acaponài , vrb: cabonare 1 Definizione
crastare is pudhos
Sinonimi e contrari
crastai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
chaponner
Inglese
to caponize
Spagnolo
capar un gallo
Italiano
capponare
Tedesco
kapaunen.
cabòne 1 , nm: caboni Definizione
su mascu de is pudhas, fintzes candho est crastau / cabone de abba, caboni de canna = corvu ambidhastru (botaurus stellaris); caboni de murdegu = pudha de mudeju, itl. beccàccia (scolopax rusticola); caboni de Índias = dindu, piocu (meleagris gallopavo)
Sinonimi e contrari
pudhu
Modi di dire
csn:
caboni barbau = chi zughet una zenia de nàcara pendhindhe in bula; gei cantas, chi ses caboni! = za si at a bídere si est abberu chi…; iscudit a pudha pro fèrriri a caboni = naro a tie fiza pro intèndhere nura
Frasi
tengu unu caboni de sa vera casta: bista sa pudhasta si ndi fait meri! (E.Pintor Sírigu)◊ o pudhas isfacias chi andais per is bias su caboni circhendi! ◊ lah ca su caboni si fúrriat a ispitzulai!
Cognomi e Proverbi
smb:
Cabboi, Caboni, Caboi
Terminologia scientifica
pzn, anall, gallus gallus
Etimo
ltn.
capone(m)
Traduzioni
Francese
coq
Inglese
cock
Spagnolo
gallo
Italiano
gallo,
cappóne
Tedesco
Hahn,
Kapphahn.
cocoròsta , nf: cogorosta,
corogosta,
cucurusta,
gorgolostra Definizione
coment'e unu pígiu de carre diferente e giai sèmpere orrúbia, totu a bicos e chentza pinnias, chi creschet in pitzu de sa conca, de longu, a pudhas e mescamente a pudhos
Sinonimi e contrari
chichirista,
crilta,
ogroista,
pibirita,
proborista
/
cragarastas
Modi di dire
csn:
bocare cocorosta = pàrreresi mannu, leare betu de mannos in su cumportamentu; pònnere sa cogorosta (nadu de unu)= crèresi prus de su chi est, fàghere su pazosu; pònnere sa cogorosta a carchi cosa = crèscherela, isazeràrela; cogorostas de pische = is gragastas, itl. brànchie
Frasi
no si moet de ae corogosta: pro paura s'isméntigat de bolare ◊ sunt a cucurusta arta coment'e pudhos inganios
2.
fitza mea fit comintzanne a bocare cocorosta ◊ ndhe at postu de cogorosta dai candho l'ant artziadu in gradu!…(G.Ruju)◊ tue a su ch'intendhes li pones sa cogorosta candho lu torras a nàrrere
Terminologia scientifica
crn
Traduzioni
Francese
crête du coq
Inglese
crest
Spagnolo
cresta del gallo
Italiano
crésta del gallo
Tedesco
Hahnenkamm.
inchighiristài, inchighiristàre , vrb: incixiristari,
incragaristai,
increghestare Definizione
coment'e fàere o artzare sa crogorista, arrennegare, su si crèdere meda, bogare sa conca de su sacu foedhandho cun atza
Sinonimi e contrari
achibberare,
achighiristai,
altivai,
inchibberare,
inchighiridhare
/
abbetiae,
afutare,
airai,
aorcare,
arrabbiai,
arrannegai,
collobbiare,
inchestare,
inchietae,
inchimerai,
incrabudhire,
infelai,
infuterare,
insutzuligai,
intziminire,
renignai
Frasi
at rispostu increghestèndhesi ca sos disisvios fint totu solu pro sos zòvanos ◊ mi furia incragaristada ancora de prus e ia crétiu de passai is dis prus orrorosas de sa vida
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
se fâcher à mort,
remplir d'orgueil,
lever la crête
Inglese
to fret and fume,
to make proud,
to get cocky
Spagnolo
alzar el gallo
Italiano
adirarsi forteménte,
insuperbire,
alzar la crésta
Tedesco
sich erzürnen,
stolz werden,
den Kamm schwellen lassen.
púdhu , nm Definizione
su mascu de is pudhas: su pl. in calecunu logu dhu narant própriu a is pudhas / min. pudhitu
Sinonimi e contrari
cabone 1,
caboniscu
Modi di dire
csn:
p. de casta = de parare ratza; zogàresi a su p. de casta (nau cun feli de chini no fait su doveri)= ispassiaisidha, abarrai sentza de fai su doveri; altzàresi che p. = arteràresi, arrennegaisí; Missa de p. = sa Missa de su nascimentu, de su note de Pasca de nadale; fior'e pudhu = zenia de erba chi faghet fiores rujos; su pudhu de carrasegare = su chi apicant a unu puntellu pro l'isparare currindhe a cadhu, a carrasegare; su p. de sa síndria = sa parte de mesu, chentza sèmene e prus durche, su 'santu'
Frasi
in cussa bidha solent giamare pudhos sas pudhas ◊ addaghi cantat su pudhu su manzanu fato a brincu e a terra ◊ su pudhu cantat "Cucurudhú!"
Cognomi e Proverbi
smb:
Puddu
Etimo
ltn.
pullus
Traduzioni
Francese
coq
Inglese
cock
Spagnolo
gallo
Italiano
gallo
Tedesco
Hahn.