cagiàre , vrb: cagliai 1,
callai,
caxae,
cazare Definition
si narat de cosa brodosa, de late, ógiu, e àteru, chi perdendho abba o perdendho calore (o po àteru) si faet prus tostada; nau foedhandho de unu, si narat in su sensu de si currègere, essire sàbiu, lòmpere a calecunu arresurtau bonu
Synonyms e antonyms
abbeladinare,
acragare,
aggromare,
alleae,
ammallorai,
apedrare,
apiatare,
belare,
giagare,
impagnire,
pazare
/
medrare,
medrire
| ctr.
iscagiae,
sòlbere
Idioms
csn:
callai a ciorbedhu = essire zudissiosu, sàbiu, cabosu, achistiadu che unu mannu; su cagiau = su callau, preta; cagiare s'ógiu in buca = abbarrare trassidos; cazare una cosa de… = cuguzàrela de…, betàreli carchi cosa a meda, fai callagalla de…
Sentences
in zerru, comente faghet fritu s'ozu ermanu si cazat ◊ cosa lassada a budhire meda si che cazat tropu ◊ custu binu callat in s'unga ◊ su lati si est callau ◊ sa minestra ca fut ghetada de diora si est callada
2.
l'at bidu chi a fàghere male no cumbenit, ma no bi cazat etotu ◊ l'ischis chi andhat male a fàghere gai, ma no bi cazas, no! ◊ tue no bi as cazadu: naras isambrúlios, iscabulada! ◊ s'ómini callat a ciorbedhu a corant'annus ◊ totinduna chi est callendi a ciorbedhu… s'ómini torrat a pipiu ◊ cussa cantzone est serbia a fàere cazare sos sentimentos de sa zente ◊ addaghi at intesu sa senténtzia dhi est cagiadu s'ógiu in buca!
Surnames and Proverbs
smb:
Callai
Etymon
itl.
cagliare
Translations
French
épaissir,
coaguler,
se cailler
English
to thicken
Spanish
espesar,
condensar
Italian
addensare,
fare dènso,
coagulare,
rappigliarsi
German
sich verdichten,
gerinnen.
incalcàre , vrb: incarcare,
incascare,
inchircare,
incracai,
incracare Definition
ispínghere de parte de pitzu una cosa, fàere pesu in pitzu, ma fintzes istrínghere, fàere fortza; fàere cracu o fintzes bufare (o papare) meda, coment'e a istichidura, faendho prus cracu, tibbiu
Synonyms e antonyms
abbarrigare,
abbaticare,
apretigare,
calcai,
crichiri,
istibbire,
pretare
Sentences
s'at incalcadu sa berrita in conca ◊ si abbutonat su capoto e s'incascat su bonete in conca ◊ su gatu mi pigat su didu in buca, mússiat ma no incracat
2.
comente at torradu a pròere, sos cunzados, sos pasciales, sos mandriolos si sunt torrados a incarcare d'erva ◊ chijinatas umbras s'incascant subra de sos nódidos montes (G.Fiori)
3.
de binu si ndh'incarcat cantu piús podet ◊ candho sunt tirendhe gàrriga manna, sos boes incascant in tuju
Etymon
srd.
Translations
French
presser,
s'épaissir
English
to press,
to thicken
Spanish
apretar
Italian
prèmere,
addensarsi,
infittire
German
drucken,
sich verdichten,
dichter werden.
incalchíre , vrb Definition
essire cracu, tibbiu
Synonyms e antonyms
incalchiare
Sentences
sas nues si sunt incalchidas ◊ si est incalchidu su ludu comente si ch'est assutada s'abba
Etymon
srd.
Translations
French
condenser
English
to condense
Spanish
condensar
Italian
condensare
German
verdichten.