cherpài , vrb: crebare, crepai, crepare, crepari Definitzione apèrrere, segare, isperrare coment'e po una fortza chi naschet de aintru de sa cosa o fintzes po su tropu pesu o isfortzu de foras; nau in cobertantza, ofèndhere; prnl. e nau foedhandho cun tzacu, nàrrere su chi unu sentit, ischit o pentzat Sinònimos e contràrios bombare 1, cerbai, ciopai, irdoare, isciopai, iscuartarare, sacai / mòrrere Maneras de nàrrere csn: crebare o èssere crebendhe de su risu, de su tússiu, de su fele, de su prantu = arriri a meda, de pàrriri cherpendi, de incrèsciri, tussiri a meda e a fortza, provai arrennegu forti de no pòdiri baliai ccn. cosa; fàghere a crebare a unu = fàghereli leare fele, arrennegu; no nàrrere mancu "Crepa!" = no nàrriri própiu nudha, ni saludai, ni cumbidai e nimmancu… a cherpai!; fai su crepa crepa a unu = fàchere su derre, fai su crepatzaca, fàghere carchi cosa a crebu, pro fàghere arrennegu, mancari crebet, s'àteru Frases est tantu grassu chi cherpat o tzacat ◊ est cherpendi de satzadura ◊ sa pira fata chi ruet a terra si crebat ◊ si li pones totu cussu bàrriu si crebat suta ◊ s'erbeghe est crebendhe in titas ca est ora meda chentza suta e ne murta ◊ cussu cristianu est crebadu a triballu! ◊ cussu muru est totu crepau de is bombardamentus ◊ si est crepau in centu e un'arrogu ◊ póveru cristianu: l'ant crebadu a banzos! 2. abbàssia sas boghes, no ti crebes! ◊ so andhadu a domo issoro, zughiant sa durtzeria…, mancu "Crepa!" mi ant nadu, prommore ca fint in festa! ◊ pro una brulla deretu ti crebas: za ses díligu!…◊ ndi faint de cherpai de sàngia is bixinus candu s’ant a biri!… 3. ge no si ant a iscuartarai de su prantu, candu eus a crepai! ◊ crepint is de crepai: sa cosa si at a fai bollendi nosus duus! 4. ti podias crebare, andhe chi l'ischias?! ◊ ci tenes cosa de nàrriri crepadha in faci! 5. finas sa die de Pasca est andhadu a catza, a fàghere a crebare fintzas a Deus! Ètimu ltn. crepare Tradutziones Frantzesu crever Ingresu to die Ispagnolu morir Italianu crepare Tedescu sterben.

crébida , nf, avb Definitzione su crepare, su èssere crepandho, nau prus che àteru de su èssere tzatzaos a meda, a tropu, fintzes a ndhe lassare / èssere a c. = àere manigadu tropu, a bentre crebendhe de su tropu mànigu Sinònimos e contràrios crebaentre, révudu Frases in su campu sa robba est a crébida dai s'erva chi bi est! (G.Ruju)◊ sos porcos sunt a crébida dai sa landhe ◊ in su coju si sunt fatos totu a crébida Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu à claquer, à crever Ingresu bursting point (to eat to) Ispagnolu hartazgo, hartazón Italianu crepapància Tedescu unmäßig.

incegài, incegàre , vrb: intzecare, intzegare Definitzione guastare is ogos, leare sa vista de no bíere; cumbínchere a unu a fàere su chi no depet, o chi no bolet, o de si ndhe impudare e dispràxere apustis Sinònimos e contràrios atzecare, bisogai, inciurpai, inturpire, intzeghire / alluscai, tantare Frases si lu feris a s'ogru l'intzegas ◊ sa luche fit gosi forte chi incegaiat 2. si mi che intzegat l'iscudo! ◊ che l'at intzegadu su dinari e béndhidu s'est ◊ che l'at intzegadu sa bellesa de sa fémina, ma a mere de domo chi no balet ◊ cun sa paraleta sua che at intzegadu fintzas a tie Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crever les yeux, devenir aveugle Ingresu to blind Ispagnolu cegar Italianu accecare Tedescu erblinden.

inciurpài , vrb: insurpai, insurpare, inturpare, intzurpai, intzurpare, itzurpai Definitzione essire o fàere tzurpu, menguare o bènnere mancu sa vista e, in cobertantza, sa capacidade de cumprèndhere, bíere s’arrexone, su giustu, sa cosa giai crara Sinònimos e contràrios atzecare, incegai, inturpire, intzeghire, tzurpai Frases seu beniu po fai biri a is itzurpus e po itzurpai a chini nat ca nci bit 2. surdos e inturpados, faghent sa gherra cumbintos de leare sa vitória! ◊ intzurpada dea su dinare s’iat béndhiu sa cusciéntzia e s’ànima a su tiàulu ◊ sas banidades inturpant sa zente ◊ totu intzurpadu de sa passione abbratzat sa mundhana professione Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu crever les yeux, aveugler Ingresu to blind Ispagnolu cegar Italianu accecare Tedescu blind machen, blind werden.

