afilàre 1 , vrb: fibai* Definition
fàere un'afilada, una síngia fine che filu, ma de segada cun cropu o atumbada, nau prus che àteru de istrégiu fatu de cosa tostada chídrina (bidru, terra, o fintzes linnàmene, muros o àteru)
Synonyms e antonyms
abbèrrere,
cannire,
filiri,
frasellare,
fresai,
intzignai,
iscrafangiai,
sacai,
scanniri,
sinniai,
trapare
Sentences
cussu est unu pratu afilau ◊ su corpu chi li amus dadu, a su piatu, l'at afiladu ◊ custa linna comente sicat si afilat totu
Translations
French
fendre
English
to cleave
Spanish
agrietar
Italian
fèndere
German
spalten.
arrespinài , vrb: raspinai* Definition
èssere arrasposu, essire arrasposu
Translations
French
devenir rêche,
faire devenir rêche
English
to make rough (become)
Spanish
curtir,
agrietar
Italian
rèndere o divenire rùvido
German
grob werden,
grob machen.
carrongiài , vrb: acarrongiai*,
corrangiae,
corrognare,
corrongiai,
corrongiare Definition
ammurutzulare, atzirbisonare, nau de una cosa a pígiu fine chi a s'usuale est o istat istirada, fàere arrasposu (nau fintzes de cosa chi si asciutat, si àrridat)
Synonyms e antonyms
afrangillonai,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
frongire,
granculai,
iscrafangiai,
raspinai
Sentences
apu carrongiau una folla de làtia cun sa manu po dha pònniri in s'abbruxadura ◊ sa pedhi crua si corròngiat
2.
portat sa fronti corrongiada de pentzamentus ◊ portat sa pedhi de sa faci frunzia, corrongiada che ortigu
Translations
French
rendre rugueux
English
to roughen
Spanish
curtir,
agrietar
Italian
irruvidire
German
aufrauhen.
fresài , vrb: fresare Definition
fàere a fresa, isperrare, apèrrere a pígios
Synonyms e antonyms
iscaltulare
/
abbèrrere,
cannire,
crasare,
filiri,
sacai,
scanniri,
sinniai
Idioms
csn:
fresare su pane = iscopercare su pane, segare su pane de fresa ororu pro ispitzigare sos duos pizos e ndhe furriare unu a manera de resurtare ambos de su matessi betu ca sunt lísios a parte de fora ma aspros a parte de intro; fresai sa castàngia = trapare, ispitighedhare sa castanza pro no si tzocare arrustindhe
Sentences
fint chie coghindhe e chie fresendhe, a sa cota ◊ su fritu li at fresau sas manos ◊ su sole coghet sa terra faghíndhela fresare
Etymon
ltn.
fresus
Translations
French
fendre,
scinder,
crevasser,
craqueler
English
to chapp,
to separate,
to cleave
Spanish
hender,
escindir,
agrietar
Italian
fèndere,
scìndere,
screpolare
German
spalten,
trennen,
rissig machen.
iscartaràre 1 , vrb: iscarterare,
iscuartarai,
iscuartarare,
iscuarterare,
iscuarturare,
scuartarai Definition
fàere a cantos, irdoare, crepare coment'e a isciopadura, mescamente po tzacu, arrennegu (e nau cun tzacu), fintzes in su sensu de fàere de su corpus; iscúdere a terra de fàere sa cosa a orrugos
Synonyms e antonyms
cherpai
/
secare
Sentences
su coro si li fit iscartarandhe a s'intèndhere sa boche de Maria ◊ su binu nou iscuàrterat sas cubas betzas ◊ che depes essire mancari t'iscuàrtures e ti crepes!
2.
sa carrada, comenti at unfrau cun s'àcua, at iscurtarau unu circu
3.
crachi bituleri si est iscarterau in su liminarzu de sa domo de s'arretore: mancu arrespetu po su preide!
4.
su risu de sa melagranada, ruta a terra e iscuartarada! ◊ dh'ant agatau iscuartarau, impicau ◊ e abbàssiami sas boghes… iscuarterada chi ti agatent! ◊ soe cun sa conca iscartarada dae su dolore de dentes
5.
si ei pótziu dh'iap'èssi giai iscuartarau a terra!
Etymon
ctl.
esquarterar
Translations
French
crever
English
to dye
Spanish
destrozar,
agrietar
Italian
crepare
German
bersten.
raspinài , vrb Definition
essire o fàere arrasposu, raspinosu
Synonyms e antonyms
acivargiae,
carrongiai
Etymon
srd.
Translations
French
rendre rugueux
English
to roughen
Spanish
curtir,
agrietar
Italian
irruvidire
German
aufrauhen.
scaravangiài , vrb: iscrafangiai*,
scrafangiai Definition
su si apèrrere a pígiu de fora, fàere tzacaduras pagu fundudas, crepaduras, nau mescamente de sa pasta cun su frammentu bene aghedada e de su pane modhe cotu; fàere a tzirbisas, nau de s’orrobba chistia posta male, ammurigonada, ma fintzes de is murros candho unu est acanta a prànghere; crepare de su erríere
Synonyms e antonyms
afilai,
cheprinare,
crebulare,
sacai,
spreciai
/
acarrongiai,
afrangillonai,
afrascillonai,
aggraminzonare,
aggruncire,
apigiare,
arruntzai,
atavellai,
atribuntzire,
cipirodhare,
frongire
/
ischerchedhare
Sentences
su mustàciu bèni trabballau si scrafàngiat in pícius candu est cotu ◊ sa figu est totu scrafangiada de cantu est cota ◊ scrafangiada che civraxu axedu siast!
2.
custus pannus si funt scrafangiaus
3.
no bengas allirga cun cuss'arrisu scaravangiau, o morti! ◊ gi ses arriendi pagu: scrafangiau ses?!
Translations
French
se crevasser,
fendre
English
to crack,
to get chapped
Spanish
hender,
agrietar
Italian
fèndersi,
screpolarsi
German
sich spalten,
bersten,
rissig werden.