cabòne 1 , nm: caboni Definition
su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo)
Synonyms e antonyms
pudhu
Idioms
csn:
caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura
Sentences
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai!
Surnames and Proverbs
smb:
Cabboi, Caboni, Caboi
Scientific Terminology
pzn, anall, gallus gallus
Etymon
ltn.
capone(m)
Translations
French
coq
English
cock
Spanish
gallo
Italian
gallo,
cappóne
German
Hahn,
Kapphahn.
grifòne 1, grifòni , nm Definition
genia de cannone curtzitu e acancarronau conc'a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere essire abba o àteru deasi; funtana púbblica inue dhu’est su grifone / calai a grifoni = falare, essire a meda, a rios (nadu de abba o cosas de gai)
Synonyms e antonyms
funtanella,
grifu,
isceta,
schirfone
2.
dh'at nau ariseu noti in su grifoni ◊ in su grifoni dhui iat unu tallu de piciocas chistionendi
3.
is làmbrigas e su mucu mi calant a grifoni
Etymon
spn.
grifón
Translations
French
robinet
English
tap
Spanish
grifo
Italian
rubinétto
German
Hahn.
iscèta , nf: asceta,
iscete 1,
isselta,
isseta,
scelta Definition
cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru)
Synonyms e antonyms
grifone 1
Sentences
sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne!
2.
bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca
Etymon
ctl.
a(i)xeta
Translations
French
robinet
English
tap
Spanish
grifo
Italian
rubinétto
German
Hahn.
púdhu , nm Definition
su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu
Synonyms e antonyms
cabone 1,
caboniscu
Idioms
csn:
p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu'
Sentences
in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!"
Surnames and Proverbs
smb:
Puddu
Etymon
ltn.
pullus
Translations
French
coq
English
cock
Spanish
gallo
Italian
gallo
German
Hahn.