abballinàre , vrb Definitzione
fàere a ballinas, a birillas
Sinònimos e contràrios
abbotzichedhare,
aculingionai,
aggromerare,
allomborae,
arranedhare,
arrombulonai
Frases
s'aperigúngia est unu babbautzu chi si abballinat si lu tocant
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire une boule (de)
Ingresu
to roll into a ball
Ispagnolu
hacer pelotitas
Italianu
appallottolare
Tedescu
zur Kugel rollen.
abbotzichedhàre , vrb: abbotzighedhare Definitzione
fàere a ballotas, a bocighedhas
Sinònimos e contràrios
abballinare,
ammalfudhare,
ammoroculare,
ammorotzulare,
ammurudhare,
apadhotulare,
arranedhare
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire des boules
Ingresu
to roll into a ball
Ispagnolu
hacer pelotitas
Italianu
appallottolare
Tedescu
zur Kugel ballen.
aggradheràre , vrb Definitzione
fàere a gràdhera, a bocitedhas
Sinònimos e contràrios
abballinare
Frases
est fachendhe sucu ma sa símula no bi aggràdherat
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
faire une boule,
bouler
Ingresu
to roll into a ball
Ispagnolu
hacer pelotitas
Italianu
appallottolare
Tedescu
zur Kugel rollen,
mögen.
ancúa , nf Definitzione
dhu narant po anca, camba; est puru sa parte de apalas de sa còscia de un'animale macellau, sa nàdiga, e sa petza chi portat / s'ossu de s'ancua = sa cannedha de s'anca
Sinònimos e contràrios
anca,
anconi
Frases
carnatzeri valenti segat petza de ancua ◊ sa bricicheta 'e fogu bogat fumu niedhu de sa part'e s'ancua…
Ètimu
ctl.
ancuda
Tradutziones
Frantzesu
gîte à la noix
Ingresu
haunch channell,
hip
Ispagnolu
parte posterior del muslo de animal
Italianu
scannèllo
Tedescu
Kugel.
bàlla , nf Definitzione
orrughedhu de prumu o de àteru metallu, longhitu e a punta o a birilla, chi s'isparat cun arma ligera; foedhandho de fenu o fintzes àtera cosa de pòdere acapiare, unu tanti acapiau a istrintu imbodhigau tundhu a cilindru o a parallelepípedu; su foedhu s'impreat meda, in su chistionu, candho si narat calecuna cosa cun prus fortza, a ispantu
Sinònimos e contràrios
/
cdh. badha
Maneras de nàrrere
csn:
fèrrere, bochire, colare, tocai a unu a b. = isparare a balla; furriare che dae balla = torrai acoa impressi; essire che b. = andaisindi lestru, fúliu meda; reminidu che una b. = lestru meda, che lampu; dare una cosa a b. bolada = dare una cosa a istichi in s'ogru, agiummai ponendisidha in manu; tostau, tostu che b. = tostau che perda, meda, prus de aici no fait; votare a b. sola = donai unu votu de preferéntzia isceti; b. de ní, de cera = lómburu, botza, botzighedha de nie, de chera; no l'intrat b. = est afaturau e po cussu mancai dh'isparint no dhi fait nudha; b. franca = no isparada apostadamente pro chie li ferit o est in perígulu de li fèrrere
Frases
ancu mi dongant un'iscupetada, ma is ballas siant de figu sicada! ◊ su frúschiu de sas ballas parent ammentos de unu bisu asseadu ◊ l'ant mortu a balla ◊ si no est mortu at a mòrrere de balla
2.
cheriat comporare, ma candho at intesu su prétziu at furriadu che dae balla! ◊ si sos ocros fint istaos ballas l'aiat frazicau a costu de abbarrare tzecu! ◊ curriat coment'e una balla de fuxili ◊ at votadu a balla sola
3.
in cuss'erbaju bi at essidu chentu ballas de fenu ◊ su ortigu lu prendhent a ballas ◊ ndi ant consumau de ballas de paperi po is eletzionis!…
4.
ah, balla, su cane meu cumprendhet totu a s'artziada de s'ocru! ◊ alla custus óminis, no fait a chistionai ca ti narant chi ses pidància: balla ca issus!…◊ da ite est sa balla chi ti connoschio?! ◊ balla ca no est macu! ◊ ah, balla, custa mi dha pagas! ◊ bellu ballu, balla!
Ètimu
itl.
balla
Tradutziones
Frantzesu
balle,
botte
Ingresu
bullet
Ispagnolu
bala,
bala
Italianu
pallòttola
Tedescu
Kugel.
cocoròne, cocoròni , nm Definitzione
cosa a còcoro, css. cosa tundha, allomborada, lea de terra; essidura o ufradura de pistadura in sa carre; genia de petonadura de is pilos de sa fémina a bisura de tedile / c. de ní, de casu friscu, de cera = botza de nie, de casu, de chera
Sinònimos e contràrios
burone,
gurone
/
bàldile,
léura
/
cocoroi 1,
tzulumbone
/
ciónciu,
cucajone,
cucale,
cuchedha,
mogno,
picioce
Ètimu
srd.
Tradutziones
Frantzesu
boule
Ingresu
any round body,
ball globe
Ispagnolu
bola
Italianu
còrpo rotóndo,
palla,
glòbo
Tedescu
Ball,
Kugel.
isfèra , nf: sfera Definitzione
css. cosa tundha tundha coment'e birilla o bòcia: totu is puntos de su pígiu de foras funt a sa matessi distàntzia de su centru
Maneras de nàrrere
csn:
isfera de chéjia = espositóriu, tusedhu; zente de ogn'isfera = de dónnia arratza e calidadi
Ètimu
itl.
Tradutziones
Frantzesu
sphère
Ingresu
sphere
Ispagnolu
esfera
Italianu
sfèra
Tedescu
Kugel.