àba 2 , avb, nm: abè, abí, abua, abue, abui, abundi, anue, auba, aube, aubi, aui, aundi, ebua, ibua, unde Definition a + ue: avérbiu po inditare su logu inue s'istat o a ue si andhat (averguandho o domandhandho); cun àtera prep., àteru logu Synonyms e antonyms acantu 3, aunca, dianca, innoi, inuba, uba Sentences immoi aba si agataus? ◊ su tempus est comenti a un'iscala: su chi contat est su gradinu aba si tenint is peis ◊ si fut incrubau aundi de issa ◊ abí est s'òru? ◊ aporrimí cussus paperis ca bollu bí abí seus arribbaus cun is ofertas! ◊ abundi trabballu seu respirendi velenu ◊ bivis auba totu parit fàcili e berus ◊ òlgiu a m'interrai auba dhu'est su soli ◊ abui est sorri tua? ◊ abue ses annanne? ◊ c'est imbàtiu a sa barraca abui tenenta su bestiàmini ◊ ti apu circau e no ti apu agatau: abí fusti? 2. fui peri pensandu de andai auba de issu ◊ no scit abí andai ◊ su piciochedhu fut portandudeci sa craba auba de su crabu ◊ aundi de mei no ti depis presentai! ◊ anue cheres chi andhet? ◊ dhoi fiat su cani de tziu Mundicu puntau abí fia dèu ◊ de sa dí cussu no acostàt prus abí fiaus trabballendi 3. de aundi podiat èssi essia cussa boxixedha? 4. su aundi no dhu iscieus Translations French English where Spanish donde, adonde Italian dóve (in logu, a logu) German wo, wohin.

acollózu , nm: acullozu Definition logu inue istare a crocare Synonyms e antonyms pasada / acasàgiu, ospedàgiu 2. un'ateruna die su pedulianu torrat e dimannat limússina e acullozu Translations French hospice English lodging, hospice Spanish refugio donde dormir Italian ospitalità, ospìzio German unterbringen, Gastfreundschaft gewähren.

ànca 3 , avb: anche, anchi 2 Definition anch'e… = a nchi de… aundi est (seu, ses), acanta de…, sa ’e…; a s'anca de… = a sa parte de… Synonyms e antonyms ainche, anta 2, aundi Sentences a isse l'ant postu anca essiat s'ómine chin su dinare ◊ pariat benendi anca fuia dèu ◊ est punnendi a su logu de anca nemus torrat ◊ bentu, sula is nuis anca seu dèu! ◊ andai anche funt is tiaus! ◊ tui no iscís anche acabidai su dinai ◊ andhamus a bufare anca Fiore ◊ est andau anca de un'ómini ch'iscít cosa meda ◊ sedha su burricu ca andas de anca est babbu tuo! ◊ de anca tue ses annanno deo seo torranno! 2. tocat a nci artziari in d-un'iscalera de anca si bit sa bidha ◊ nascit apalas de su monti de anca nascit su soli ◊ de anca ses benendu? 3. dèu bandu anch'e su síndigu ◊ est anch'e tziu miu ◊ Maria si acatat anch'est Gesús Etymon srd. Translations French , chez English near Spanish donde Italian dóve, prèsso German wo, bei.

cenadórgiu, cenadróxu , nm, nf: chenadolzu, chenadorju, chenadorza, chenadorzu, chenadroxu, chenatòglia, chenatógliu, chenatòrgia Definition s'ora candho e su logu inue si chenat; paschimentu chi su bestiàmene faet addenote Idioms csn: istedhu de chenadorzu o istedhu chenatógliu (ma fintzas "sa chenadorza")= su primu istedhu chi si podet bídere su sero irmurinendhe (ma est su pianeta Vènere); noti de chenadroxu = note de tempus malu addata pro piscare ambidha in su stàinu Sentences sos pastores inie cun sas bamas a chenadorzu sòlene passare (P.Mossa)◊ sas bamas a chenadorzu essint a pàschere ◊ sa robba a chenadorza s'isprabinaiat in sas palas umbrinas 2. dae donzi cussòglia no si pesant sas robbas pro sa chenatòglia Scientific Terminology sdi Etymon srd. Translations French heure du dîner, lieu du dîner English time and place of the supper Spanish la hora y el lugar donde se cena Italian l'óra e il luògo della céna German Uhrzeit und Ort des Abendessens.

