àbbila , nf, nm: abbile,
àbbile,
àbbili,
àvile Definition
unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àbbila marina = àchili de pisci; acapiae s'àbbila = fàere 'meighina' (peràulas fortes) po chi s'à. no fatzat dannu a su bestiàmine
Synonyms e antonyms
àchibi,
ave
Sentences
s'àbbile est lestra piús chi no bentu ◊ s'àbbile abbitat in sos montes altos ◊ s'àbbile bolat in altu isperiendhe in totue ◊ ancora faedhat forte e minetosu, che unu betzu àbbile in su nidu (A.Casula)◊ s'àbbile s'aferrat s'anzone intreu ◊ si ghetat a volu che àvile! ◊ in s’oru de mare s’intendhiant abbiles e caos a tírrios (L.Pusceddu)
2.
candho est acapiada, s’àbbila non si podet pidigonae ca cinono si ndhe iscàpiat
Scientific Terminology
pzn, aquila chrysaëtos
Etymon
ltn.
aquila
Translations
French
aigle royal
English
golden eagle
Spanish
águila real
Italian
àquila reale
German
Steinadler.
àchibi , nf: àchila,
àchili Definition
unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha
Synonyms e antonyms
àbbila,
achiloni
Sentences
che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila!
2.
si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti!
Scientific Terminology
pzn, aquila chrysaëtos
Etymon
srd.
Translations
French
aigle royal
English
eagle
Spanish
águila real
Italian
àquila reale
German
Steinadler.
atarúja , nf Definition
genia de sustàntzia chi bogant is abes po sustentu de s’abe reina
Synonyms e antonyms
estieri,
galileu
Scientific Terminology
sbs
Translations
French
gelée royale
English
royal jelly
Spanish
jalea real
Italian
pappa reale
German
Gelee royale.
currulíu , nm Definition
c. brentiniedhu, genia de pigione chi in Sardigna faet abbitu in beranu e in atóngiu
Scientific Terminology
pzn, squatarola squatarola
Etymon
srd.
Translations
French
pluvière
English
black-bellied plover
Spanish
chorlito real
Italian
pivieréssa
German
Kiebitzregenpfeifer.
estiéri , nm: istieri Definition
genia de sustàntzia chi bogant is abes po nutrimentu a s'abe reina
Synonyms e antonyms
ataruja,
galileu
Translations
French
gelée royale
English
royal jelly
Spanish
jalea real
Italian
pappa reale
German
Gelée royale.
galiléu , nm: garuleu Definition
genia de sustàntzia chi bogat s'abe po sustentu a s'abe reina
Synonyms e antonyms
ataruja,
estieri
Sentences
picabat sas partes de sas regras iscuras e sos cantos chi zuchiant galileu e los bocabat in sa bajone a caentare
Etymon
srdn.
Translations
French
gelée royale
English
royal jelly
Spanish
jalea real
Italian
pappa reale
German
Gelée royale.
mènga , nf Definition
genia de pigione mannu meda, longu fintzes de metro, a bicu longu, chi faet abbitu in Sardigna totu s'annu
Synonyms e antonyms
perdezoronadas
Sentences
dimónia de menga tonta, gei s'incorteis po cosa!…
Surnames and Proverbs
smb:
Menga
Scientific Terminology
pzn, ardea cinerea
Etymon
srd.
Translations
French
héron cendré
English
heron
Spanish
garza real
Italian
airóne cenerino
German
Fischreiher.
pabòni , nm: paone,
paoni,
poboni Definition
genia de pigione mannu e bellu (faet is pinnias de sa coa a rodone candho funt ispratas): si dhi assimbígiat su pageri chi si credet bellu meda, a braga
Synonyms e antonyms
pabu,
poni
Sentences
su paone est un'animale bragheri: si únfiat totu ca giughet sa coa bella, at sos ojos lútzigos, si sisirinat, s'impompitat, est s'animale prus pazosu e cantat cretendhe de àere boghe bella
Surnames and Proverbs
smb:
Paone, Paoni
Scientific Terminology
pzn, pavo cristatus
Etymon
ltn.
pavone(m)
Translations
French
paon
English
peafowl
Spanish
pavo real
Italian
pavóne
German
Pfau.
reàle 1, reàli , agt, nf: riali Definition
chi pertocat sa cosa, chi est cunforma a comente is cosas funt, chi si agatat abberu, chi est abberu; chi est de su rei, chi pertocat o apartenet a su rei; nau de unu, chi mantenet su foedhu, chi faet a si ndhe fidare; coment'e nf., sa ferrovia principale
Synonyms e antonyms
veru
/
francu,
sentzillu
/
régiu
| ctr.
ifidau,
traitore
Idioms
csn:
ómine reale = sintzillu, síncheru; tempus r. = deretu, su matessi mamentu chi si faedhat o chi si faghet, chentza bi àere àteru tempus in mesu tra càusa e efetu
Sentences
sa prus zusta e reale, sa prima bandhera est custa!
2.
cussu est un'ómini reali
Etymon
itl.
Translations
French
réel,
royal
English
real,
royal
Spanish
real
Italian
reale
German
wirklich,
tatsächlich,
königlich,
ehrlich.
régiu , agt: réziu Definition
de su rei, chi apartenet a su rei, fintzes de s'istadu
Synonyms e antonyms
reale 1
Sentences
sa contonera rézia
Translations
French
royal
English
royal
Spanish
real,
regio
Italian
règio
German
königlich.