àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definizione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinonimi e contrari
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Modi di dire
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frasi
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia scientifica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Traduzioni
Francese
veuve noire méditerranéenne
Inglese
Mediterranean black widow
Spagnolo
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italiano
malmignatta
Tedesco
Mediterrane Schwarze Witwe.
intrètza , nf, nm: intretzu 1 Definizione
menta o pani de conillus, genia de linna chi giughet sa fògia pilosa a s'ala de fundhu
Sinonimi e contrari
erbagraba
Terminologia scientifica
rba, Prasium majus
Traduzioni
Francese
prasium
Inglese
mediterranean prasium
Spagnolo
prasio
Italiano
camèdrio bianco,
tè siciliano
Tedesco
große Klippenzist.
mediterràneu , nm, agt Definizione
su mare intremesu de s'Europa e s'Àfrica, s’istrintu de Gibbilterra e su Medioriente; chi pertocat custu mare, chi est o faet (creschet, nau de su matedu) a fúrriu de custu mare po comente est su clima
Traduzioni
Francese
Méditerranée,
méditerranéen
Inglese
mediterranean
Spagnolo
mediterráneo
Italiano
mediterràneo
Tedesco
Mittelmeer,
mediterran,
Mittelmeer.
sorèlla, soréllu , nf, nm: surellu Definizione
genia de pische de mare cun d-una síngia tostada meda (coment'e iscata de àtera genia) in costaos de sa coa a sa conca
Sinonimi e contrari
ttrs. suredha
Frasi
candu dhui at bonatza s'intendit su pispisu de su surellu ca gioghitat me in s'àcua
Terminologia scientifica
psc, trachurus trachurus, t. mediterraneus
Etimo
ctl.
surell
Traduzioni
Francese
chinchard de la Méditerranée
Inglese
Mediterranean horse mackerel
Spagnolo
jurel,
chicharro
Italiano
suro
Tedesco
Bastardmakrele.