Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

àca , nf Definition ebba de portante, ammaistada a camminare movendho impare ambaduos peis de una parte, a borta a borta Synonyms e antonyms acheta, ebba, vacheta Surnames and Proverbs smb: Acca Scientific Terminology anall Etymon spn. haca Translations French jument qui va l’amble English pretty mare Spanish yegua amaestrada para mover los pies de un lado juntos Italian cavallùccia German kleine Stute.

ammischinài , vrb: ammischinare Definition fàere, ammostare o cunsiderare mischinu a ccn. a manera chi is àteros ndhe tèngiant làstima; crèdere o cunsiderare a unu peus o prus pagu de su chi est Synonyms e antonyms allastimai, apibiare Sentences est ca s'est ammischinadu, sinono li fint corpendhe puru ◊ ammischinendusidhoi iat cumentzau a dhi nai: Caridadi! Tengat caridadi! (M.Porru)◊ dèu dh'ammischinamu, pensendi chi trabballàt tropu! Etymon srd. Translations French plaindre, sous-estimer English to ask for symphaty, to undervalue Spanish mover a compasión, subestimar Italian chièdere comprensióne, compassióne, sottovalutare German um Verständnis bitten, Mitleid bitten, unterschätzen.

chinníre , vrb: cinni, cinniri Definition fàere un'ingestu po inditare calecuna cosa; mòvere; mòvere is prabaristas serrandho e aperindho is ogos; tirare sa fune a is boes giuntos, po dhos manigiare Synonyms e antonyms abbadiai, chizire, fritire, gínniri, mòere, tzindhire, tzirigare Idioms csn: fuire a chinnire oju = fuire che lampu; chinnire s'oju = itl. strizzare l'òcchio Sentences su note no chinnit ocru, no fachet una ghilimada ◊ no cinniat ogu ◊ si ndhe riet a tostu a tostu poi tzinnit de oju a sa comare ◊ malos, chena chinnire pibirista a unu póveru animale ant fatu gherra 2. no mi at mancu chinnidu ◊ ndhe giuches de intreore: no saludas, colas téteru, intreu, no ti chinnis mancu apenas! ◊ est ruta e la creiant morta ca isteit maigantu chena chinnire 3. su bentu chinnit sa fiama de sa candhela ◊ chi ti cinnis de ingunis arguai de tui! ◊ est tremendhe prus de tzinnindhe ◊ ti matzucant, ti chinnint che sedatu ◊ cun is ossus arrogaus, no si podiat mancu cinni ◊ no si chinnit in ojos ◊ candu fuedhàt issu nisciunus si cinniat (I.Murgia) Etymon ltn. cinnus Translations French remuer, bouger, se mouvoir peu English to move (little) Spanish esbozar, hacer señas, mover Italian muòvere, muòversi pòco pòco German bewegen, sich bewegen.

irmoventàre , vrb Definition mòvere una cosa bene firma, e fintzes a unu malu a mòvere; si narat fintzes in su sensu de coitare, fàere impresse Synonyms e antonyms iscossolare, iscotare 1, mòere, scontoimmai, scotzedhai / acoidai Sentences cussa est roca frimma mala a irmoventare ◊ comente at fertu s'at irmoventadu una dente ◊ a su corpedha corpedha ndh'as irmoventadu cussa preda de sa contonada 2. no t'irmoventas, no, cantu chi bi ses tres oras pro cussu nudha?! Etymon srd. Translations French déplacer English to shift, to dissuade Spanish mover Italian smuòvere German wegrücken.

isciaculài, isciaculàre , vrb: iscioculare, isciuculare, issuculare, sciaculai Definition mòvere a iscutuladura, nau mescamente de abba aintru de istrégiu po giare una samunada; passare cosa in s'abba a forte de un'ala a s'àtera po dhi giare una samunada; pigare a iscutuladura / giúghere a ccn. isciúcula isciúcula = aguantai a unu sentz'e siguresa, de una cosa a s'àtera Synonyms e antonyms assucare, igiucare, iscioriare, isciucare, sciampuinai / sachedhare Sentences s'abba issúculat ◊ sa pobidha dhu tzérriat, dhu fúrriat brente a susu, dh'issúculat cricandho de dh'ischidare ◊ seo issuculanno is tassones 2. isciàculat su carru de su viagiadore ◊ che barigheit sa vida isciaculendhe in pojos de ludu Etymon srd. Translations French clapoter English to paddle Spanish mover agua en un recipiente para limpiarlo Italian guazzare German planschen.

