cabòne 1 , nm: caboni Definitzione su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo) Sinònimos e contràrios pudhu Maneras de nàrrere csn: caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura Frases tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai! Sambenados e Provèrbios smb: Cabboi, Caboni, Caboi Terminologia iscientìfica pzn, anall, gallus gallus Ètimu ltn. capone(m) Tradutziones Frantzesu coq Ingresu cock Ispagnolu gallo Italianu gallo, cappóne Tedescu Hahn, Kapphahn.
grifòne 1, grifòni , nm Definitzione genia de cannone curtzitu e acancarronau conc'a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere essire abba o àteru deasi; funtana púbblica inue dhu’est su grifone / calai a grifoni = falare, essire a meda, a rios (nadu de abba o cosas de gai) Sinònimos e contràrios funtanella, grifu, isceta, schirfone 2. dh'at nau ariseu noti in su grifoni ◊ in su grifoni dhui iat unu tallu de piciocas chistionendi 3. is làmbrigas e su mucu mi calant a grifoni Ètimu spn. grifón Tradutziones Frantzesu robinet Ingresu tap Ispagnolu grifo Italianu rubinétto Tedescu Hahn.
iscèta , nf: asceta, iscete 1, isselta, isseta, scelta Definitzione cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru) Sinònimos e contràrios grifone 1 Frases sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne! 2. bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca Ètimu ctl. a(i)xeta Tradutziones Frantzesu robinet Ingresu tap Ispagnolu grifo Italianu rubinétto Tedescu Hahn.
púdhu , nm Definitzione su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu Sinònimos e contràrios cabone 1, caboniscu Maneras de nàrrere csn: p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu' Frases in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!" Sambenados e Provèrbios smb: Puddu Ètimu ltn. pullus Tradutziones Frantzesu coq Ingresu cock Ispagnolu gallo Italianu gallo Tedescu Hahn.