acobiài, acobilàre , vrb: acoilae, acoilare, acoliai, acoliare, acubilare, acugliai, acuilai, acuilare, acuvilare, aculiai, aculiare, cubilare Definizione fàere fúrriu, torrare a cuile, a su crocadórgiu, andhare a crocare, fintzes pònnere in su crocadórgiu; istare o pònnere in calecunu logu, aintru, asuta, po si aprigare o cuare; istare in asséliu, firmu, su si apaghiare Sinonimi e contrari acoiletare, acojai, acuae, apatai, apogiai, assebiai, impudhilare | ctr. bocare, essire, pesare Frasi iscurtabas sos puzones su sero acubilandhe (P.Mura)◊ furriadorzu de istrias, acoilas bobborrotis e tirpias (L.Loi)◊ sas rúndhines sunt aculiadas in su filu ◊ is pillonedhus fiant acobiaus ◊ su pilloni innòi si acúliat a pausai 2. furiat pruendu e po no m'isciundi mi seu aculiau ◊ no ia postu menti a babbu a m'aculiai in domu sua is dis de cussa strasura Etimo srd. Traduzioni Francese se coucher, s'abriter Inglese to return to the fold to go back to sleep to shelter Spagnolo cubilar, cobijar Italiano rientrare nell'ovile, ritirarsi a dormire, ripararsi Tedesco in den Stall zurückkehren, schlafengehen, sich unterstellen.

acojài , vrb: acujai, acujare Definizione nau mescamente de animales, intrare o andhare a si crocare in s'acoiladórgiu; nau de gente (mescamente piciochedhos), asseliare, apartare, cuare Sinonimi e contrari acobiai, acuae, cortire, remonire | ctr. essire Frasi a sa mata dhoi fúrriant is pillonis a dhoi acojai ◊ candu cummentzat a fai frius, sa musca s'acujat aintru de domu ◊ is crucuitus carraxosus trigant a s'acojai 2. innanti abboghinamos e poi nos acujamos che catedhos ◊ nci fiat una musca… depit èssi acujada: no dha biu prus ◊ sa morti si est acujara apalas de is murus isderrutus de s'arrexoni! ◊ abarrai in domu acujaus, candu cabat su lampu! Etimo srd. Traduzioni Francese se coucher Inglese to go back to sleep Spagnolo cubilar, calmarse Italiano ritirarsi a dormire Tedesco schlafengehen.

codhài , vrb: codhare Definizione intrare apare sa natura de s'ómine cun cussa de sa fémina Sinonimi e contrari cadhicare, fútere, futire, zúchere / ingannai Terminologia scientifica ssl Etimo ltn. *collare Traduzioni Francese faire l'amour, coucher Inglese to make love Spagnolo follar, hacer el amor Italiano far l'amóre, aver rappòrti sessuali Tedesco mit jdm. schlafen.

colcàre , vrb: corcai, corcare, crocai, crocare, crocari Definizione foedhandho de gente, pònnere istérriu, in paris, po pasare o po dormire; foedhandho de cosas puru chi istant o podent istare fichias, furriare, bortulare, pònnere in paris, incrubare / betos de crocare de su cristianu: a mata a terra, a brente in susu, de costazu, a longu a longu, a unu túturu, istirados Sinonimi e contrari collare, giachire | ctr. pesai, stantarxai Modi di dire csn: avb. èssiri a pesa e croca = no pòdere abbarrare in su letu, istare a iscutas pesados e a iscutas corcados; crocai de codhus = abbassiare de codhos, sa conca, coment'e nendhe chi emmo, ponindhe mente Frasi ajó a letu ca est ora de corcare! ◊ candu mi crocu a meigama abarru totu sa noti fúrria fúrria, no mi porit cabai sonnu ◊ pro dare allozu a tie che aimis fintzas corcadu fora! ◊ ca fipo istracu mi so corcatu ◊ chie no at menzus cun sa muzere si corcat! ◊ is mamas boliant fai crocari is pipius ◊ de candu si funt isposaus, tzia Belledha at crocau sempri cun issus ◊ ajó, cheret corcadu ca manzanu est a pesare chito! 2. cussu bentu est passau crochendu cresuras e domus ◊ apo corcadu una canna de bide pro l'interrare ◊ s'ampulla de su binu cheret corcada abbellu pro no buluzare sa fundhana ◊ s'àcua forti e su bentu corcat su lori 3. una note fustis crocaos, sonandho mesunote, candho in camminu iaus inténdhiu un'istrògolo mannu Etimo ltn. *colcare Traduzioni Francese coucher, marcotter Inglese to lay down Spagnolo acostar Italiano coricare Tedesco sich hinlegen.

