
itl.
Translations
French
tout près de,
en rasant
English
very near
Spanish
adyacente,
cercano
Italian
adiacènte,
rasènte,
vicino
German
hart an,
nah.