àglia , nf: alza,
àrgia,
arza,
arxa,
àrxara Definitzione
àrgia ispitzuladora o arza pinta, bobboi malu, arangiolu velenosu chi candho móssigat dolet meda e a tempus longu chi unu agiummai s’imbortighinat: cust'arangiolu faet su niu in terra, in mesu de s'erba, est iscuriosu de colore, portat tréighi marchighedhos orrúbios in sa parte de sa bentre (a parte de pitzu); in calecunu logu su matessi númene dhu narant a una genia de frommiga velenosa ma chi no faet deasi male; a logos narant àrgia a dónnia arangiolu e sa velenosa est ispitzuladora / s'àrgia est de tres arratzas: bagadia (froria, colore de orrosa), cojada (orrúbia), fiuda (niedha)
Sinònimos e contràrios
acuasantera 1,
assàrgia,
bàrgia*
Maneras de nàrrere
csn:
fàghere su ballu de s'arza a unu = fai su ballu pro unu chi dh'at ispitzuau s'àrgia; èssere ferenau che un'àrgia = crependhe de su fele
Frases
arza niedha pinta fatesit fizos trinta ◊ mossu de arza, tocu de campana! ◊ s'est sadhiu pariat chi dh'iat puntu s'àrgia ◊ su spítzulu de s'àrgia fait bènni iscimíngius de conca ◊ sa puntura de s'àrgia mascu dolet de prus
2.
su ballu de s'arza chi ti fetant! ◊ zai ses maseda… paret chi ti at mossigadu un'arza de ballos!
Terminologia iscientìfica
crp, latrodectus tredecim-guttatus, myrmilla erythrocephala
Tradutziones
Frantzesu
veuve noire méditerranéenne
Ingresu
Mediterranean black widow
Ispagnolu
araña sangrienta,
viuda negra europea
Italianu
malmignatta
Tedescu
Mediterrane Schwarze Witwe.
intrètza , nf, nm: intretzu 1 Definitzione
menta o pani de conillus, genia de linna chi giughet sa fògia pilosa a s'ala de fundhu
Sinònimos e contràrios
erbagraba
Terminologia iscientìfica
rba, Prasium majus
Tradutziones
Frantzesu
prasium
Ingresu
mediterranean prasium
Ispagnolu
prasio
Italianu
camèdrio bianco,
tè siciliano
Tedescu
große Klippenzist.
mediterràneu , nm, agt Definitzione
su mare intremesu de s'Europa e s'Àfrica, s’istrintu de Gibbilterra e su Medioriente; chi pertocat custu mare, chi est o faet (creschet, nau de su matedu) a fúrriu de custu mare po comente est su clima
Tradutziones
Frantzesu
Méditerranée,
méditerranéen
Ingresu
mediterranean
Ispagnolu
mediterráneo
Italianu
mediterràneo
Tedescu
Mittelmeer,
mediterran,
Mittelmeer.
sorèlla, soréllu , nf, nm: surellu Definitzione
genia de pische de mare cun d-una síngia tostada meda (coment'e iscata de àtera genia) in costaos de sa coa a sa conca
Sinònimos e contràrios
ttrs. suredha
Frases
candu dhui at bonatza s'intendit su pispisu de su surellu ca gioghitat me in s'àcua
Terminologia iscientìfica
psc, trachurus trachurus, t. mediterraneus
Ètimu
ctl.
surell
Tradutziones
Frantzesu
chinchard de la Méditerranée
Ingresu
Mediterranean horse mackerel
Ispagnolu
jurel,
chicharro
Italianu
suro
Tedescu
Bastardmakrele.