Definizione Definizione
Sinonimi e contrari Sinonimi e contrari
Modi di dire Modi di dire
Frasi Frasi
Cognomi e Proverbi Cognomi e Proverbi
Terminologia scientifica Terminologia scientifica
Etimo Etimo
Traduzioni Traduzioni
étnicos:
cadhuresu | cdh. |
corsicanu | crsn. |
catalanu | ctl. |
catalanu aragonesu | ctl.a |
tedescu | deut. |
inglesu | engl. |
ispagnolu | esp. |
francesu | frn. |
grecu | grc. |
grecu bizantinu | grcb. |
germànicu | grm. |
italianu | itl. |
italianu lígure | itl.l |
italianu lombardu | itl.lm |
italianu napolitanu | itl.n |
italianu piemontesu | itl.p |
italianu sicilianu | itl.s |
latinu | ltn. |
latinu eclesiàsticu | ltne. |
latinu medievale | ltnm. |
malesu, de Malacca | mls. |
púnicu | pnc. |
àrabbu | rbb. |
àrabbu magrebbinu | rbb.m |
sardu | srd. |
sardu antigu | srdn. |
tabbarchinu | tbr. |
tataresu | ttrs. |
generales:
agetivu | agt. |
animales de allevam. | anall. |
animales arestes | anar. |
animales de abba | anb. |
animales raros | anra. |
ainas | ans. |
antigu, antigamente | ant. |
artículu | art. |
astronomia | astr. |
antunnas/codrolinu | atn. |
ausiliàri | aus. |
avérbiu | avb. |
baroniesu | bar. |
Bíbbia | Bb. |
bidha | bdh. |
bufóngiu | bfg. |
boghe de animale | bga. |
benidore | bnd. |
bíngia | bng. |
bestimenta | bst. |
boghe de verbu | bvrb. |
campidanesu | camp. |
calecunu/a | ccn. |
calecuna cosa | ccs. |
cunfronta | cfr. |
chímicu | chm. |
colores | clr. |
cumplementu | cmpl. |
erbas de cundhire | cndh. |
congiuntzione | cng. |
congiuntivu | cong. |
Cuncíliu Plenàriu Srd | CPS |
Canzoni pop. di Sard. | Cps |
cantones populares srd. | cps. |
partes de sa carena | crn. |
cerpiu/bobboi | crp. |
animale croxiu | crx. |
comente si narat | csn. |
calesisiat | css. |
costúmenes | cst. |
contràriu | ctr. |
cunditzionale | cund. |
domo | dmo. |
druches | drc. |
Èsodu | Es. |
Evangélios | Ev. |
fémina | f. |
fantasia (cosas de f.) | fnt. |
frores | frs. |
àrbures de frutuàriu | frt. |
físicu, pertocat sa física | fs. |
Génesi | Gén. |
gerúndiu | ger. |
giogos | ggs. |
imperfetu | imp. |
imperativu | impr. |
indicativu | ind. |
infiniu | inf. |
intransitivu | intrs. |
incurtzadura | intz. |
iscritu | iscr. |
it’est? | its. |
linnas de òpera | lno. |
logudoresu | log. |
laores | lrs. |
mascu | m. |
megabbàiti | Mb. |
móbbile, mobbília | mbl. |
medidas | mds. |
miriagramma | mgr. |
minore/diminutivu | min. |
maladias | mld. |
mànigos | mng. |
massaria | mssr. |
matas/tupas | mt. |
matemàtica | mtc. |
metallos | mtl. |
matas mannas | mtm. |
matas raras | mtr. |
númene fémina | nf. |
númene, nm. mascu | nm. |
númene iscientíficu | nms. |
nara!/pronúncia | nr. |
su naturale | ntl. |
interrogatigu | ntrr. |
Números (Bb.) | Núm. |
nuoresu | nuor. |
òperas antigas | opan. |
persona (grammàtica) | p. |
plurale | pl. |
pane | pne. |
poéticu | poét. |
prus che passau | ppas. |
particípiu passau | pps. |
provérbiu | prb. |
prendhas | prd. |
preide, crésia | prdc. |
prepositzione | prep. |
presente | pres. |
professiones | prf. |
pronúmene | prn. |
pronominale | prnl. |
propositzione | prop. |
pische, pisca | psc. |
piscadore | pscd. |
