Ditzionàriu in línia
de sa limba e de sa cultura sarda

cherpài , vrb: crebare, crepai, crepare, crepari Definition apèrrere, segare, isperrare coment'e po una fortza chi naschet de aintru de sa cosa o fintzes po su tropu pesu o isfortzu de foras; nau in cobertantza, ofèndhere; prnl. e nau foedhandho cun tzacu, nàrrere su chi unu sentit, ischit o pentzat Synonyms e antonyms bombare 1, cerbai, ciopai, irdoare, isciopai, iscuartarare, sacai / mòrrere Idioms csn: crebare o èssere crebendhe de su risu, de su tússiu, de su fele, de su prantu = arriri a meda, de pàrriri cherpendi, de incrèsciri, tussiri a meda e a fortza, provai arrennegu forti de no pòdiri baliai ccn. cosa; fàghere a crebare a unu = fàghereli leare fele, arrennegu; no nàrrere mancu "Crepa!" = no nàrriri própiu nudha, ni saludai, ni cumbidai e nimmancu… a cherpai!; fai su crepa crepa a unu = fàchere su derre, fai su crepatzaca, fàghere carchi cosa a crebu, pro fàghere arrennegu, mancari crebet, s'àteru Sentences est tantu grassu chi cherpat o tzacat ◊ est cherpendi de satzadura ◊ sa pira fata chi ruet a terra si crebat ◊ si li pones totu cussu bàrriu si crebat suta ◊ s'erbeghe est crebendhe in titas ca est ora meda chentza suta e ne murta ◊ cussu cristianu est crebadu a triballu! ◊ cussu muru est totu crepau de is bombardamentus ◊ si est crepau in centu e un'arrogu ◊ póveru cristianu: l'ant crebadu a banzos! 2. abbàssia sas boghes, no ti crebes! ◊ so andhadu a domo issoro, zughiant sa durtzeria…, mancu "Crepa!" mi ant nadu, prommore ca fint in festa! ◊ pro una brulla deretu ti crebas: za ses díligu!…◊ ndi faint de cherpai de sàngia is bixinus candu s’ant a biri!… 3. ge no si ant a iscuartarai de su prantu, candu eus a crepai! ◊ crepint is de crepai: sa cosa si at a fai bollendi nosus duus! 4. ti podias crebare, andhe chi l'ischias?! ◊ ci tenes cosa de nàrriri crepadha in faci! 5. finas sa die de Pasca est andhadu a catza, a fàghere a crebare fintzas a Deus! Etymon ltn. crepare Translations French crever English to die Spanish morir Italian crepare German sterben.

crébida , nf, avb Definition su crepare, su èssere crepandho, nau prus che àteru de su èssere tzatzaos a meda, a tropu, fintzes a ndhe lassare / èssere a c. = àere manigadu tropu, a bentre crebendhe de su tropu mànigu Synonyms e antonyms crebaentre, révudu Sentences in su campu sa robba est a crébida dai s'erva chi bi est! (G.Ruju)◊ sos porcos sunt a crébida dai sa landhe ◊ in su coju si sunt fatos totu a crébida Etymon srd. Translations French à claquer, à crever English bursting point (to eat to) Spanish hartazgo, hartazón Italian crepapància German unmäßig.

incegài, incegàre , vrb: intzecare, intzegare Definition guastare is ogos, leare sa vista de no bíere; cumbínchere a unu a fàere su chi no depet, o chi no bolet, o de si ndhe impudare e dispràxere apustis Synonyms e antonyms atzecare, bisogai, inciurpai, inturpire, intzeghire / alluscai, tantare Sentences si lu feris a s'ogru l'intzegas ◊ sa luche fit gosi forte chi incegaiat 2. si mi che intzegat l'iscudo! ◊ che l'at intzegadu su dinari e béndhidu s'est ◊ che l'at intzegadu sa bellesa de sa fémina, ma a mere de domo chi no balet ◊ cun sa paraleta sua che at intzegadu fintzas a tie Etymon srd. Translations French crever les yeux, devenir aveugle English to blind Spanish cegar Italian accecare German erblinden.

inciurpài , vrb: insurpai, insurpare, inturpare, intzurpai, intzurpare, itzurpai Definition essire o fàere tzurpu, menguare o bènnere mancu sa vista e, in cobertantza, sa capacidade de cumprèndhere, bíere s’arrexone, su giustu, sa cosa giai crara Synonyms e antonyms atzecare, incegai, inturpire, intzeghire, tzurpai Sentences seu beniu po fai biri a is itzurpus e po itzurpai a chini nat ca nci bit 2. surdos e inturpados, faghent sa gherra cumbintos de leare sa vitória! ◊ intzurpada dea su dinare s’iat béndhiu sa cusciéntzia e s’ànima a su tiàulu ◊ sas banidades inturpant sa zente ◊ totu intzurpadu de sa passione abbratzat sa mundhana professione Etymon srd. Translations French crever les yeux, aveugler English to blind Spanish cegar Italian accecare German blind machen, blind werden.

