àbbila , nf, nm: abbile,
àbbile,
àbbili,
àvile Definition
unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àbbila marina = àchili de pisci; acapiae s'àbbila = fàere 'meighina' (peràulas fortes) po chi s'à. no fatzat dannu a su bestiàmine
Synonyms e antonyms
àchibi,
ave
Sentences
s'àbbile est lestra piús chi no bentu ◊ s'àbbile abbitat in sos montes altos ◊ s'àbbile bolat in altu isperiendhe in totue ◊ ancora faedhat forte e minetosu, che unu betzu àbbile in su nidu (A.Casula)◊ s'àbbile s'aferrat s'anzone intreu ◊ si ghetat a volu che àvile! ◊ in s’oru de mare s’intendhiant abbiles e caos a tírrios (L.Pusceddu)
2.
candho est acapiada, s’àbbila non si podet pidigonae ca cinono si ndhe iscàpiat
Scientific Terminology
pzn, aquila chrysaëtos
Etymon
ltn.
aquila
Translations
French
aigle royal
English
golden eagle
Spanish
águila real
Italian
àquila reale
German
Steinadler.
àchibi , nf: àchila,
àchili Definition
unu de is pigiones prus mannos, papadore de petza / àchili de pisci = àbbila marina o fintzas achilonedhu, abbilastru; min. achiledhu, achiledha
Synonyms e antonyms
àbbila,
achiloni
Sentences
che àchila at sullevadu s'ispíritu ◊ cussu portat su nasu a bicu de àchila!
2.
si pregu, àchilis mannas, de fai artziai a su monti unu passirillanti!
Scientific Terminology
pzn, aquila chrysaëtos
Etymon
srd.
Translations
French
aigle royal
English
eagle
Spanish
águila real
Italian
àquila reale
German
Steinadler.
reàle 1, reàli , agt, nf: riali Definition
chi pertocat sa cosa, chi est cunforma a comente is cosas funt, chi si agatat abberu, chi est abberu; chi est de su rei, chi pertocat o apartenet a su rei; nau de unu, chi mantenet su foedhu, chi faet a si ndhe fidare; coment'e nf., sa ferrovia principale
Synonyms e antonyms
veru
/
francu,
sentzillu
/
régiu
| ctr.
ifidau,
traitore
Idioms
csn:
ómine reale = sintzillu, síncheru; tempus r. = deretu, su matessi mamentu chi si faedhat o chi si faghet, chentza bi àere àteru tempus in mesu tra càusa e efetu
Sentences
sa prus zusta e reale, sa prima bandhera est custa!
2.
cussu est un'ómini reali
Etymon
itl.
Translations
French
réel,
royal
English
real,
royal
Spanish
real
Italian
reale
German
wirklich,
tatsächlich,
königlich,
ehrlich.
régiu , agt: réziu Definition
de su rei, chi apartenet a su rei, fintzes de s'istadu
Synonyms e antonyms
reale 1
Sentences
sa contonera rézia
Translations
French
royal
English
royal
Spanish
real,
regio
Italian
règio
German
königlich.
tiloría , nf: (sa t. e var.= satiloría) cirolia
tirolia,
tirulia,
toloria,
torulia,
turulia,
tzirolia Definition
astore runchininu, genia de pigione mannu papadore de petza; a logos est un'àteru pigione, piticu / pàrrere una turulia = (nau de unu) chi si chèsciat sempri, chi abarrat a su prangi prangi
Synonyms e antonyms
astorolia,
ciciulia,
tziodhia,
tzurudhia
Sentences
eris sa turulia mi at abbutinadu sos pannos ◊ ancu che lu boghet sa tirulia! ◊ ancu lu bocat sa tirulia!
2.
su pisedhu meu no tancat mai buca: paret una turulia
Scientific Terminology
pzn, milvus milvus
Translations
French
milan royal
English
kite
Spanish
milano
Italian
nìbbio reale
German
Gabelweihe.
tzirolía , nf: cirolia,
tiloria*,
tzirrulia,
tzoloria,
tzurrulia,
tzurulia Definition
genia de pigione mannu papadore de petza / ungra o franca de tzirolia = peónica, arrosa de padenti
Synonyms e antonyms
astorolia,
ciciulia,
tziodhia,
tzurudhia
Surnames and Proverbs
smb:
Zirolia
Scientific Terminology
pzn, milvus milvus
Translations
French
milan royal
English
kite
Spanish
milano
Italian
nìbbio reale
German
Gabelweihe.