càlculas , nf pl: càrculas,
cràculas Definizione
parte de su telàrgiu chi si artzat e calat e inue su tessidore portat is peis po apèrrere e serrare s'istàmene
Sinonimi e contrari
peanas,
péigas,
peones,
petzana
Terminologia scientifica
ts
Traduzioni
Francese
marches du métier à tisser
Inglese
loom treadles
Spagnolo
cárcola
Italiano
càlcole o règoli del telàio
Tedesco
Webertritt.
peganzòlas , nf pl: peiganzolas Definizione
parte de su telàrgiu ue si ponent is peis po trebballare tessendho artzandhodha e calandhodha cun is peis
Sinonimi e contrari
càlculas,
peanas,
pegas,
peones,
petzana
Terminologia scientifica
ts
Traduzioni
Francese
marche du métier à tisser
Inglese
treadle
Spagnolo
premidera,
cárcola
Italiano
càlcole del telàio
Tedesco
Fußbrett,
Webertritt.
peònes , nm pl: peonis Sinonimi e contrari
càlculas,
peanas,
pegas,
petzana
Terminologia scientifica
ts
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
marches du métier à tisser
Inglese
treadle (loom)
Spagnolo
cárcolas
Italiano
càlcole del telàio
Tedesco
Fußbrett.
telàgiu, telàgliu , nm: telaju,
telàlgiu,
telalzu,
telàrgiu,
telarju,
telarzu,
torarzu,
trabaxu,
tralàrgiu,
tralaxu,
trallaxi,
trauaxu,
trebaxu,
trelaxu,
treraxu,
triàrgiu,
triaxu,
troaxu,
trobaxu,
trolàrgiu,
trolaxu,
trollaxu Definizione
aparatu prus che àteru mannu po fàere tessíngios de tantas genias; in sa mola, duos puntedhos prantaos intraos in sa tónica cun d-una traessa in pitzu po apicare su majolu; s'ossamenta, su carenàrgiu de su cristianu e de un’animale, is crantos o partes principales chi agguantant totu s'arrestu de css. cosa manna formada de diferentes partes (es. màchina, genna)/ genias de telàrgiu (po tèssere): a ispola (a bàtoro antariles o istantaloros, bandhelas, manuntas, regras: su tessíngiu est in paris, is súrbios unu addaesegus (atesu de su tessidore) unu ananti (acanta), arréschios e firmaos cun is piones po poderare istirau su tessíngiu), t. a istoja o prantau (nau deosi ca s'istoja po isterrimentu dha faent apicada): custu telàrgiu est a duas regras, a duos peis e su tessíngiu est de pitzu a bàsciu, is súrbios o bancos unu in artu e unu in bàsciu; partes de su telàrgiu o chi serbint po tèssere: is càscias o iscàssias, su pètene, su litzu, su súrbiu (o bancu), is càlculas, s'ispola, su cannedhu o cannusca, su fustigu, sa canna de gruxi, su stàmini, s'ordidroxu, sa trama, su serradóriu, su faegannedhos, su pindu, is manighedhas, is peis, is tacheris o tacheras o nais cun is intacos
Sinonimi e contrari
cdh. tilàgiu,
ttrs. tiràgiu
Modi di dire
csn:
parare su t. = pònniri, cuncordai su telàrgiu de dhui pòdiri trabballai; impostare su t. = ammanitzare su materiale postu in su telarzu pro tèssere (imboligare su cotone in sos issulos, intrare sos litzos in sas cannas de sos pètenes); su trolaxu, su trebaxu po ferrai = màchina de ferrare, ue si ponent sos boes a los muntènnere in frimmu pro los ferrare; tènniri su triaxu arrésciu = tènnere unu triballu tasidu, frimmu, èssere chentza fàghere; intrare a su telarzu = ponnirisí a tèssiri in su telàrgiu
Frasi
abarra, gei no as a tenni su triaxu arrésciu! ◊ su sonu de su telarzu est divressu segunnu su chi tesset ◊ in Nule tessent cun telajos a istoja ◊ est tessendi un'isciallu in su trallaxi ◊ custu sonu fait rima cun cussu de is trobaxus ◊ tengu tiallas fatas a triaxu ◊ Togna teniat su telarzu sempre armadu, faghindhe tapetos
2.
su telaju de sa bicicleta fiat totu aggobbau, de comenti seu arrutu
Etimo
ltn.
*telarium
Traduzioni
Francese
métier à tisser,
châssis
Inglese
loom,
frame
Spagnolo
telar
Italiano
telàio per tessitura,
intelaiatura
Tedesco
Websthul,
Rahmen.
tèssere , vrb: tèssiri Definizione
intrare apare sa trama cun s'ordiu, comente si faet mescamente in is telàrgios, fintzes a manera de arresurtare s'orrobba a figuras; istèrrere unu contu, cuncordare cosas, fainas, chistiones; nau de unas cantu linnas (es. follaera), su si agguantare a is àteras linnas / maneras de tèssere: a litzus, a briali, a ramu de ogu, a punta de agu, a bagas (o a lauru), a tauledha, a un'in dente, a pibiones
Sinonimi e contrari
tessire
Frasi
tèssere sa lana a telinu, a limone ◊ tessiat fàunas, fressadas e mantas a mustra de rosas ◊ su sonu de su telarzu fuit divressu segunnu su chi tessiat ◊ passendu in is bias de tretu in tretu s'intendiant is trelaxus tessendu
2.
la tesset bene: como vidimus uve parat, comente lu cumponet, su contu, e comente lu ghirat! (B.Bandinu)◊ una faghevarina atesu atesu tesset bolos de sole in sas aeras ◊ tesse sa tela de sa libbertade dae Cabesusu a Campidanu! ◊ pessones e fatos intrant apare pro tèssere s'istória de sa tzente
Cognomi e Proverbi
prb:
s'ómini ordit e sa fortuna tessit
Etimo
ltn.
texere
Traduzioni
Francese
tisser
Inglese
to weave
Spagnolo
tejer
Italiano
tèssere
Tedesco
weben.