incolvàre , vrb Definition ingurtire che crobos, papare a s'airada, a tropu Synonyms e antonyms imbuculare, istruntzonare, tzèrghere Etymon srd. Translations French manger à en crever English to swallow, to eat to bursting point Spanish tragar, engullir, atracarse Italian inghiottire, mangiare a crepapèlle German hinunterschlucken.

iscartaràre 1 , vrb: iscarterare, iscuartarai, iscuartarare, iscuarterare, iscuarturare, scuartarai Definition fàere a cantos, irdoare, crepare coment'e a isciopadura, mescamente po tzacu, arrennegu (e nau cun tzacu), fintzes in su sensu de fàere de su corpus; iscúdere a terra de fàere sa cosa a orrugos Synonyms e antonyms cherpai / secare Sentences su coro si li fit iscartarandhe a s'intèndhere sa boche de Maria ◊ su binu nou iscuàrterat sas cubas betzas ◊ che depes essire mancari t'iscuàrtures e ti crepes! 2. sa carrada, comenti at unfrau cun s'àcua, at iscurtarau unu circu 3. crachi bituleri si est iscarterau in su liminarzu de sa domo de s'arretore: mancu arrespetu po su preide! 4. su risu de sa melagranada, ruta a terra e iscuartarada! ◊ dh'ant agatau iscuartarau, impicau ◊ e abbàssiami sas boghes… iscuarterada chi ti agatent! ◊ soe cun sa conca iscartarada dae su dolore de dentes 5. si ei pótziu dh'iap'èssi giai iscuartarau a terra! Etymon ctl. esquarterar Translations French crever English to dye Spanish destrozar, agrietar Italian crepare German bersten.

iscetàre , vrb Synonyms e antonyms cherpai, isgiarrare Sentences est una rana iscetada ◊ o crebat o iscetat Etymon itl. Translations French crever English to burst Spanish reventar Italian schiattare German platzen.

isciopài, isciopàre , vrb: iscopiai 1, iscopiare, issopare, ixopare, sciopai Definition su si apèrrere a crepadura, a tzàcurru, po sa fortza chi ispinghet de sa parte de aintru, o fintzes po pesu meda de fora; su si pesare o pònnere a s'ingrundha a nàrrere, cumenciare calecuna cosa de forte o grave totinduna / isciopa! = foedha! (nau cun tzacu) Synonyms e antonyms cherpai, ciopai, scuartarai Sentences gei nau ca funt isciopendusí, in cussa bidha: gei ses un'isparatoriedhu!…◊ no cabet su coro in sa càscia e si no làgrimo isciopat ◊ s'ambesue daghi si atatat meda ixopat ◊ arresètadi, gai no iscópias che sa buscica de su porcu! ◊ una granata dhi fut iscopiada a pagu tretu e dh'iat pesau a bolai ◊ mi apo issopau unu fruschedhu cun s'agu (P.La Croce) 2. gasi isciopesit pro tantu penare isfoghendhe in piantos e lamentos ◊ si trínnigat, no podet faedhare, poi isciopat in risu tristu e feu ◊ in cussu prammu de terrinu fit iscopiada sa gherra ◊ cudhas si sunt pilisadas chi pariat iscopiandhe su locu Etymon itl. schioppare Translations French éclater, crever English to explode, to crack Spanish reventar Italian scoppiare, crepare, esplòdere German bersten.

scuartarài, scuarterài, scuatrài , vrb: iscartarare* 1 Definition fàere a orrugos, irdoare, crepare, mescamente nau cun tzacu, arrennegu po ccn., ma fintzes po iscópiu, fintzes apèrrere, tzacare sa carre Synonyms e antonyms cherpai, isciopai Idioms csn: s. de tropu trabballu = arrebbentare; s. a terra = atzapulai, irbatulare o rúere a terra Sentences arrutu a terra e scuartarau! ◊ ge no s'ant a scuartarai de su prantu, candu eus a crepai! ◊ s'iscupeta s'est scuartarada 2. si scuatrant is manus de su frius Surnames and Proverbs prb: a chini bolit papai a dus buconis dhi scuàrtarant is barras Translations French crever, éclater English to die, to break Spanish morirse, reventar Italian crepare, schiantare German verrecken, zerschmettern.