cariàre , vrb Definitzione
suíghere, trebballare a istrecadura sa farra impastada, sighendho cun fortza fintzes a candho sa pasta essit bella lisa e de totunu andhare; frigare, faendho pagu o meda fortza, cun sa pranta de is manos o cun sa matza de su pódhighe un'arremu o unu tretu de carena addoloriu, bogau, atrotigau o àteru (ma fintzes po gustu, a allisadura, a istringidura); foedhandho de cosas díligas, tocare a tropu, pistare (ma si narat fintzes cariare sa pedhe conciada)
Sinònimos e contràrios
ciuexi,
iscarasciare 1,
soíghere
/
apalpedhare,
aplopodhare,
cariedhare,
pistae,
surrai
Frases
passabat notes intregas inturtandhe, cariandhe e tendhendhe
2.
penso no as a chèrrere cariadu pro sos isfortzos tuos! ◊ ndh'est rutu dae su carru e como lu sunt cariendhe pro che li torrare unu pè bogadu
3.
càriat subra de palas su bàrriu pesosu…◊ sa zente fit totu cariendhe miséria, cussos annos de annada mala ◊ e s'iscoberint mudandha e camija, cària cària e tòcami toca! ◊ si ti cheres cariadu beni, za che tenzo unu bellu fuste!…◊ no ti càries sos ogros ca ti faghet peus a ratinzu: pònedi collíriu!
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pétrir
Ingresu
to knead,
to massage
Ispagnolu
amasar,
masajear
Italianu
gramolare la pasta,
massaggiare
Tedescu
kneten.
ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definitzione
min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos
Frases
a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau
Tradutziones
Frantzesu
genre de pâtes courtes
Ingresu
a kind of macaroni
Ispagnolu
clase de pasta corta
Italianu
un tipo di pasta córta
Tedescu
eine Art Makkaroni.
ciuèxere, ciuèxi , vrb: ciuèxiri,
suèxere Definitzione
trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumossu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa / c. a unu = cariàrelu a corpos, mazare
Sinònimos e contràrios
cariare,
iscarasciare 1,
soíghere
Frases
si suexu sa pasta mi fatzu unu cocòi
2.
chi mi benit a manus gei mi dhu ciuexu dèu!
Ètimu
ltn.
subjicere + subjectus
Tradutziones
Frantzesu
pétrir
Ingresu
to knead
Ispagnolu
amasar
Italianu
gramolare la pasta
Tedescu
kneten.
ciuexidúra , nf Definitzione
su trebballu a istrecadura chi si faet a sa farra impastada
Sinònimos e contràrios
cariadura,
carionzu,
ciueximentu,
soigonzu,
spongiadura
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pétrissage
Ingresu
kneading
Ispagnolu
amasadura
Italianu
gramolatura della pasta
Tedescu
Kneten.
ciueximéntu , nm Definitzione
su trebballu chi si faet a sa farra impastada preparandhodha po fàere su pane
Sinònimos e contràrios
cariadura,
cariamentu,
ciuexidura,
soigonzu
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
pétrissage
Ingresu
kneading
Ispagnolu
amasadura
Italianu
gramolatura della pasta
Tedescu
Kneten.
frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua,
freuledha,
frígula Definitzione
ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru
Sinònimos e contràrios
ambu,
pistizone,
sucu
Frases
beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus
Sambenados e Provèrbios
smb:
Fregula
Ètimu
itl.
frégolo
Tradutziones
Frantzesu
pâtes alimentaires granulées pour soupe
Ingresu
typical sardinian pasta for soups
Ispagnolu
pastas sardas para sopas
Italianu
tipo di pasta sarda per minèstre
Tedescu
sardische Suppennudeln (Pl.).
pàsta , nf Definitzione
farra ammesturada cun abba, unu pagu tostada, po fàere a pane, macarrones e fintzes is macarrones etotu (fintzes sicaos) e su papare chi si faet cun custos; genia de druche chi faent is ofellerias (es. p. sciringa); satzada de calecuna cosa (o fintzes múngia, pelea, arrennegu, tzacu)
Sinònimos e contràrios
macarrone
/
pastícia
/
papada,
satzada
Maneras de nàrrere
csn:
sa p. podit èssiri ciueta, axeda, ispongiada, corriatza; donaisí una p. de àcua = fàgheresi una bentre de abba, fàghere una bella bufada de abba; ómine de bona p. = de naturali bonu; èssere una p. de mele (nadu de unu) = èssere bonu meda, de naturale chi piaghet; p. impelciada = macarrones cun casu furriadu
2.
poneidhas in su frigoríferu cussas pastas ca sinuncas si guastant!
3.
si at fatu una pasta de risu, de prantu, de arrejonu, de tússiu ◊ nos fachimus una pasta de gurugliones ◊ proigat piús sa peta comporada chi no sas pastas de peta furada (M.Dore)
Terminologia iscientìfica
mng
Ètimu
ltn.
pasta
Tradutziones
Frantzesu
pâtes
Ingresu
dough
Ispagnolu
pasta
Italianu
pasta
Tedescu
Teig,
Nudeln,
Gebäck.
soíghere , vrb: subíghere,
suíchere,
suíghere,
suigi,
suvíghere Definitzione
trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumassu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa, pronta po dha segare a panes, o fintzes, una borta sueta, po dh'ammodhigare de prus intrandhodhi àtera abba segundhu ite pane si depet fàere (es. cogones ammodhigadas)/ pps. subetu, suetu, suitu; conca de soíghere = scifedha, tevania
Sinònimos e contràrios
cariare,
ciuexi,
iscarasciare 1
Frases
sa cochidora at subetu sa pasta ◊ prepàradi a fàghere farina e a suíghere! ◊ sas giòvanas fint tessendhe o suighendhe su pane ◊ tia Ainza andhaiat a suíghere sa cota ◊ candho sa pasta che fit suita la maniestaint in cantzos uguales e tundhos
Ètimu
ltn.
subigere
Tradutziones
Frantzesu
pétrir
Ingresu
to knead
Ispagnolu
amasar
Italianu
gramolare la pasta
Tedescu
kneten.
tèndhere , vrb: tèndiri,
tènnere 1 Definitzione
istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu
Sinònimos e contràrios
acannonare,
incannonare 1
/
atendiai,
ispàlghere,
istèndhere,
istenniare,
istèrrere,
istirai,
stendiai
Frases
tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta
2.
intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu
3.
issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros
4.
unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu
Ètimu
ltn.
tendere
Tradutziones
Frantzesu
abaisser la pâte avec le rouleau
Ingresu
to roll bread
Ispagnolu
extender la masa
Italianu
spianare la pasta col matterèllo
Tedescu
den Teig mit dem Nudelholz dehnen.