cuciàre 1 , vrb Definizione nau de is canes, istare in su crocadórgiu insoro; rfl. nau de unu, ammischinare Traduzioni Francese se coucher (se dit d'un chien) Inglese to curl up Spagnolo sentarse el perro Italiano accucciarsi Tedesco kuschen.

ingalàre 1 , vrb: inghelare 1 Definizione intrare a una cala, cuare in is calas: nau de su sole, betare o intrare asuta de s'orizonte su sero; a logos, ingurtire Sinonimi e contrari intanae / ingúllere, ingurti | ctr. essire, cumpàrrere / abbrèschere Frasi candho s'ingalat su sole pesso a un'àtera intrada chi no bidet piús dies (C.Meridda)◊ si ne fiant annaos inghelannonne che umbras malas Etimo srd. Traduzioni Francese se coucher (Soleil), descendre sous l'horizon Inglese to set Spagnolo ponerse el sol Italiano tramontare Tedesco untergehen.

ingàlu , nm Definizione su s'ingalare; sa betada o intrada de su sole Sinonimi e contrari barrusole, interinada, intríchinu | ctr. abbréschida, albore, arborinu Frasi o tempus, de s'andhera tua ses lassendhe solu muforadas bijones de mizas de pudhiles e ingalos (F.Murtinu) Terminologia scientifica sdi Etimo srd. Traduzioni Francese coucher de soleil Inglese sunset Spagnolo ocaso, puesta (de sol) Italiano tramónto Tedesco Sonnenuntergang.

interinàda , nf: intirinada, intrinada Definizione s'ora chi s'aera est immurrinandho, cambiandho colore, siat su merie addaghi iscurigat e siat candho est faendho die su mengianu chitzo Sinonimi e contrari inchinadorzu, inclinada, ingalu, interighinada, interighinadorzu, intríchinu, irmurinada, iscuricada, iscurigadolzu, murriadrosu / cdh. antrinata, intrinata | ctr. abbréschida, scampiadórgiu, spanigadroxu Frasi dogni die a s'alvèschere tiu Zanu bessit e torrat sempre a s'intrinada (S.Casu)◊ a dies istat finas a s'intrinada cantendhe ◊ a s'interinada calant sas umbras 2. a s'intrinada de custu manzanu ap'ojadu in carrera una tziedha Terminologia scientifica sdi Etimo srd. Traduzioni Francese crépuscule, coucher de soleil Inglese dusk Spagnolo crepúsculo Italiano crepùscolo, tramónto Tedesco Dämmerung, Sonnenuntergang.

intríchinu , nm: intríghinu Definizione s'ora chi cumènciat a iscurigare / a s'intríghinu = a s'irmurinada, a s'acabbu Sinonimi e contrari inchinadorzu, inclinada, interighinada, interinada, irmurinada, iscurigadolzu, iscurigantina, murriadrosu | ctr. abbréschida Frasi solu a tardu, a s'ora de s'intríchinu, su pitzinnu tzedet ca famiu, istracu e sonniu, est s'ora zusta pro ghirare ◊ atacabant a traballare illucheschendhe e acabbabant a s'intríghinu Terminologia scientifica sdi Etimo srd. Traduzioni Francese coucher de soleil, noircir Inglese sunset, dusk Spagnolo atardecer Italiano tramónto, imbrunire Tedesco Sonnenuntergang, Dämmerung.

«« Cerca di nuovo