Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cariàre , vrb Definition suíghere, trebballare a istrecadura sa farra impastada, sighendho cun fortza fintzes a candho sa pasta essit bella lisa e de totunu andhare; frigare, faendho pagu o meda fortza, cun sa pranta de is manos o cun sa matza de su pódhighe un'arremu o unu tretu de carena addoloriu, bogau, atrotigau o àteru (ma fintzes po gustu, a allisadura, a istringidura); foedhandho de cosas díligas, tocare a tropu, pistare (ma si narat fintzes cariare sa pedhe conciada) Synonyms e antonyms ciuexi, iscarasciare 1, soíghere / apalpedhare, aplopodhare, cariedhare, pistae, surrai Sentences passabat notes intregas inturtandhe, cariandhe e tendhendhe 2. penso no as a chèrrere cariadu pro sos isfortzos tuos! ◊ ndh'est rutu dae su carru e como lu sunt cariendhe pro che li torrare unu pè bogadu 3. càriat subra de palas su bàrriu pesosu…◊ sa zente fit totu cariendhe miséria, cussos annos de annada mala ◊ e s'iscoberint mudandha e camija, cària cària e tòcami toca! ◊ si ti cheres cariadu beni, za che tenzo unu bellu fuste!…◊ no ti càries sos ogros ca ti faghet peus a ratinzu: pònedi collíriu! Etymon srd. Translations French pétrir English to knead, to massage Spanish amasar, masajear Italian gramolare la pasta, massaggiare German kneten.

ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definition min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos Sentences a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau Translations French genre de pâtes courtes English a kind of macaroni Spanish clase de pasta corta Italian un tipo di pasta córta German eine Art Makkaroni.

ciuèxere, ciuèxi , vrb: ciuèxiri, suèxere Definition trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumossu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa / c. a unu = cariàrelu a corpos, mazare Synonyms e antonyms cariare, iscarasciare 1, soíghere Sentences si suexu sa pasta mi fatzu unu cocòi 2. chi mi benit a manus gei mi dhu ciuexu dèu! Etymon ltn. subjicere + subjectus Translations French pétrir English to knead Spanish amasar Italian gramolare la pasta German kneten.

ciuexidúra , nf Definition su trebballu a istrecadura chi si faet a sa farra impastada Synonyms e antonyms cariadura, carionzu, ciueximentu, soigonzu, spongiadura Etymon srd. Translations French pétrissage English kneading Spanish amasadura Italian gramolatura della pasta German Kneten.

ciueximéntu , nm Definition su trebballu chi si faet a sa farra impastada preparandhodha po fàere su pane Synonyms e antonyms cariadura, cariamentu, ciuexidura, soigonzu Etymon srd. Translations French pétrissage English kneading Spanish amasadura Italian gramolatura della pasta German Kneten.

frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua, freuledha, frígula Definition ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru Synonyms e antonyms ambu, pistizone, sucu Sentences beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus Surnames and Proverbs smb: Fregula Etymon itl. frégolo Translations French pâtes alimentaires granulées pour soupe English typical sardinian pasta for soups Spanish pastas sardas para sopas Italian tipo di pasta sarda per minèstre German sardische Suppennudeln (Pl.).

pàsta , nf Definition farra ammesturada cun abba, unu pagu tostada, po fàere a pane, macarrones e fintzes is macarrones etotu (fintzes sicaos) e su papare chi si faet cun custos; genia de druche chi faent is ofellerias (es. p. sciringa); satzada de calecuna cosa (o fintzes múngia, pelea, arrennegu, tzacu) Synonyms e antonyms macarrone / pastícia / papada, satzada Idioms csn: sa p. podit èssiri ciueta, axeda, ispongiada, corriatza; donaisí una p. de àcua = fàgheresi una bentre de abba, fàghere una bella bufada de abba; ómine de bona p. = de naturali bonu; èssere una p. de mele (nadu de unu) = èssere bonu meda, de naturale chi piaghet; p. impelciada = macarrones cun casu furriadu 2. poneidhas in su frigoríferu cussas pastas ca sinuncas si guastant! 3. si at fatu una pasta de risu, de prantu, de arrejonu, de tússiu ◊ nos fachimus una pasta de gurugliones ◊ proigat piús sa peta comporada chi no sas pastas de peta furada (M.Dore) Scientific Terminology mng Etymon ltn. pasta Translations French pâtes English dough Spanish pasta Italian pasta German Teig, Nudeln, Gebäck.

soíghere , vrb: subíghere, suíchere, suíghere, suigi, suvíghere Definition trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumassu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa, pronta po dha segare a panes, o fintzes, una borta sueta, po dh'ammodhigare de prus intrandhodhi àtera abba segundhu ite pane si depet fàere (es. cogones ammodhigadas)/ pps. subetu, suetu, suitu; conca de soíghere = scifedha, tevania Synonyms e antonyms cariare, ciuexi, iscarasciare 1 Sentences sa cochidora at subetu sa pasta ◊ prepàradi a fàghere farina e a suíghere! ◊ sas giòvanas fint tessendhe o suighendhe su pane ◊ tia Ainza andhaiat a suíghere sa cota ◊ candho sa pasta che fit suita la maniestaint in cantzos uguales e tundhos Etymon ltn. subigere Translations French pétrir English to knead Spanish amasar Italian gramolare la pasta German kneten.

tèndhere , vrb: tèndiri, tènnere 1 Definition istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu Synonyms e antonyms acannonare, incannonare 1 / atendiai, ispàlghere, istèndhere, istenniare, istèrrere, istirai, stendiai Sentences tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta 2. intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu 3. issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros 4. unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu Etymon ltn. tendere Translations French abaisser la pâte avec le rouleau English to roll bread Spanish extender la masa Italian spianare la pasta col matterèllo German den Teig mit dem Nudelholz dehnen.