cariàre , vrb Definizione
suíghere, trebballare a istrecadura sa farra impastada, sighendho cun fortza fintzes a candho sa pasta essit bella lisa e de totunu andhare; frigare, faendho pagu o meda fortza, cun sa pranta de is manos o cun sa matza de su pódhighe un'arremu o unu tretu de carena addoloriu, bogau, atrotigau o àteru (ma fintzes po gustu, a allisadura, a istringidura); foedhandho de cosas díligas, tocare a tropu, pistare (ma si narat fintzes cariare sa pedhe conciada)
Sinonimi e contrari
ciuexi,
iscarasciare 1,
soíghere
/
apalpedhare,
aplopodhare,
cariedhare,
pistae,
surrai
Frasi
passabat notes intregas inturtandhe, cariandhe e tendhendhe
2.
penso no as a chèrrere cariadu pro sos isfortzos tuos! ◊ ndh'est rutu dae su carru e como lu sunt cariendhe pro che li torrare unu pè bogadu
3.
càriat subra de palas su bàrriu pesosu…◊ sa zente fit totu cariendhe miséria, cussos annos de annada mala ◊ e s'iscoberint mudandha e camija, cària cària e tòcami toca! ◊ si ti cheres cariadu beni, za che tenzo unu bellu fuste!…◊ no ti càries sos ogros ca ti faghet peus a ratinzu: pònedi collíriu!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrir
Inglese
to knead,
to massage
Spagnolo
amasar,
masajear
Italiano
gramolare la pasta,
massaggiare
Tedesco
kneten.
ciapuédhu, ciapulédhu , nm Definizione
min. de ciapu, ma mescamente genia de macarrone: is ciapuedhus o tzapuedhus funt macarrones fatos a manu, de chivarzu (ma no solu), orrughedhos de pasta alladiada segada a orrughedhos
Frasi
a papai eus fatu ciapuledhus a casu furriau
Traduzioni
Francese
genre de pâtes courtes
Inglese
a kind of macaroni
Spagnolo
clase de pasta corta
Italiano
un tipo di pasta córta
Tedesco
eine Art Makkaroni.
ciuèxere, ciuèxi , vrb: ciuèxiri,
suèxere Definizione
trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumossu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa / c. a unu = cariàrelu a corpos, mazare
Sinonimi e contrari
cariare,
iscarasciare 1,
soíghere
Frasi
si suexu sa pasta mi fatzu unu cocòi
2.
chi mi benit a manus gei mi dhu ciuexu dèu!
Etimo
ltn.
subjicere + subjectus
Traduzioni
Francese
pétrir
Inglese
to knead
Spagnolo
amasar
Italiano
gramolare la pasta
Tedesco
kneten.
ciuexidúra , nf Definizione
su trebballu a istrecadura chi si faet a sa farra impastada
Sinonimi e contrari
cariadura,
carionzu,
ciueximentu,
soigonzu,
spongiadura
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrissage
Inglese
kneading
Spagnolo
amasadura
Italiano
gramolatura della pasta
Tedesco
Kneten.
ciueximéntu , nm Definizione
su trebballu chi si faet a sa farra impastada preparandhodha po fàere su pane
Sinonimi e contrari
cariadura,
cariamentu,
ciuexidura,
soigonzu
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
pétrissage
Inglese
kneading
Spagnolo
amasadura
Italiano
gramolatura della pasta
Tedesco
Kneten.
frégua, freguèdha, frégula , nf: frélua,
freuledha,
frígula Definizione
ispétzia de fianda po usu de minestra: macarrones a farinedhos chi si faent istidhigandho abba a sa símbula e girandho a lébiu sa punta de is pódhighes apitzu, aintru de su tianu: sa símbula essit totu aranedhada, a farinedhos minudos che gràndhine e si faet sicare po durare / a./c. a logos narant freguledha a su frutu de su samucu / f. incasada = cundhida cun bagna e casu ratadu; frégula istufada, istuvada = sucu cotu a budhidu, cundhidu che a sos macarrones, postu in lama cun ozu budhidu betadu subra e postu in su furru fintzas a fàghere sa crosta cun casu ratadu subra puru
Sinonimi e contrari
ambu,
pistizone,
sucu
Frasi
beniat a bidha a portai sa frégua manna de incasai ◊ custu botixedhu est prenu de freguedha ◊ sa frégula si fait de símbula, a pibionedhus
Cognomi e Proverbi
smb:
Fregula
Etimo
itl.
