boínu, bóinu , agt: buinu 1,
vóinu Definition
de is boes, chi pertocat a is boes
Synonyms e antonyms
búbulu
Idioms
csn:
isconcadas a b. = corpos dados a conca bassa; bufare, bíere a b. = a boixedhu, a s'imbentrada, dae s'isterzu; pissiare a boinu = a tírulu lenu lenu, comente faghent sos betzos (e sos boes); imbolàresi a b. = fai is cosas sentza de dhoi pentzai meda, sentza de arrexonai; fruschedha ’óina = zenia de fruschedha chi essit a sos boes; ischinzire a b. = obèrriri unu pagu (una porta, una fentana), iscarangiai; ogros boinos (de pessone)= ogros maduros meda
Sentences
teniat a bèndhere sedhalitos boinos (B.Truddaju)
2.
in sa gherra chi ant pesadu, Antoni s'imbolaiat a boinu pistendhe purpa e ossu a totugantos (G.Ruju)◊ sa mata beniat a barracochinu pro che intrare sa conca a matagola cudhos chi bufaiant a boinu ◊ in su traballu s'imbolat a boinu: no si casilat a nudha!
Etymon
ltn.
bovinus
Translations
French
bovin
English
bovine
Spanish
bovino
Italian
bovino
German
Rind.
búbulu , nm, agt: bulu,
búvulu,
gulu,
vulu,
ullu Definition
genia de animale mannu: boe, baca, vitellu, magiolu; chi pertocat custos animales, su búbulu
Synonyms e antonyms
boinu
Idioms
csn:
furchidhàdile b. = arranzolu vúvulu, iscurpione; piraula (pira bula) = una zenia de pira mala a ingullire candho est cherfa; tucare che búbulu muscau = essire deretu a sa maconatza; merdaula = ladàmini de bòi, de baca
Sentences
ma cantos fint sos chi si furriabant in su sartu e no aiant furau una tzica, unu búbulu, carchi cabadhu?!…◊ at comporadu duos bulos ◊ sas feras paschent ispartas coment'e crabas e bulos
2.
at comporau s'istintina búbula pro fàchere sos sàmbenes ◊ sa peta búbula est prus cara ◊ custos sunt corros bulos, goi mannos
3.
est tucau che búbulu muscau
Etymon
ltn.
bubulus
Translations
French
bovin
English
bovine
Spanish
bovino
Italian
bovino
German
Rind,
Rind.
matabòis , nm Definition
genia de musca chi punghet a is boes e dhis suspit su sàmbene
Synonyms e antonyms
saliscone,
trabajoni
Scientific Terminology
crp, Tabanus intermedius, T. bovinus, T. autumnalis, T. pluvialis, Chrysops italicus
Etymon
ctl.
matabous
Translations
French
taon
English
gadfly
Spanish
tábano
Italian
tafano bovino
German
Bremse.
úle, úli , agt: búbulu*,
ullu,
ulu Definition
chi pertocat a o chi est de su búbulu (boes e bacas): no est totue chi, po èssere agetivu, cuncordat cun su númene
Idioms
csn:
pira ula = zenia de pira chi faghet in istiu, bona candho est fata (niedha in mesu, sinono ponet in bula); orina ullu = de fiadu ulu
Sentences
fiadu de ulu, peta ula, merda ula, istentina ula ◊ su mascu de uli po dhu crastai unu tempus dhu mallànt ◊ comporaiat petza de procu e petza ulu ◊ at postu unu cantzu de peta de ule po secundhu
Surnames and Proverbs
smb:
Ullu
Translations
French
bovin
English
bovine
Spanish
vacuno,
bovino
Italian
bovino
German
Rind…