cabòne 1 , nm: caboni Definizione
su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo)
Sinonimi e contrari
pudhu
Modi di dire
csn:
caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura
Frasi
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai!
Cognomi e Proverbi
smb:
Cabboi, Caboni, Caboi
Terminologia scientifica
pzn, anall, gallus gallus
Etimo
ltn.
capone(m)
Traduzioni
Francese
coq
Inglese
cock
Spagnolo
gallo
Italiano
gallo,
cappóne
Tedesco
Hahn,
Kapphahn.
grifòne 1, grifòni , nm Definizione
genia de cannone curtzitu e acancarronau conc'a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere essire abba o àteru deasi; funtana púbblica inue dhu’est su grifone / calai a grifoni = falare, essire a meda, a rios (nadu de abba o cosas de gai)
Sinonimi e contrari
funtanella,
grifu,
isceta,
schirfone
2.
dh'at nau ariseu noti in su grifoni ◊ in su grifoni dhui iat unu tallu de piciocas chistionendi
3.
is làmbrigas e su mucu mi calant a grifoni
Etimo
spn.
grifón
Traduzioni
Francese
robinet
Inglese
tap
Spagnolo
grifo
Italiano
rubinétto
Tedesco
Hahn.
iscèta , nf: asceta,
iscete 1,
isselta,
isseta,
scelta Definizione
cannone crutzu acancarronau conca a bàsciu de pòdere apèrrere e serrare po fàere calare abba o àteru / isseta falendhe = oberta (fintzes pagu) lassendi essiri s'àcua (o àteru)
Sinonimi e contrari
grifone 1
Frasi
sa butega de su binu teniat otu bellas carradas a isceta ◊ bi at cubas prenas chin iscetas falendhe a càntaru ◊ serra cuss'isseta, chi l'apo lassada falendhe! ◊ deo no ne apo lassadu de isselta calanne!
2.
bàrriu de rasta, isceta asseorada in su tzilleri, in presse pedit una birra frisca
Etimo
ctl.
a(i)xeta
Traduzioni
Francese
robinet
Inglese
tap
Spagnolo
grifo
Italiano
rubinétto
Tedesco
Hahn.
púdhu , nm Definizione
su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu
Sinonimi e contrari
cabone 1,
caboniscu
Modi di dire
csn:
p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu'
Frasi
in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!"
Cognomi e Proverbi
smb:
Puddu
Etimo
ltn.
pullus
Traduzioni
Francese
coq
Inglese
cock
Spagnolo
gallo
Italiano
gallo
Tedesco
Hahn.