cadredhài , vrb: cadredhare,
cardedhai,
cardidhari,
cradedhare Definition
fàghere de ancas, mòvere is cambas iscudendho is peis a terra, prus che àteru po tostorrudéntzia o protesta o dolore; istare a su brínchida brínchida
Synonyms e antonyms
catrichidhare,
ispeinchinare,
istrumpidare,
matanare,
scadronai
/
iscradedhiare
Sentences
si ndhe pesat calchidendhe e andhat cadredha cadredha ◊ chi dhi ponit sabi, a sa ferida, su sannori gei cadredhat! ◊ dh'at aferrau a sa braba e dh'at fatu cadredhai: fiat acanta a s'imbrutai puru! ◊ su porcu fit male trobeidu e cadredhendhe s'est isortu ◊ is animalis arestis cadridhant si dhus aferras ◊ axiu tenit sa croxueta cardedhendi candu est cassara a soga a conca!…
2.
candu su craboni est malu a tenni tocat a cardedhai cun su sulavogu ◊ chi is predis si podiant cojai, cussu no iat a cardedhai meda po agatai fémina
Translations
French
se démener
English
to fidget
Spanish
agitar
Italian
agitarsi,
dimenarsi con i pièdi per insofferènza di qlcs
German
sich hin und her bewegen.
chinníre , vrb: cinni,
cinniri Definition
fàere un'ingestu po inditare calecuna cosa; mòvere; mòvere is prabaristas serrandho e aperindho is ogos; tirare sa fune a is boes giuntos, po dhos manigiare
Synonyms e antonyms
abbadiai,
chizire,
fritire,
gínniri,
mòere,
tzindhire,
tzirigare
Idioms
csn:
fuire a chinnire oju = fuire che lampu; chinnire s'oju = itl. strizzare l'òcchio
Sentences
su note no chinnit ocru, no fachet una ghilimada ◊ no cinniat ogu ◊ si ndhe riet a tostu a tostu poi tzinnit de oju a sa comare ◊ malos, chena chinnire pibirista a unu póveru animale ant fatu gherra
2.
no mi at mancu chinnidu ◊ ndhe giuches de intreore: no saludas, colas téteru, intreu, no ti chinnis mancu apenas! ◊ est ruta e la creiant morta ca isteit maigantu chena chinnire
3.
su bentu chinnit sa fiama de sa candhela ◊ chi ti cinnis de ingunis arguai de tui! ◊ est tremendhe prus de tzinnindhe ◊ ti matzucant, ti chinnint che sedatu ◊ cun is ossus arrogaus, no si podiat mancu cinni ◊ no si chinnit in ojos ◊ candu fuedhàt issu nisciunus si cinniat (I.Murgia)
Etymon
ltn.
cinnus
Translations
French
remuer,
bouger,
se mouvoir peu
English
to move (little)
Spanish
esbozar,
hacer señas,
mover
Italian
muòvere,
muòversi pòco pòco
German
bewegen,
sich bewegen.
chizíre , vrb Definition
mòvere is chígios, is prabaristas, nau prus che àteru cun s'avérbiu no po nàrrere chi istat firmu deunudotu
Synonyms e antonyms
chinnire
Sentences
mancu chizit de cantu est atentu
Etymon
srd.
Translations
French
cligner des yeux,
clignoter
English
to move eye brows (lash)
Spanish
fruncir las cejas
Italian
muòvere le cìglia,
le sopraccìglia
German
die Wimpern und die Augenbrauen bewegen.
ischirchinàre , vrb: iscrichinare Definition
coment'e iscutulare a forte, fruscinai, nau pruschetotu de movimentu chi faet incrubandhosi o furriandhosi a dónnia parte chie istat male, sentit dolore forte de no pòdere padire mescamente a bentre
Synonyms e antonyms
atapai 1,
fruschinare,
inchingiare,
iscoitai
/
foichinare
Sentences
cussos titones sunt fumendhe: totavia los as iscrichinados cun su sulavogu! (G.Ruju)◊ si est ischirchinendhe che colora de su dolore chi zughet
Etymon
srd.
Translations
French
se démener,
secouer
English
to fidget,
to wiggle
Spanish
menearse
Italian
dimenarsi,
scuòtere
German
sich hin und her bewegen,
schütteln.
iscoitài, iscoitàre , vrb: iscoitzare,
scoetai Definition
iscutulare sa coa; mòvere a cropu de dónnia betu comente faet su pische, su lampu e àteru (nau fintzes in su sensu de fuire); iscabbúllere, isfrancare
Synonyms e antonyms
ischirchinare
/
iscabbúllere
Sentences
bido su cane meu iscoitzendhe
2.
sos carabbineris truvant sos cavadhos e acudint a ndhe víere unu iscoitandhe in sa malesa ◊ sos lampos iscoitant de una parte a s'àtera de s'aera
3.
duos ant pilisau briga e sa muzere de s’unu est andhada a che iscoitare su maridu de manos de s'àteru ◊ deo voche apo iscoitadu dae manos de sos inimicos vostros!
Etymon
srd.
Translations
French
frétiller de la queue,
se démener
English
to wag its tail,
to squirm
Spanish
colear,
menear,
escabullirse
Italian
scodinzolare,
dimenarsi
German
schwänzeln,
sich hin und her bewegen.
seguzàre , vrb: siguzare,
suguzare Definition
mòvere, pesare, cumenciare a andhare, fàere mòvere, fàere pesare gente o bestiàmene, ischidare, fintzes fàere naschire sentidos o ideas; nau mescamente de pegus fémina, bènnere in more, cricare mascu / suguzàrendhe una cosa = bogaindhedha de ue est allogada, pònniri a tretu ca serbit o ca podit serbiri
Synonyms e antonyms
birbillare,
inciulai,
insuai,
tzuntzullare
/
ischidare,
pesare,
sciumbullai,
simudhire,
subuzare*,
sumbuzare
| ctr.
achedare
Sentences
sa terra pariat tremendhe che candho si suguzat su vulcanu ◊ eo siguzo chito onzi manzanu, in chirca de achipire ◊ su pastore est suguzendhe sa robba ◊ cussas nues chi ant forma de gigante, e si bident su sole suguzendhe, ista certu chi sunt assinetendhe una tempesta (P.Serra)◊ su pitzinnu fit drommidu ma apustis de duas oras at siguzadu
2.
cantas boltas sa terra chi apeuto in s'ànima suguzat sos ammentos!…◊ sas campanas a repicu mi sunt suguzendhe fiotos de ammentos ◊ est chin s'aficu chi torret su beranu a suguzare ancora isperas noas (G.A.Salis)
3.
a sa sue, si suguzat, li cheret betadu su berre ◊ sa sue est suguzada e no faghet a la bochire como
4.
ndhe cheret suguzada sa frullana ca su fenu est de messare
Translations
French
réveiller,
mouvementer
English
to awake,
to enliven
Spanish
despertar,
animar
Italian
destare,
risvegliare,
movimentare
German
aufwecken,
wieder erwecken,
bewegen.
truminàre , vrb rfl Definition
su si mòvere a cropu coment'e po assíchidu; carrigare contras a unu, cracare
Synonyms e antonyms
fritire,
suncai
/
afarcai,
lòmpere,
trubare
Sentences
a sa bénnida de sos canes sas arveghes si sunt totu truminadas
2.
daghi l'at bidu si est truminadu pro li dare a subra
3.
fia sempre nervosu, truminadu, chena poder tènnere paghe
Translations
French
s'agiter
English
to be agitated
Spanish
agitarse
Italian
agitarsi
German
sich heftig bewegen.