afilàre 1 , vrb: fibai* Definizione
fàere un'afilada, una síngia fine che filu, ma de segada cun cropu o atumbada, nau prus che àteru de istrégiu fatu de cosa tostada chídrina (bidru, terra, o fintzes linnàmene, muros o àteru)
Sinonimi e contrari
abbèrrere,
cannire,
filiri,
frasellare,
fresai,
intzignai,
iscrafangiai,
sacai,
scanniri,
sinniai,
trapare
Frasi
cussu est unu pratu afilau ◊ su corpu chi li amus dadu, a su piatu, l'at afiladu ◊ custa linna comente sicat si afilat totu
Traduzioni
Francese
fendre
Inglese
to cleave
Spagnolo
agrietar
Italiano
fèndere
Tedesco
spalten.
arrespinài , vrb: raspinai* Definizione
èssere arrasposu, essire arrasposu
Traduzioni
Francese
devenir rêche,
faire devenir rêche
Inglese
to make rough (become)
Spagnolo
curtir,
agrietar
Italiano
rèndere o divenire rùvido
Tedesco
grob werden,
grob machen.
carrongiài , vrb: acarrongiai*,
corrangiae,
corrognare,
corrongiai,
corrongiare Definizione
ammurutzulare, atzirbisonare, nau de una cosa a pígiu fine chi a s'usuale est o istat istirada, fàere arrasposu (nau fintzes de cosa chi si asciutat, si àrridat)
Sinonimi e contrari
afrangillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
frongire,
granculai,
iscrafangiai,
raspinai
Frasi
apu carrongiau una folla de làtia cun sa manu po dha pònniri in s'abbruxadura ◊ sa pedhi crua si corròngiat
2.
portat sa fronti corrongiada de pentzamentus ◊ portat sa pedhi de sa faci frunzia, corrongiada che ortigu
Traduzioni
Francese
rendre rugueux
Inglese
to roughen
Spagnolo
curtir,
agrietar
Italiano
irruvidire
Tedesco
aufrauhen.
fresài , vrb: fresare Definizione
fàere a fresa, isperrare, apèrrere a pígios
Sinonimi e contrari
iscaltulare
/
abbèrrere,
cannire,
crasare,
filiri,
sacai,
scanniri,
sinniai
Modi di dire
csn:
fresare su pane = iscopercare su pane, segare su pane de fresa ororu pro ispitzigare sos duos pizos e ndhe furriare unu a manera de resurtare ambos de su matessi betu ca sunt lísios a parte de fora ma aspros a parte de intro; fresai sa castàngia = trapare, ispitighedhare sa castanza pro no si tzocare arrustindhe
Frasi
fint chie coghindhe e chie fresendhe, a sa cota ◊ su fritu li at fresau sas manos ◊ su sole coghet sa terra faghíndhela fresare
Etimo
ltn.
fresus
Traduzioni
Francese
fendre,
scinder,
crevasser,
craqueler
Inglese
to chapp,
to separate,
to cleave
Spagnolo
hender,
escindir,
agrietar
Italiano
fèndere,
scìndere,
screpolare
Tedesco
spalten,
trennen,
rissig machen.
iscartaràre 1 , vrb: iscarterare,
iscuartarai,
iscuartarare,
iscuarterare,
iscuarturare,
scuartarai Definizione
fàere a cantos, irdoare, crepare coment'e a isciopadura, mescamente po tzacu, arrennegu (e nau cun tzacu), fintzes in su sensu de fàere de su corpus; iscúdere a terra de fàere sa cosa a orrugos
Sinonimi e contrari
cherpai
/
secare
Frasi
su coro si li fit iscartarandhe a s'intèndhere sa boche de Maria ◊ su binu nou iscuàrterat sas cubas betzas ◊ che depes essire mancari t'iscuàrtures e ti crepes!
2.
sa carrada, comenti at unfrau cun s'àcua, at iscurtarau unu circu
3.
crachi bituleri si est iscarterau in su liminarzu de sa domo de s'arretore: mancu arrespetu po su preide!
4.
su risu de sa melagranada, ruta a terra e iscuartarada! ◊ dh'ant agatau iscuartarau, impicau ◊ e abbàssiami sas boghes… iscuarterada chi ti agatent! ◊ soe cun sa conca iscartarada dae su dolore de dentes
5.
si ei pótziu dh'iap'èssi giai iscuartarau a terra!
Etimo
ctl.
esquarterar
Traduzioni
Francese
crever
Inglese
to dye
Spagnolo
destrozar,
agrietar
Italiano
crepare
Tedesco
bersten.
raspinài , vrb Definizione
essire o fàere arrasposu, raspinosu
Sinonimi e contrari
acivargiae,
carrongiai
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
rendre rugueux
Inglese
to roughen
Spagnolo
curtir,
agrietar
Italiano
irruvidire
Tedesco
aufrauhen.
scaravangiài , vrb: iscrafangiai*,
scrafangiai Definizione
su si apèrrere a pígiu de fora, fàere tzacaduras pagu fundudas, crepaduras, nau mescamente de sa pasta cun su frammentu bene aghedada e de su pane modhe cotu; fàere a tzirbisas, nau de s’orrobba chistia posta male, ammurigonada, ma fintzes de is murros candho unu est acanta a prànghere; crepare de su erríere
Sinonimi e contrari
afilai,
cheprinare,
crebulare,
sacai,
spreciai
/
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascillonai,
aggraminzonare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
cipirodhare,
frongire
/
ischerchedhare
Frasi
su mustàciu bèni trabballau si scrafàngiat in pícius candu est cotu ◊ sa figu est totu scrafangiada de cantu est cota ◊ scrafangiada che civraxu axedu siast!
2.
custus pannus si funt scrafangiaus
3.
no bengas allirga cun cuss'arrisu scaravangiau, o morti! ◊ gi ses arriendi pagu: scrafangiau ses?!
Traduzioni
Francese
se crevasser,
fendre
Inglese
to crack,
to get chapped
Spagnolo
hender,
agrietar
Italiano
fèndersi,
screpolarsi
Tedesco
sich spalten,
bersten,
rissig werden.