ammallorài, ammalloràri , vrb: ammalorai Definition
nau de su sàmbene, fàere a preta, a lea, cagiare, fàere a marcu druchesau
Synonyms e antonyms
abbeladinare,
aggromare,
apiatare
/
afidigare,
illibrinire
Translations
French
se grumeler,
coaguler
English
to coagulate
Spanish
cuajar
Italian
aggrumarsi,
coagulare
German
gerinnen.
apiatàre , vrb: apietare,
apretare Definition
fàere a preta, nau de su late, de su sàmbene, cagiare / sàmbene apretadu, apietadu = sànguini callau, aperdau
Synonyms e antonyms
abbeladinare,
acepare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
assambellutare,
cagiare,
giagare
Sentences
su sàmbene de s'animale, candho si coglit, cheret morigadu pro no si apietare
Etymon
ctl.
(a)pretar
Translations
French
faire grumeler,
coaguler
English
to coagulate
Spanish
formar grumos,
cuajar
Italian
raggrumare,
coagulare,
rapprèndere
German
ballen,
gerinnen.
belàre , vrb Definition
su si cagiare de is cosas lícuidas cun su fritu forte, nau fintzes de cosa iscagiada a fogu chi intostat comente perdet su calore / zúghere sos ogros belaela (nau de ccn.) = èssere dormindhosi, sonnisonni
Synonyms e antonyms
achirdinae,
agiatzare,
ammarmurai,
astragare,
cancarai,
gelai*,
marmurizai
/
cagiare,
cumprèndhere,
cussentire
| ctr.
iscagiae
Sentences
custu fritu meda belat fintzas s'ozu de olia ◊ s'ozu porchinu est beladu fintzas in istiu ◊ s'atraore at beladu s'abba chi falat in sas téulas
Translations
French
geler,
coaguler
English
to freeze,
to congeal
Spanish
congelar,
solidificar
Italian
gelare,
coagulare,
solidificare
German
gefrieren koagulieren estarren.
cagiàre , vrb: cagliai 1,
callai,
caxae,
cazare Definition
si narat de cosa brodosa, de late, ógiu, e àteru, chi perdendho abba o perdendho calore (o po àteru) si faet prus tostada; nau foedhandho de unu, si narat in su sensu de si currègere, essire sàbiu, lòmpere a calecunu arresurtau bonu
Synonyms e antonyms
abbeladinare,
acragare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
apiatare,
belare,
giagare,
impagnire,
pazare
/
medrare,
medrire
| ctr.
iscagiae,
sòlbere
Idioms
csn:
callai a ciorbedhu = essire zudissiosu, sàbiu, cabosu, achistiadu che unu mannu; su cagiau = su callau, preta; cagiare s'ógiu in buca = abbarrare trassidos; cazare una cosa de… = cuguzàrela de…, betàreli carchi cosa a meda, fai callagalla de…
Sentences
in zerru, comente faghet fritu s'ozu ermanu si cazat ◊ cosa lassada a budhire meda si che cazat tropu ◊ custu binu callat in s'unga ◊ su lati si est callau ◊ sa minestra ca fut ghetada de diora si est callada
2.
l'at bidu chi a fàghere male no cumbenit, ma no bi cazat etotu ◊ l'ischis chi andhat male a fàghere gai, ma no bi cazas, no! ◊ tue no bi as cazadu: naras isambrúlios, iscabulada! ◊ s'ómini callat a ciorbedhu a corant'annus ◊ totinduna chi est callendi a ciorbedhu… s'ómini torrat a pipiu ◊ cussa cantzone est serbia a fàere cazare sos sentimentos de sa zente ◊ addaghi at intesu sa senténtzia dhi est cagiadu s'ógiu in buca!
Surnames and Proverbs
smb:
Callai
Etymon
itl.
cagliare
Translations
French
épaissir,
coaguler,
se cailler
English
to thicken
Spanish
espesar,
condensar
Italian
addensare,
fare dènso,
coagulare,
rappigliarsi
German
sich verdichten,
gerinnen.