isconchinàda , nf: isconchinata Definition isconchiada, móvia de conca coment'e abbasciandhodha o incrubandhodha a una parte; decisione pagu cunsiderada, cosa fata comente benit a conca Synonyms e antonyms conchinada, conchizada, iscónchiu, sconchiada / aconcada, acucada Sentences sa mamma, comente videt sos pitzinnos a isconchinatas, che los mandhat a letu 2. isconchinadas ndhe aiat fatu prus de una e su babbu no fit meda cuntentu Etymon srd. Translations French action hasardée, inconsidérée English rash action Spanish el mover la cabeza, chifladura Italian cólpo di tèsta, azióne avventata German Kopfstoß, unbesonnene Handlung.

isconchinàre , vrb: sconchiai Definition mòvere sa conca po nàrrere chi una cosa no est deasi, chi unu no est de acórdiu, giare cropos cun sa conca Synonyms e antonyms isconchidare, isconculare, scorrociai, tzilibbecare, tzurumbecare Sentences sas betzighedhas si sunt cheghentanne, isconchinanne e a tremuledha Etymon srd. Translations French secouer la tête English to shake one's head Spanish mover la cabeza Italian scrollare il capo German den Kopf schütteln.

mòere , vrb: mòfere, mòghere, mòvere, movi, mòviri Definition cambiare posidura, portare de unu logu o tretu a un'àteru, murigare; fàere cambiamentu, abbiare unu dolore; tzucare, rfl.pònnere in camminu, fàere viàgiu; fàere impresse / ind. pres. 3ˆ p. sing. mofet, moghet; cong. 2ˆ p. pl. moghetzas, movetzas; pps. móvidu, mófitu, mófiu Synonyms e antonyms irmoventare / andai, bènnere, caciare, cambiai, suncai, tocai 1 / coidai | ctr. firmai Idioms csn: mòviri s'istògumu = buluzare, fàghere a gana mala; movirisí po ternura = àere dolu, fàghere làstima; èssere a su moe moe = moindhe, pagu frimmu, candho goi candho gai; moindhe (nau de cosa chi si movit cun fuliesa manna) = frusiendi (bíere "múere") Sentences moe cussa pedra! ◊ sa pudheca est maseredha, mancu si movit candu dha tocas! ◊ su cane est moindhe sa coa ◊ moediche dae cue! ◊ non cherzo andhare in ancas chi mofent pro abbitúdine (L.Loi)◊ boe betzu, isfinidu, fadicadu, no si mofet ◊ a sa cosa prantada li cheret móida sa terra ca creschet de prus ◊ scerada est sempri crocada, non si podit movi, mancu pesai de su letixedhu ◊ no bos moghezas finas chi torro! 2. sa borta chi mi funta móvius is genugus fui abarrada sétzia unas cantu diis ◊ su tempus est móvidu, est moindhe ◊ no lu moent nen diàulos e nen santos candho si che tzacat un'idea in conca! ◊ sas berbeghes cherent móidas a pàschere 3. moe cun megus a cumandhu! ◊ mira ca soi fendi sa lómpia agante de Luiginu, po intendi si cras movit a Castedhu ◊ de meriadorzu movet su masone in paschimenta ◊ arguai a tibe chi ti mogas! 4. zuto una dente a su moe moe: at a èssere menzus chi mi ndhe la feta tirare ◊ ti as a mòere carchi dente manighendhe cussa peta tosta! 5. mòfeti, sinono torrat a rosinare e nos infundhimos! ◊ mòedi, mih, ca no bi at ora! ◊ toca movidindi ca tèngiu fàmini! Etymon ltn. movere, moere Translations French bouger, remuer, déplacer, détourner (dissuadere), se dépêcher English to move, to shift Spanish mover, desplazar, moverse, darse prisa Italian muòvere, movimentare, spostare, smuòvere, sbrigarsi German bewegen, versetzen, umstellen, verrücken, aufbrechen, sich beeilen.

scociài , vrb: iscotare* 1, scossai, scotzai Definition bogare is cotzas de asuta de calecuna cosa; fàere iscostare, istesiare, fàere mòvere a ccn. de unu logu o de una cosa (fintzes postu), mòvere sa terra coment’e istesiandhochedha de calecuna cosa Synonyms e antonyms irmoventare, irraighinare, scotzedhai Sentences trabballendi apu scotzau su marroni 2. no ti ses prus scotzara de su treminaxu de sa porta! ◊ a tui no ti ndi scotzat nisciunus de cussu postu!◊ postu chi siat su culu in su scannu est mau a dhu scociai! Translations French déplacer English to shift Spanish mover Italian smuòvere German umgraben.