boínu, bóinu , agt: buinu 1,
vóinu Definitzione
de is boes, chi pertocat a is boes
Sinònimos e contràrios
búbulu
Maneras de nàrrere
csn:
isconcadas a b. = corpos dados a conca bassa; bufare, bíere a b. = a boixedhu, a s'imbentrada, dae s'isterzu; pissiare a boinu = a tírulu lenu lenu, comente faghent sos betzos (e sos boes); imbolàresi a b. = fai is cosas sentza de dhoi pentzai meda, sentza de arrexonai; fruschedha ’óina = zenia de fruschedha chi essit a sos boes; ischinzire a b. = obèrriri unu pagu (una porta, una fentana), iscarangiai; ogros boinos (de pessone)= ogros maduros meda
Frases
teniat a bèndhere sedhalitos boinos (B.Truddaju)
2.
in sa gherra chi ant pesadu, Antoni s'imbolaiat a boinu pistendhe purpa e ossu a totugantos (G.Ruju)◊ sa mata beniat a barracochinu pro che intrare sa conca a matagola cudhos chi bufaiant a boinu ◊ in su traballu s'imbolat a boinu: no si casilat a nudha!
Ètimu
ltn.
bovinus
Tradutziones
Frantzesu
bovin
Ingresu
bovine
Ispagnolu
bovino
Italianu
bovino
Tedescu
Rind.
búbulu , nm, agt: bulu,
búvulu,
gulu,
vulu,
ullu Definitzione
genia de animale mannu: boe, baca, vitellu, magiolu; chi pertocat custos animales, su búbulu
Sinònimos e contràrios
boinu
Maneras de nàrrere
csn:
furchidhàdile b. = arranzolu vúvulu, iscurpione; piraula (pira bula) = una zenia de pira mala a ingullire candho est cherfa; tucare che búbulu muscau = essire deretu a sa maconatza; merdaula = ladàmini de bòi, de baca
Frases
ma cantos fint sos chi si furriabant in su sartu e no aiant furau una tzica, unu búbulu, carchi cabadhu?!…◊ at comporadu duos bulos ◊ sas feras paschent ispartas coment'e crabas e bulos
2.
at comporau s'istintina búbula pro fàchere sos sàmbenes ◊ sa peta búbula est prus cara ◊ custos sunt corros bulos, goi mannos
3.
est tucau che búbulu muscau
Ètimu
ltn.
bubulus
Tradutziones
Frantzesu
bovin
Ingresu
bovine
Ispagnolu
bovino
Italianu
bovino
Tedescu
Rind,
Rind.
matabòis , nm Definitzione
genia de musca chi punghet a is boes e dhis suspit su sàmbene
Sinònimos e contràrios
saliscone,
trabajoni
Terminologia iscientìfica
crp, Tabanus intermedius, T. bovinus, T. autumnalis, T. pluvialis, Chrysops italicus
Ètimu
ctl.
matabous
Tradutziones
Frantzesu
taon
Ingresu
gadfly
Ispagnolu
tábano
Italianu
tafano bovino
Tedescu
Bremse.
úle, úli , agt: búbulu*,
ullu,
ulu Definitzione
chi pertocat a o chi est de su búbulu (boes e bacas): no est totue chi, po èssere agetivu, cuncordat cun su númene
Maneras de nàrrere
csn:
pira ula = zenia de pira chi faghet in istiu, bona candho est fata (niedha in mesu, sinono ponet in bula); orina ullu = de fiadu ulu
Frases
fiadu de ulu, peta ula, merda ula, istentina ula ◊ su mascu de uli po dhu crastai unu tempus dhu mallànt ◊ comporaiat petza de procu e petza ulu ◊ at postu unu cantzu de peta de ule po secundhu
Sambenados e Provèrbios
smb:
Ullu
Tradutziones
Frantzesu
bovin
Ingresu
bovine
Ispagnolu
vacuno,
bovino
Italianu
bovino
Tedescu
Rind…