incolvàre , vrb Definitzione ingurtire che crobos, papare a s'airada, a tropu Sinònimos e contràrios imbuculare, istruntzonare, tzèrghere Ètimu srd. Tradutziones Frantzesu manger à en crever Ingresu to swallow, to eat to bursting point Ispagnolu tragar, engullir, atracarse Italianu inghiottire, mangiare a crepapèlle Tedescu hinunterschlucken.

iscartaràre 1 , vrb: iscarterare, iscuartarai, iscuartarare, iscuarterare, iscuarturare, scuartarai Definitzione fàere a cantos, irdoare, crepare coment'e a isciopadura, mescamente po tzacu, arrennegu (e nau cun tzacu), fintzes in su sensu de fàere de su corpus; iscúdere a terra de fàere sa cosa a orrugos Sinònimos e contràrios cherpai / secare Frases su coro si li fit iscartarandhe a s'intèndhere sa boche de Maria ◊ su binu nou iscuàrterat sas cubas betzas ◊ che depes essire mancari t'iscuàrtures e ti crepes! 2. sa carrada, comenti at unfrau cun s'àcua, at iscurtarau unu circu 3. crachi bituleri si est iscarterau in su liminarzu de sa domo de s'arretore: mancu arrespetu po su preide! 4. su risu de sa melagranada, ruta a terra e iscuartarada! ◊ dh'ant agatau iscuartarau, impicau ◊ e abbàssiami sas boghes… iscuarterada chi ti agatent! ◊ soe cun sa conca iscartarada dae su dolore de dentes 5. si ei pótziu dh'iap'èssi giai iscuartarau a terra! Ètimu ctl. esquarterar Tradutziones Frantzesu crever Ingresu to dye Ispagnolu destrozar, agrietar Italianu crepare Tedescu bersten.

iscetàre , vrb Sinònimos e contràrios cherpai, isgiarrare Frases est una rana iscetada ◊ o crebat o iscetat Ètimu itl. Tradutziones Frantzesu crever Ingresu to burst Ispagnolu reventar Italianu schiattare Tedescu platzen.

isciopài, isciopàre , vrb: iscopiai 1, iscopiare, issopare, ixopare, sciopai Definitzione su si apèrrere a crepadura, a tzàcurru, po sa fortza chi ispinghet de sa parte de aintru, o fintzes po pesu meda de fora; su si pesare o pònnere a s'ingrundha a nàrrere, cumenciare calecuna cosa de forte o grave totinduna / isciopa! = foedha! (nau cun tzacu) Sinònimos e contràrios cherpai, ciopai, scuartarai Frases gei nau ca funt isciopendusí, in cussa bidha: gei ses un'isparatoriedhu!…◊ no cabet su coro in sa càscia e si no làgrimo isciopat ◊ s'ambesue daghi si atatat meda ixopat ◊ arresètadi, gai no iscópias che sa buscica de su porcu! ◊ una granata dhi fut iscopiada a pagu tretu e dh'iat pesau a bolai ◊ mi apo issopau unu fruschedhu cun s'agu (P.La Croce) 2. gasi isciopesit pro tantu penare isfoghendhe in piantos e lamentos ◊ si trínnigat, no podet faedhare, poi isciopat in risu tristu e feu ◊ in cussu prammu de terrinu fit iscopiada sa gherra ◊ cudhas si sunt pilisadas chi pariat iscopiandhe su locu Ètimu itl. schioppare Tradutziones Frantzesu éclater, crever Ingresu to explode, to crack Ispagnolu reventar Italianu scoppiare, crepare, esplòdere Tedescu bersten.

scuartarài, scuarterài, scuatrài , vrb: iscartarare* 1 Definitzione fàere a orrugos, irdoare, crepare, mescamente nau cun tzacu, arrennegu po ccn., ma fintzes po iscópiu, fintzes apèrrere, tzacare sa carre Sinònimos e contràrios cherpai, isciopai Maneras de nàrrere csn: s. de tropu trabballu = arrebbentare; s. a terra = atzapulai, irbatulare o rúere a terra Frases arrutu a terra e scuartarau! ◊ ge no s'ant a scuartarai de su prantu, candu eus a crepai! ◊ s'iscupeta s'est scuartarada 2. si scuatrant is manus de su frius Sambenados e Provèrbios prb: a chini bolit papai a dus buconis dhi scuàrtarant is barras Tradutziones Frantzesu crever, éclater Ingresu to die, to break Ispagnolu morirse, reventar Italianu crepare, schiantare Tedescu verrecken, zerschmettern.

«« Torra a chircare