Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
| cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
| tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
| grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
| italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
| italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
| malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
| sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
| agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
| animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
| astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
| baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
| boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
| boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
| cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
| erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
| Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
| animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
| contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
| Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
| frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
| gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
| indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
| iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
| laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
| medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
| mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
| metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
| númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
| interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
| persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
| prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
| preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
| pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
| piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
| erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
| erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
| minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
| singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
| sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
| tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
| tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
| verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
bétu , nm Definizione
su betare, sa cosa betada (fintzes su sèmene); sa manera de èssere posta una cosa, posidura / genias de betu: de ata, de ladu
Sinonimi e contrari
betada,
ghetada
/
sèmene,
semenóngiu
/
bessu,
getu*,
manera
/
dannu
Modi di dire
csn:
bènnere, tènnere a b., colare in b. = àere s'ocasione, bènniri a bèni; pònnere b. = pònnere seju; fàghere b. = distrúere, fàghere dannu; unu ’etu de fusile = isparu; pònnere una cosa a bet'abba = de su metessi b. de sa cabertura (chi betat s'abba a un'ala); a su betu… = a cantu parit…, po comenti si podit cumprendi…
Frasi
dae sa regolta no bi est essidu su betu ◊ a su massaju sos puzones li faghent cumpanzia dae su betu a sa messera ◊ benit a su tempus de s'incunza chi mancu giustu ndhe torrat su betu! (M.Murenu)
2.
candu lompint dhus bis e ti as a arregulai, e unu betu dhis as a donai! ◊ si mi benit a betu cussa cosa za la fato deo ◊ so chirchendhe cussa forramenta: colada in betu ti est? ◊ si mi ndhe colat in betu, de cosa tua, za ti la collo
3.
su matone si ponet de ata in sos tramesos, ca de àteru betu leat prus logu ◊ est un'amore chi no at ne betu e ne misura su chi leat chena mai dare! ◊ sas cosas no cherent fatas de malu betu ◊ – E a su betu muzere tua est ràida! – Ei, za est!
4.
già mi l'as fatu su betu!…
bètu , nm: biti Definizione
s'angione de sa crabola, craboledhu / sa biti = itl. cerbiatto; nau de ccn., istrízile che biti
Sinonimi e contrari
beta,
bítalu.
bétu 1 , nm Definizione
sa natura de sa fémina
Sinonimi e contrari
bete 1.
bétu 2 , pps Definizione
de bènnere
Sinonimi e contrari
arribbau,
beniu,
lómpiu
| ctr.
andau,
tucadu
Frasi
lis est betu a conca de colare unu caminu in mesu de sa corte (S.Nanni).
