atibbíre, atibbíri , vrb Definition
aferrare in su sensu de cumprèndhere su chi si narat o s’intendhet o liget
Synonyms e antonyms
atinai,
cumprèndhere
Sentences
no atibbit nudha, cussu ◊ candho fist minore no atibbias (G.Ruju)◊ sas féminas si fint atristadas, fortzis ca aiant atibbidu s'irballu ◊ no si cumprendhiat, no beniat bene a atibbire cantu nos inghiriaiat ◊ s’argumentu de su líbberu non fit tantu bonu a atibbire ◊ sa tradutzioni mi est serbia po atibbí asua de is diferéntzias de is duas línguas
Translations
French
comprendre
English
to perceive
Spanish
percibir,
entender
Italian
percepire,
comprèndere
German
wahrnehmen.
saeràre , vrb: secherare,
segherare,
serare,
seriare Definition
su si acatare, sapire, arrennèscere a bíere a solos is cosas
Synonyms e antonyms
abbídere,
abbillai,
acatae,
ischidare,
sagamare,
sapèschere,
sapire
/
bídere
Sentences
Madalena, a limba leada, mancu si saerat: àsiu tenet sa mama de dha tzirriare!…◊ ahi, si ti fis segherau su chi ses e de su chi contas! ◊ si est inamoradu de una e no si est seradu de sas àteras ◊ nos seramus sa pedhe subra de sas carres ◊ no mi so mai seradu de te ◊ tocat de nos segherare e de nos irbotare a su male! ◊ si sereit chi li mancaiat dinari ◊ a pè a pè in cumpagnia no mi so seriadu de su caminu ◊ si m'imbergo no si sègherat nemmos ◊ zughia sos pes bisestrados chi mancu seriare los podia ◊ si as giudísciu e ti seras, ti ses lendhe sos gustos contràrios ◊ istasero no mi sero: mi paret de ch'èssere atesu (G.Oggiana)◊ connoschiat su bàulu de sos canes e si fit segherau chi cussu ganninzu non fit de afetu (G.Piga)◊ "siscuru a chie no si serat solu!", naraiat mamma
2.
serat bisonzu de piànghere e de pregare ◊ s'anade apena chi at seradu su falcu si che afungat ◊ millos, como los sero!
Translations
French
s'apercevoir,
se rendre compte
English
to perceive
Spanish
percatarse,
darse cuenta
Italian
avvedérsi
German
wahrnehmen,
bemerken.
sapíre, sapíri , vrb Definition
su si acatare de is cosas, su avèrtere, aferrare o ischire is cosas cun is sentidos (e fintzes solu su ischire, su cumprèndhere): s'impreat cun s'aus. èssere e àere candho est transitivu cun cmpl. ogetu (ma pigat sèmpere su pron. personale de su sugetu, est sempre vrb. prnl.)/ piciocu chi no si sapit = chi no cumprendhet, no arrexonat ca est tropu criadura
Synonyms e antonyms
abbigiare,
acapassai,
saerare,
sagamare,
sapiare
Sentences
bivis in su fogu sentz'e ti sapiri! ◊ est tzegu e no si sapit de nudha ◊ su crabaxu no si ndi est sapiu de tènniri in su tallu unu pegus allenu ◊ surdu che picu, e ite s'at a sapire?! ◊ candho si est sapidu solu, su pisedhu at comintzadu a timire ◊ no si podet isplicare su chi in coro mi sapia ◊ chi mi ndi fuia sapiu iap'a èssiri essiu! ◊ daghi si sapiat segura de no la bídere niunu, l'isganzaiat su risu, a su piciocu ◊ si fit sapia chi su maridu giuchiat sa luna a tónchinu ◊ no nd'apu biu, no mi ndi seu sapiu ◊ no ti sapis chi ses irballendhe?! ◊ comente mi at sapidu assuprindhe est bénnidu a mi abbojare ◊ fostei si sapit de dogna cosa! ◊ candho si aiat sapiu sos duos ómines non los aiat connotos (G.Piga)
Surnames and Proverbs
prb:
su dannu peus est a no si sapire
Etymon
itl.
sapere
Translations
French
percevoir,
être conscient,
constater,
se rendre compte
English
to perceive,
to be conscious,
to ascertain
Spanish
percibir,
ser consciente,
percatarse
Italian
percepire,
èssere cosciènte,
avvedérsi,
constatare
German
wahrnehmen,
bewußt sein,
bemerken,
feststellen.