aíscu , nf Definizione
sestu, genia de mógliu tundhu, fundhudu, cun is costaos prus apertos in artu, in s’oru, totu istampau in costaos e in su fundhu, de linna o de allumíniu, ue si ponet su casu piscau de su soru in su cadhàrgiu po dhu fàere a pischedha (pesai su casu); istregighedhu a pònnere cosa po papare / min. aischizone, ischizola, schixedhu
Sinonimi e contrari
discuedhu,
giscu,
piscedha
/
cícara,
discu*
Frasi
ch'est de linna de aera s'aiscu chi cun sa cúrbia est istada fata (C.Longu)
2.
chie cheret leare late friscu e tenet pagos sodhos de gastare benzat a domo mia a lu leare: cun unu sodhu pienat s'aiscu!
Terminologia scientifica
csu, stz
Traduzioni
Francese
moule à fromage
Inglese
cheese-mould
Spagnolo
encella
Italiano
cascino
Tedesco
hölzerne Käseform.
còtza 2 , nf Definizione
genia de animaledhu de mare cun corgiolu niedhu a duas perras longhitas (corra) bonu de papare (su papu) e allevau meda po bèndhere
Frasi
ingunis faint a papai cóciula niedha, buconis e cotzas
Terminologia scientifica
crx, mytilus galloprovincialis, m. edulis
Etimo
itl.
cozza
Traduzioni
Francese
moule
Inglese
mussel
Spagnolo
mejillón
Italiano
mìtilo
Tedesco
Miesmuschel.
fòlma , nf, prep: forma,
fromma Definizione
is línias, is oros chi giaent assimbígiu distintu a totu is cosas, ma fintzes su chi bastat po giare una bisura a calecuna cosa; genia de aina o istrégiu chi si ponet a segare o a fàere cosa sèmpere oguale (es. pasta, biscotos, pabassinos); trastu po mantènnere firma calecuna cosa a manera de pigare una bisura o mannària diferente; coment'e prep. si narat po istabbilire unu límite / forma chi… = apenas chi…, comente…, a manu a manu chi…
Sinonimi e contrari
figura,
modellu,
mógliu
/
cufromma
Frasi
custa poesia est posta in forma de chistionu ◊ cussa picioca portat is formas e sa caminada de una bagadia ◊ su tziu est ispinghendhe unu carredhu a forma de casseta
2.
su mastru ponet in fromma sas iscarpas ◊ nci funt is formas po fai figuras de terra o de ghísciu
3.
atendiai su pei forma su lentzolu ◊ forma su stampu su babballoti ◊ fromm'a s'intentu meu mi recreo (Piras)◊ mi ant arrestau, ma fio ispetandhe de dha finire forma s'innotzéntzia ◊ forma a s'ispesa depiat èssere su balanzu!
4.
cumentzant illuegus a si fai burlas de issu forma chi si funt sétzius ◊ s’est cuau in s’ortu a fosili parau po isparai su furoni forma chi s'iat a èssiri pesau in su muru ◊ in domu seu pagu trancuilla, forma ca imbèciu crescit su dolori (G.Zedda)
Cognomi e Proverbi
smb:
Forma
Terminologia scientifica
ans
Etimo
ltn.
forma
Traduzioni
Francese
forme,
moule
Inglese
mould
Spagnolo
forma,
molde
Italiano
fórma,
stampo
Tedesco
Form.
istampíglia , nf: stampíglia Definizione
genia de iscritura a manu, coment'e fata a istampa
Traduzioni
Francese
moulé (caractère)
Inglese
block letters
Spagnolo
letra de molde
Italiano
stampatèllo
Tedesco
Druckbuchstaben.
mógliu , nm: molle,
mollo,
mollu Definizione
sestadura o forma de paperi po traperis, forma de linna po sabbateris chi serbit a fàere bestimentu o cartzamenta, de làuna po fàere druches; genia de istrégiu, o fintzes aina, fatu segundhu sa figura chi depet essire, ue si betat su metallu iscagiau po pigare sa forma comente intostat ifridandho (in cobertantza fintzes conca); persona o cumportamentu chi faet de ghia, chi si cricat de assimbigiare; in sa màchina de fàere macarrones est unu discu cun is istampos segundhu sa genia de macarrone chi depet fàere essire / pàrrere betadu a mollu = èssere bene fatu, bellu, fatu coment'e chi siat essidu de una fromma
Sinonimi e contrari
càlibbru,
folma,
modellu
2.
trinta pilos no giughet in mógliu! ◊ su mollo chi amus connotu po fàghere ballas de prumu fit a ghisa de tenatza
3.
isse li fit babbu e frade, mastru e mollu ◊ custa de antiga cantada est unu mollu (F.Onnis)◊ sa Sardigna est difítzili de redusi a mòglius furisteris (G.Lilliu)◊ oi is leis me in Sardigna dhas faint asuba de is mollus de s'istadu italianu ◊ custa poesia mustrat molles de vida chi sos giòvanos como ant irbandhonadu
4.
a provégliu mi narant Padre Solle: sos versos chi mi bessint dae buca parent esser betados a su molle
Etimo
ctl.
mottlo, mottle
Traduzioni
Francese
moule,
forme,
modèle
Inglese
mould
Spagnolo
molde
Italiano
stampo,
fórma,
mòdano,
modèllo
Tedesco
Form,
Modell,
Schnittmuster.
múscula 1 , nf, nm: músculu 1 Definizione
genia de cotza, mescamente sa m. pilosa, chi si agatat in d-unos cantu istagnos: de mannària abbarrat prus pitica meda de sa cotza e prus istrinta, ma est de sabore prus forte, cun is duas perras in colore de castàngia craru, a fora, e totu pilurtzas paret de portare lanedha de orroca
Frasi
aciuvau in s'àcua fintzas a chintzu cumpudàt su fundu cun is peis po coberai músculus
Terminologia scientifica
crx, arca barbata
Etimo
itl.
muscolo
Traduzioni
Francese
moule
Inglese
mussel
Spagnolo
arca pelosa
Italiano
mùssolo
Tedesco
Miesmuschel.