boínu, bóinu , agt: buinu 1,
vóinu Definizione
de is boes, chi pertocat a is boes
Sinonimi e contrari
búbulu
Modi di dire
csn:
isconcadas a b. = corpos dados a conca bassa; bufare, bíere a b. = a boixedhu, a s'imbentrada, dae s'isterzu; pissiare a boinu = a tírulu lenu lenu, comente faghent sos betzos (e sos boes); imbolàresi a b. = fai is cosas sentza de dhoi pentzai meda, sentza de arrexonai; fruschedha ’óina = zenia de fruschedha chi essit a sos boes; ischinzire a b. = obèrriri unu pagu (una porta, una fentana), iscarangiai; ogros boinos (de pessone)= ogros maduros meda
Frasi
teniat a bèndhere sedhalitos boinos (B.Truddaju)
2.
in sa gherra chi ant pesadu, Antoni s'imbolaiat a boinu pistendhe purpa e ossu a totugantos (G.Ruju)◊ sa mata beniat a barracochinu pro che intrare sa conca a matagola cudhos chi bufaiant a boinu ◊ in su traballu s'imbolat a boinu: no si casilat a nudha!
Etimo
ltn.
bovinus
Traduzioni
Francese
bovin
Inglese
bovine
Spagnolo
bovino
Italiano
bovino
Tedesco
Rind.
búbulu , nm, agt: bulu,
búvulu,
gulu,
vulu,
ullu Definizione
genia de animale mannu: boe, baca, vitellu, magiolu; chi pertocat custos animales, su búbulu
Sinonimi e contrari
boinu
Modi di dire
csn:
furchidhàdile b. = arranzolu vúvulu, iscurpione; piraula (pira bula) = una zenia de pira mala a ingullire candho est cherfa; tucare che búbulu muscau = essire deretu a sa maconatza; merdaula = ladàmini de bòi, de baca
Frasi
ma cantos fint sos chi si furriabant in su sartu e no aiant furau una tzica, unu búbulu, carchi cabadhu?!…◊ at comporadu duos bulos ◊ sas feras paschent ispartas coment'e crabas e bulos
2.
at comporau s'istintina búbula pro fàchere sos sàmbenes ◊ sa peta búbula est prus cara ◊ custos sunt corros bulos, goi mannos
3.
est tucau che búbulu muscau
Etimo
ltn.
bubulus
Traduzioni
Francese
bovin
Inglese
bovine
Spagnolo
bovino
Italiano
bovino
Tedesco
Rind,
Rind.
matabòis , nm Definizione
genia de musca chi punghet a is boes e dhis suspit su sàmbene
Sinonimi e contrari
saliscone,
trabajoni
Terminologia scientifica
crp, Tabanus intermedius, T. bovinus, T. autumnalis, T. pluvialis, Chrysops italicus
Etimo
ctl.
matabous
Traduzioni
Francese
taon
Inglese
gadfly
Spagnolo
tábano
Italiano
tafano bovino
Tedesco
Bremse.
úle, úli , agt: búbulu*,
ullu,
ulu Definizione
chi pertocat a o chi est de su búbulu (boes e bacas): no est totue chi, po èssere agetivu, cuncordat cun su númene
Modi di dire
csn:
pira ula = zenia de pira chi faghet in istiu, bona candho est fata (niedha in mesu, sinono ponet in bula); orina ullu = de fiadu ulu
Frasi
fiadu de ulu, peta ula, merda ula, istentina ula ◊ su mascu de uli po dhu crastai unu tempus dhu mallànt ◊ comporaiat petza de procu e petza ulu ◊ at postu unu cantzu de peta de ule po secundhu
Cognomi e Proverbi
smb:
Ullu
Traduzioni
Francese
bovin
Inglese
bovine
Spagnolo
vacuno,
bovino
Italiano
bovino
Tedesco
Rind…