frégolo
Traduzioni
Francese
pâtes alimentaires granulées pour soupe
Inglese
typical sardinian pasta for soups
Spagnolo
pastas sardas para sopas
Italiano
tipo di pasta sarda per minèstre
Tedesco
sardische Suppennudeln (Pl.).
pàsta , nf Definizione
farra ammesturada cun abba, unu pagu tostada, po fàere a pane, macarrones e fintzes is macarrones etotu (fintzes sicaos) e su papare chi si faet cun custos; genia de druche chi faent is ofellerias (es. p. sciringa); satzada de calecuna cosa (o fintzes múngia, pelea, arrennegu, tzacu)
Sinonimi e contrari
macarrone
/
pastícia
/
papada,
satzada
Modi di dire
csn:
sa p. podit èssiri ciueta, axeda, ispongiada, corriatza; donaisí una p. de àcua = fàgheresi una bentre de abba, fàghere una bella bufada de abba; ómine de bona p. = de naturali bonu; èssere una p. de mele (nadu de unu) = èssere bonu meda, de naturale chi piaghet; p. impelciada = macarrones cun casu furriadu
2.
poneidhas in su frigoríferu cussas pastas ca sinuncas si guastant!
3.
si at fatu una pasta de risu, de prantu, de arrejonu, de tússiu ◊ nos fachimus una pasta de gurugliones ◊ proigat piús sa peta comporada chi no sas pastas de peta furada (M.Dore)
Terminologia scientifica
mng
Etimo
ltn.
pasta
Traduzioni
Francese
pâtes
Inglese
dough
Spagnolo
pasta
Italiano
pasta
Tedesco
Teig,
Nudeln,
Gebäck.
soíghere , vrb: subíghere,
suíchere,
suíghere,
suigi,
suvíghere Definizione
trebballare a istrecadura cun fortza sa farra impastada fintzes a candho essit de totunu andhare, a unu cumassu chentza chi dhue abbarret farinedhu perunu e siat fintzes lisa, pronta po dha segare a panes, o fintzes, una borta sueta, po dh'ammodhigare de prus intrandhodhi àtera abba segundhu ite pane si depet fàere (es. cogones ammodhigadas)/ pps. subetu, suetu, suitu; conca de soíghere = scifedha, tevania
Sinonimi e contrari
cariare,
ciuexi,
iscarasciare 1
Frasi
sa cochidora at subetu sa pasta ◊ prepàradi a fàghere farina e a suíghere! ◊ sas giòvanas fint tessendhe o suighendhe su pane ◊ tia Ainza andhaiat a suíghere sa cota ◊ candho sa pasta che fit suita la maniestaint in cantzos uguales e tundhos
Etimo
ltn.
subigere
Traduzioni
Francese
pétrir
Inglese
to knead
Spagnolo
amasar
Italiano
gramolare la pasta
Tedesco
kneten.
tèndhere , vrb: tèndiri,
tènnere 1 Definizione
istrecare a alladiare sa pasta fintzes a dha fàere de sa grussària giusta e parívile segundhu sa calidade de pane chi si bolet (o fintzes po fàere a macarrones, es. lisòngias); nau de orrobba o fintzes de àteru, pònnere istérria, istirada; rfl. nau de ccn., su si prestare, giare agiudu / pps. téndhiu, tesu; tèndhere sa manu = (a unu) agiudai, donai una manu de agiudu, ma fintzas ponnirisí a fai faina, aprontai su logu po calincun'àteru trabballu; téndhia de manu = manu de agiudu
Sinonimi e contrari
acannonare,
incannonare 1
/
atendiai,
ispàlghere,
istèndhere,
istenniare,
istèrrere,
istirai,
stendiai
Frasi
tendhindhe su pane a cannedhu cheret chi sas manos fetant fortza paris ◊ a tèndhere bi cheret pratighesa, sinono su pane essit a tretos russu e a tretos fine ◊ a tèndhere su pane como est a màchina ◊ tèndiri pillus de pasta
2.
intrat a samunare e sa robba l'at totaganta tesa e ispalta ◊ Marta fit in su cortile tendhindhe sos pannos chi aiat sammunadu
3.
issu fut sèmpere prontu a si tèndhere po agiudare is àteros
4.
unu massau iat pigau un'incone de terrenu e, brexosu, cumènciat a dhue tèndhere sa manu narbonandhodhu
Etimo
ltn.
tendere
Traduzioni
Francese
abaisser la pâte avec le rouleau
Inglese
to roll bread
Spagnolo
extender la masa
Italiano
spianare la pasta col matterèllo
Tedesco
den Teig mit dem Nudelholz dehnen.