coilàrza, coilàtza , nf, nm: cubilarja, cuilàglia, cuilàrgia, cuilarza, cuilarzu, cuilarxa, cuilarxu, cuilatza, cuilaxa, curiatza Definition tretu, logu inue totu a fúrriu si dhue faet o ant fatu acorru po bestiàmene, passiale, cuile, e fintzes sa mindha ue si ponet su cuile; logu alladamingiau, grassu ca dhue fut su cuile; coilarza est fintzes sa tana de su lèpere / fàghere cuilarza = pònnere bestiàmene a pàschere, a crocare, po ingrassare sa terra Synonyms e antonyms coibi, pastoritzale Sentences cue est logu de pastoriu e de cuilarzos ◊ nche colaiat su tempus pulindhe sa cubilarja ◊ no t'ispundas atesu de cuilarxa ca cussu ti bolit ispitzulai! ◊ eus fatu s'abbisita de is cuilarxus de sa cussòrgia Scientific Terminology pst Etymon srd. Translations French terrain où il y a des enceintes pour les animaux English corral Spanish terreno donde hay apriscos Italian terréno dóve insistono i recinti per il bestiame German Viehpferch.

deaúndi , avb: deundi Definition de a undi, dae ue Etymon srd. Translations French d'où English whence Spanish de donde Italian dónde German woher.

imbàru , nm: immaru Definition logu inue si firmare a pausare, po si aprigare, istare, e fintzes impedimentu, cosa chi faet firmare; logu o cosa inue s’imbarare, si pònnere o acostire e agguantare; su imbarare, ora, iscuta, tempus chi s’istat firmos coment’e ibertandho Synonyms e antonyms arrambu, imbaradorju / arressa, firmada, stentu / atostonu Sentences no azis perunu imbaru a sa bostra bramosia: sas benénnidas siedas, rúndhines, a domo mia! (P.Mossa)◊ restas sola chentza imbaros in su mundhu corazosa ◊ sempre isto pessighindhe cussu paru pro chi nisciunu mi faghet imbaru (A.M.Iscanu) 2. torraiat a sa capella, fichiat sos cuidos in s'imbaru de s'imbenujadolzu e s'imbenujaiat 3. sentza perunu imbaru Pilatu lis intregat a Gesús pro lu crutzificare Etymon srd. Translations French appui, abri English support, refuge Spanish posada, lugar donde descansar, pausa Italian appòggio, rifùgio German Schutz.

ingurtidórgiu , nm: ingurtidorju, ingurtidroxu, ungutidroxu, ingurtitorju Definition sa canna de su gúturu inue passat su chi si papat o bufat de buca a s'istògomo; gruta manna, buidu mannu chi che calat a fundhu in is orrocas Synonyms e antonyms aghentolu, bilguzu, gaigastolu, gorguzu, ingollidosu, ingrastolu, ingullidorzu, ugrullu, valgastolu / alguena, garguena / gorovoju, imberghidorju, impercadorzu Scientific Terminology crn, slg Etymon srd. Translations French œsophage, gouffre English esophagus, pothole Spanish esófago, donde afluyen las aguas Italian esòfago, inghiottitóio German Speiseröhre, Schlund.

inúba, inúbe , avb: inumbe, inuve Definition in uba: avb. relativu de logu, impreau in is dimandhas puru, po inditare ue s'istat o, cun prep., a ue si andhat Synonyms e antonyms aba 2, innoi, uba Sentences inumbe no s'intendhet de sa gherra sas tràchidas de fogu totu in tundhu ◊ S'Ischíglia est una rivista inube donzi versu est misuradu (A.Serra)◊ ghira a inumbe ti sunt ispetendhe! ◊ su locu diferente m'ischitat e m'atraet: tanno, pessu, mi giro a intunnu pro bídere inumbe so ◊ a inumbe andhas? Etymon srd. Translations French English where Spanish donde, adónde Italian dóve, óve German wo.

úba , avb: ube, ubi, ue, uve Definition avb. relativu de logu, impreau in is dimandhas puru, po inditare inue si est o s'istat (chentza prep.): si est impreau inditandho movimentu s'impreat sèmpere cun prep. Synonyms e antonyms aba 3, anca, innoi, inuba, umbe Idioms csn: uba = in uba, inue, aundi; a ube (+ nm.), a ue de… = anch'e… Sentences uba dh'as posta sa crai? ◊ làssalu istare uve l'amos vistu! ◊ ue che fizis? ◊ ue semus? ◊ ue ses? ◊ a ue ses dada? 2. fit torrau a ube Mallena ◊ candho essis dae iscola ti che andhas a ube zaja tua ◊ no ischiat a ube si dare ◊ fit torrau a ube pride Porchedhu ◊ pompiae a ube andhant frades brostos! ◊ a ue, nachi, mi apo a dare sa conca?! ◊ andha a ue de Fulanu gai imparas calchi cosa! 3. de uba ses benendu? ◊ de ubi dimóniu nd'as bogau cussa bestimenta?! Etymon ltn. ube per ubi Translations French English where Spanish donde Italian dóve German wo.

«« Search again