pastoria | pstr. |
parentella | ptl. |
pigiones | pzn. |
erbas arestes | rba. |
erbas de cura | rbc. |
erbas linnosas | rbl. |
parte de erba, de àrbure | rbr. |
erbrúgios | rbz. |
erbrúgios coltivaos | rbzc. |
riflessivu | rfl. |
armas | rms. |
minutu segundhu | s. |
sabores | sbr. |
is abes | sbs. |
sa die | sdi. |
singulare | sing. |
sonajolos | sjl. |
su logu | slg. |
sambenaos | smb. |
sonalla/sonàgia | snl. |
usàntzias | sntz. |
sessuale | ssl. |
istrégiu | stz. |
tempus cronológicu | tpc. |
tempus metereológicu | tpm. |
transitivu | trns. |
trasportos | trps. |
tessíngiu | ts. |
unu po medas | upm. |
variante/variantes | var. |
verbu | vrb. |
verbale | vrbl. |
genias fe carena | zcrn. |
| |
| |
A./c. S’istedhu * in d-una variante o sinónimu inditat in cale de custos est posta s’etimologia; in s’etimologia narat chi cussa est s’etm. suposta.
leàda , nf: alleata,
leata Definizione
su pigare; puntu o tretu ue si pigat calecuna cosa; sa cora in su tretu ue s'iscassat e si leat s'abba de un'erriu po dh'intrare a unu possessu; surcu maistu, su chi in is aròngios arregollet s'abba de is surcos abbàrgios; una parte manna de unu logu, de unu sartu, de prus a mancu su territóriu de is sitos acanta de pare; manera de fàere
Sinonimi e contrari
aferrada,
picada 2
/
cassiadorju,
lavadoja,
liadroxu,
tenidórgiu,
sciogadroxu
/
bandha,
filada,
iscroca,
trechinzu
| ctr.
lassada
Modi di dire
csn:
sa l. de s'abba, de sa currente, de su gasu; fàghere sa leada = iscassiare s'abba, pònnere o fàghere su netzessàriu pro pòdere leare carchi cosa; leada in giru = búglia; sos de sa l. = is chi bivint in bixinau, is chi tenint terras acanta
2.
fia abbendhe s'ortu e mi est mancada s'abba ca mi che l'ant segada in sa leada
3.
ancora vives cun sa tasca a pala girendhe in die bona, in die mala sa tanca, sa cussorza, sa leada ◊ Pàulu e Bàrnaba fint in ziru preighendhe e sa peràula de Deus s'isparghiat in totu sa leada ◊ s'olia est a leadas, ocannu
4.
cussu faghet sas leadas de sa muninca!
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
prise
Inglese
zone,
plug
Spagnolo
toma,
zona
Italiano
présa,
allàccio,
zòna
Tedesco
Griff,
Zone.
tapài , vrb: tapare,
tapari,
tupai,
tupare Definizione
pònnere su tapu, su tupone (ma fintzes su covecu, àteru a istúturu o ananti chi no lassat passare, bíere), pònnere o ammuntonare cosa chi in is cundhutos no lassat passare àteru / tupai sa buca = callare, istàresi mudos, citire
Sinonimi e contrari
tuponare
/
tancai
/
arribbiri
/
citire
| ctr.
istapare,
istuponai
Frasi
si mi tupu is ogus, ti biu coment'e una borta ◊ si depit èssi tupau su tubbu! ◊ ma ti dha tupas sa buca?! ◊ tancaiat sos ocros e si tupaiat sas uricras chin sas manos ◊ ci is àturus no bolent iscurtai si podent peri tupari is origas!
2.
ses sempri fuedhendi, no tupas mai! ◊ tupadí e teni arriguardu, sbregungiu! ◊ e tupadidha sa buca, scimpra!◊ ge ses tupau… chistiona, ca no apu cumpréndiu!
Traduzioni
Francese
boucher,
obstruer
Inglese
to plug,
to block (up)
Spagnolo
tapar,
obstruir
Italiano
tappare,
tamponare,
turare,
otturare,
ostruire
Tedesco
stopfen,
abschließen,
verstopfen.