ammallorài, ammalloràri , vrb: ammalorai Definitzione
nau de su sàmbene, fàere a preta, a lea, cagiare, fàere a marcu druchesau
Sinònimos e contràrios
abbeladinare,
aggromare,
apiatare
/
afidigare,
illibrinire
Tradutziones
Frantzesu
se grumeler,
coaguler
Ingresu
to coagulate
Ispagnolu
cuajar
Italianu
aggrumarsi,
coagulare
Tedescu
gerinnen.
apiatàre , vrb: apietare,
apretare Definitzione
fàere a preta, nau de su late, de su sàmbene, cagiare / sàmbene apretadu, apietadu = sànguini callau, aperdau
Sinònimos e contràrios
abbeladinare,
acepare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
assambellutare,
cagiare,
giagare
Frases
su sàmbene de s'animale, candho si coglit, cheret morigadu pro no si apietare
Ètimu
ctl.
(a)pretar
Tradutziones
Frantzesu
faire grumeler,
coaguler
Ingresu
to coagulate
Ispagnolu
formar grumos,
cuajar
Italianu
raggrumare,
coagulare,
rapprèndere
Tedescu
ballen,
gerinnen.
belàre , vrb Definitzione
su si cagiare de is cosas lícuidas cun su fritu forte, nau fintzes de cosa iscagiada a fogu chi intostat comente perdet su calore / zúghere sos ogros belaela (nau de ccn.) = èssere dormindhosi, sonnisonni
Sinònimos e contràrios
achirdinae,
agiatzare,
ammarmurai,
astragare,
cancarai,
gelai*,
marmurizai
/
cagiare,
cumprèndhere,
cussentire
| ctr.
iscagiae
Frases
custu fritu meda belat fintzas s'ozu de olia ◊ s'ozu porchinu est beladu fintzas in istiu ◊ s'atraore at beladu s'abba chi falat in sas téulas
Tradutziones
Frantzesu
geler,
coaguler
Ingresu
to freeze,
to congeal
Ispagnolu
congelar,
solidificar
Italianu
gelare,
coagulare,
solidificare
Tedescu
gefrieren koagulieren estarren.
cagiàre , vrb: cagliai 1,
callai,
caxae,
cazare Definitzione
si narat de cosa brodosa, de late, ógiu, e àteru, chi perdendho abba o perdendho calore (o po àteru) si faet prus tostada; nau foedhandho de unu, si narat in su sensu de si currègere, essire sàbiu, lòmpere a calecunu arresurtau bonu
Sinònimos e contràrios
abbeladinare,
acragare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
apiatare,
belare,
giagare,
impagnire,
pazare
/
medrare,
medrire
| ctr.
iscagiae,
sòlbere
Maneras de nàrrere
csn:
callai a ciorbedhu = essire zudissiosu, sàbiu, cabosu, achistiadu che unu mannu; su cagiau = su callau, preta; cagiare s'ógiu in buca = abbarrare trassidos; cazare una cosa de… = cuguzàrela de…, betàreli carchi cosa a meda, fai callagalla de…
Frases
in zerru, comente faghet fritu s'ozu ermanu si cazat ◊ cosa lassada a budhire meda si che cazat tropu ◊ custu binu callat in s'unga ◊ su lati si est callau ◊ sa minestra ca fut ghetada de diora si est callada
2.
l'at bidu chi a fàghere male no cumbenit, ma no bi cazat etotu ◊ l'ischis chi andhat male a fàghere gai, ma no bi cazas, no! ◊ tue no bi as cazadu: naras isambrúlios, iscabulada! ◊ s'ómini callat a ciorbedhu a corant'annus ◊ totinduna chi est callendi a ciorbedhu… s'ómini torrat a pipiu ◊ cussa cantzone est serbia a fàere cazare sos sentimentos de sa zente ◊ addaghi at intesu sa senténtzia dhi est cagiadu s'ógiu in buca!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Callai
Ètimu
itl.
cagliare
Tradutziones
Frantzesu
épaissir,
coaguler,
se cailler
Ingresu
to thicken
Ispagnolu
espesar,
condensar
Italianu
addensare,
fare dènso,
coagulare,
rappigliarsi
Tedescu
sich verdichten,
gerinnen.