cabòne 1 , nm: caboni Definitzione
su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo)
Sinònimos e contràrios
pudhu
Maneras de nàrrere
csn:
caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura
Frases
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai!
Sambenados e Provèrbios
smb:
Cabboi, Caboni, Caboi
Terminologia iscientìfica
pzn, anall, gallus gallus
Ètimu
ltn.
capone(m)
Tradutziones
Frantzesu
coq
Ingresu
cock
Ispagnolu
gallo
Italianu
gallo,
cappóne
Tedescu
Hahn,
Kapphahn.
grifòne 1, grifòni , nm Definitzione
genia de cannone curtzitu e acancarronau conc'a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere essire abba o àteru deasi; funtana púbblica inue dhu’est su grifone / calai a grifoni = falare, essire a meda, a rios (nadu de abba o cosas de gai)
Sinònimos e contràrios
funtanella,
grifu,
isceta,
schirfone
2.
dh'at nau ariseu noti in su grifoni ◊ in su grifoni dhui iat unu tallu de piciocas chistionendi
3.
is làmbrigas e su mucu mi calant a grifoni
Ètimu
spn.
grifón
Tradutziones
Frantzesu
robinet
Ingresu
tap
Ispagnolu
grifo
Italianu
rubinétto
Tedescu
Hahn.
iscèta , nf: asceta,
iscete 1,
isselta,
isseta,
scelta Definitzione
cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru)
Sinònimos e contràrios
grifone 1
Frases
sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne!
2.
bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca
Ètimu
ctl.
a(i)xeta
Tradutziones
Frantzesu
robinet
Ingresu
tap
Ispagnolu
grifo
Italianu
rubinétto
Tedescu
Hahn.
púdhu , nm Definitzione
su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu
Sinònimos e contràrios
cabone 1,
caboniscu
Maneras de nàrrere
csn:
p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu'
Frases
in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!"
Sambenados e Provèrbios
smb:
Puddu
Ètimu
ltn.
pullus
Tradutziones
Frantzesu
coq
Ingresu
cock
Ispagnolu
gallo
Italianu
gallo
Tedescu
Hahn.