abballinàre , vrb Definition
fàere a ballinas, a birillas
Synonyms e antonyms
abbotzichedhare,
aculingionai,
aggromerare,
allomborae,
arranedhare,
arrombulonai
Sentences
s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant
Etymon
srd.
Translations
French
faire une boule (de)
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel rollen.
abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definition
fàere a ballotas, a bocighedhas
Synonyms e antonyms
abballinare,
ammalfudhare,
ammoroculare,
ammorotzulare,
ammurudhare,
apadhotulare,
arranedhare
Etymon
srd.
Translations
French
faire des boules
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel ballen.
aggradheràre , vrb Definition
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Synonyms e antonyms
abballinare
Sentences
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Etymon
srd.
Translations
French
faire une boule,
bouler
English
to roll into a ball
Spanish
hacer pelotitas
Italian
appallottolare
German
zur Kugel rollen,
mögen.
ancúa , nf Definition
dhu narant po anca, camba; est puru sa parte de apalas de sa còscia de un'animale macellau, sa nàdiga, e sa petza chi portat / s'ossu de s'ancua = sa cannedha de s'anca
Synonyms e antonyms
anca,
anconi
Sentences
carnatzeri valenti segat petza de ancua ◊ sa bricicheta 'e fogu bogat fumu niedhu de sa part'e s'ancua…
Etymon
ctl.
ancuda
Translations
French
gîte à la noix
English
haunch channell,
hip
Spanish
parte posterior del muslo de animal
Italian
scannèllo
German
Kugel.
bàlla , nf Definition
orrughedhu de prumu o de àteru metallu, longhitu e a punta o a birilla, chi s'isparat cun arma ligera; foedhandho de fenu o fintzes àtera cosa de pòdere acapiare, unu tanti acapiau a istrintu imbodhigau tundhu a cilindru o a parallelepípedu; su foedhu s'impreat meda, in su chistionu, candho si narat calecuna cosa cun prus fortza, a ispantu
Synonyms e antonyms
/
cdh. badha
Idioms
csn:
fèrrere, bochire, colare, tocai a unu a b. = isparare a balla; furriare che dae balla = torrai acoa impressi; essire che b. = andaisindi lestru, fúliu meda; reminidu che una b. = lestru meda, che lampu; dare una cosa a b. bolada = dare una cosa a istichi in s'ogru, agiummai ponendisidha in manu; tostau, tostu che b. = tostau che perda, meda, prus de aici no fait; votare a b. sola = donai unu votu de preferéntzia isceti; b. de ní, de cera = lómburu, botza, botzighedha de nie, de chera; no l'intrat b. = est afaturau e po cussu mancai dh'isparint no dhi fait nudha; b. franca = no isparada apostadamente pro chie li ferit o est in perígulu de li fèrrere
Sentences
ancu mi dongant un'iscupetada, ma is ballas siant de figu sicada! ◊ su frúschiu de sas ballas parent ammentos de unu bisu asseadu ◊ l'ant mortu a balla ◊ si no est mortu at a mòrrere de balla
2.
cheriat comporare, ma candho at intesu su prétziu at furriadu che dae balla! ◊ si sos ocros fint istaos ballas l'aiat frazicau a costu de abbarrare tzecu! ◊ curriat coment'e una balla de fuxili ◊ at votadu a balla sola
3.
in cuss'erbaju bi at essidu chentu ballas de fenu ◊ su ortigu lu prendhent a ballas ◊ ndi ant consumau de ballas de paperi po is eletzionis!…
4.
ah, balla, su cane meu cumprendhet totu a s'artziada de s'ocru! ◊ alla custus óminis, no fait a chistionai ca ti narant chi ses pidància: balla ca issus!…◊ da ite est sa balla chi ti connoschio?! ◊ balla ca no est macu! ◊ ah, balla, custa mi dha pagas! ◊ bellu ballu, balla!
Etymon
itl.
balla
Translations
French
balle,
botte
English
bullet
Spanish
bala,
bala
Italian
pallòttola
German
Kugel.
cocoròne, cocoròni , nm Definition
cosa a còcoro, css. cosa tundha, allomborada, lea de terra; essidura o ufradura de pistadura in sa carre; genia de petonadura de is pilos de sa fémina a bisura de tedile / c. de ní, de casu friscu, de cera = botza de nie, de casu, de chera
Synonyms e antonyms
burone,
gurone
/
bàldile,
léura
/
cocoroi 1,
tzulumbone
/
ciónciu,
cucajone,
cucale,
cuchedha,
mogno,
picioce
Etymon
srd.
Translations
French
boule
English
any round body,
ball globe
Spanish
bola
Italian
còrpo rotóndo,
palla,
glòbo
German
Ball,
Kugel.
isfèra , nf: sfera Definition
css. cosa tundha tundha coment'e birilla o bòcia: totu is puntos de su pígiu de foras funt a sa matessi distàntzia de su centru
Idioms
csn:
isfera de chéjia = espositóriu, tusedhu; zente de ogn'isfera = de dónnia arratza e calidadi
Etymon
itl.
Translations
French
sphère
English
sphere
Spanish
esfera
Italian
sfèra
German
Kugel.