Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

abbígu , agt, nm: abbrigu, aprecu, apricu 1, aprigu 1, oprigu Definition nau de logu, chi est apartau, tretu o cosa (ala de orroca, muru) chi podet badrare, inue no dhue tocat cosa chi istrobbat (bentu, abba, sole) e po no dha pigare faet a si pònnere e istare méngius; cosa po ammontu e fintzes arremédiu a calecunu male / èssi a s'aprigu de is àterus = dipèndhere in totu de is àteros, in s'abbisóngiu Synonyms e antonyms bàrigu, crancosu, solianu / amparu, cuguzura, médiu Sentences benidiche chin nois e làssala a s'abbigu de sas monteras sa laghinza girella ◊ dhi fait aprigu una mata ◊ s'apricu sou est unu concale 2. dàemi calchi abbigu! ◊ isetendhe a sanare ndhe at de aju, su póveru, a s'abbigu de sa suposta! ◊ si de Deu bos mancant sos abbigos, pagu balet sa fortza de su mundhu Etymon spn. Translations French abri English shelter Spanish amparo, abrigo Italian ridòsso, riparo German Schutz.

afiàgnu , nm: afiantzu, afianzu, afranzu, afrassu, afrianzu, fianzu Definition totu su chi podet serbire (fintzes logu) a badrare calecuna cosa, de pònnere acanta, in pitzu, a costau, a inghíriu: mescamente si narat de su pònnere is bratzos a inchinghidura a una persona chi s'istimat, chi si saludat cun istima forte (e in custu sensu fintzes cunfortu) Synonyms e antonyms abbrantzu, acotu, amparu, apógiu, cucuzura, imbràssidu / acunnortu Sentences cussa lughe arribbat s'afianzu in su coro ◊ in su monte bi aiat afranzu, no mancaiat s'ite de manigare (B.R.Carbone)◊ nudu de benes, mi so àpidu sentza afranzu, sentza azudu ◊ mi bisonzat afrianzu e calore ◊ est un'afianzu de pedhe berveghina ◊ istaimus in s'afianzu de sa coghina ◊ su cane li faghiat de afianzu chi fintzas frade sou li pariat (F.Dedola)◊ sos puzones in su nie si sunt trinnighendhe, chena afianzu ◊ in su letu bi cheret afianzu de lana in ierru 2. chin custas otavas t'imbio s'afrassu meu (T.Tuffu) Etymon srd. Translations French protection English protection Spanish protección Italian protezióne, sostégno German Schutz

alabínna , nf: alapinna, lapinna Definition css. cosa po fàere de aprigu, furriare su bentu; muru de pedra o de sida chi si faet ananti de su barracu po furriare su bentu / fàghere alabinna a unu, a una cosa Synonyms e antonyms acóstiu, paramuru Sentences tiu Antiogu cun ojos de braja intrat in s'alabinna a petus chíbberu ◊ su pastore iscampiabat sa conca dae s'alapinna e ghetabat duas boches Etymon srd. Translations French abri English shelter Spanish amparo, abrigo Italian riparo German Schutz.

allavrànzu , nm Definition logu ue faet a si aprigare, a si apartare po calecunu apretu, médiu po calecuna dificurtade Synonyms e antonyms abbigu, aggrunnu, aprigadórgiu Sentences sa badhe de Pedru Piu fit allavranzu pro bamas e bandhidos ◊ su chi podimos lis amus a dare, a fizos nostros: allavranzu e acunnortu! Etymon srd. Translations French abri English shelter Spanish resguardo, abrigo Italian ridòsso, riparo German Schutz.

ampàru , nm Definition totu su chi si faet po ndhe passare a unu o una cosa de totu su chi dhi podet èssere de dannu Synonyms e antonyms afiagnu, amparia, apógiu, azubentu, defensa, refrantu Sentences tue fist s'amparu de totu sa bidha ◊ ti apo dadu su bratzu pro amparu ◊ de Deus e Maria no ti manchet s'amparu! ◊ e cantos poveritos bi at sentza amparu! ◊ cuss'òrfanu est chena amparu ◊ sa lege lis dat amparu ◊ sias s’amparu de sos parentes! Etymon spn. Translations French protection, soutien English protection, support Spanish amparo Italian protezióne, sostégno, patrocìnio, tutèla German Schutz, Stütze, Verteidigung.

apógiu , nm: apotzu, apozu Definition logu de aprigu ue faet a si pònnere po no pigare abba, bentu o àteru; genia de agiudu o ispinta, giau po praxere, po iscabbúllere ccn. cosa fintzes sentza ndhe tènnere diritu o méritu prus de un'àteru Synonyms e antonyms acóncolu, acotu, afiagnu, amparu, apoju, arrimaderu / agiudu Sentences si faghet tempus malu no mi ndhe incuro, za tenzo apozu ◊ in custu logu chena un'apozu che cheret una domita ◊ un'àrbure o una perca sunt un'apozu in tempus malu ◊ aíamus presse de chircare un’apotzu dae s’abba chi nos proiat 2. podet bínchere su postu si tenet apozos ◊ a si dipromare bi l'at fata a fortza de apozos ◊ chin sa política de su corrumpimentu in totu bi cheret apozu ◊ in cussa bidha bi teniat apògios fintzas pro furare Etymon itl. appoggio Translations French abri English protection Spanish amparo Italian riparo, protezióne German Schutz.

cuérru , nm Definition su cuerrare, su si cuerrare o pònnere ammontu, logu apartau o de aprigu, cosa chi cuerrat o po cuerrare Synonyms e antonyms cuberru*, cuguzu / apozu Sentences chin copertas de lana pro cuerru mi ndhe tia importare de s'ierru! ◊ no pensat chi s'ijerru torrat e det àere bisonzu de cuerru pro si ammantare ◊ sa domo chi teniat po cuerru faiat piedade 2. sas puntas de Ollolai sunt su cuerru de sos murones ◊ sos puzonedhos in mesu de su nie chircant in debbadas unu cuerru ◊ cust'àrbure manna in tempus de fritu est unu cuerru ◊ teniant in cuerru pira, nughe e nintzola ◊ bisos de lughe costoidos in cuerros profundhos de su coro Translations French abri English shelter Spanish amparo, reparo, cobijo? Italian riparo German Schutz.

imbàru , nm: immaru Definition logu inue si firmare a pausare, po si aprigare, istare, e fintzes impedimentu, cosa chi faet firmare; logu o cosa inue s’imbarare, si pònnere o acostire e agguantare; su imbarare, ora, iscuta, tempus chi s’istat firmos coment’e ibertandho Synonyms e antonyms arrambu, imbaradorju / arressa, firmada, stentu / atostonu Sentences no azis perunu imbaru a sa bostra bramosia: sas benénnidas siedas, rúndhines, a domo mia! (P.Mossa)◊ restas sola chentza imbaros in su mundhu corazosa ◊ sempre isto pessighindhe cussu paru pro chi nisciunu mi faghet imbaru (A.M.Iscanu) 2. torraiat a sa capella, fichiat sos cuidos in s'imbaru de s'imbenujadolzu e s'imbenujaiat 3. sentza perunu imbaru Pilatu lis intregat a Gesús pro lu crutzificare Etymon srd. Translations French appui, abri English support, refuge Spanish posada, lugar donde descansar, pausa Italian appòggio, rifùgio German Schutz.