cucuràle, cucuràli , nm Definizione
sa sedha de sa conca e fintzes montigu, cúcuru de monte; cosa chi si ponet a usu de cabitzale, o a sa parte de conca, acanta; cosa modhe fata a tedile de pònnere in cúcuru po pigare pesu; sa conca de su fusu de filare, sa pedrighedha istampada chi si dhue ponet; s'istampu (o bentosa) chi si faet in su cúcuru de su forru
Sinonimi e contrari
cucurile,
cugurútzulu
/
monticru
/
cabita
/
cócura,
furriedhu,
furtiedhu,
irotu,
lódiru,
múscula,
ruédhula,
rueledha,
ruella,
vertichedhu
Frasi
sos sordatos ant postu sas tendhas a intundhu de unu cucurale ◊ cuatru cucuralis de su Gennargentu passant is 1800 metrus
2.
corcadu, s'erva li faghiat de modhitza e su bàtile de s'àinu a cucurale ◊ sa robba, su note, ponedila a cucurale: mira chi giughes fatu su matzone!
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sommet,
calotte
Inglese
crown,
top
Spagnolo
cumbre (f)
Italiano
cocùzzolo
Tedesco
Gipfel,
Scheitel.
cucuríle , nm Definizione
sa sedha de su cúcuru; istràciu imbodhigau tundhu a cricu chi si ponet in conca a tedile (prus che àteru sa fémina) po no dòlere pesu grae o cosa tostada chi si leat in conca e fintzes po cicire méngius
Sinonimi e contrari
cucurale
/
cabidile,
chirchile,
cirí,
cugúdhura,
tadibi,
tedílighe
Frasi
su monte de santu Bainzu est postu a cucurile de Azos e de Bortijadas
Terminologia scientifica
crn
Etimo
srd.
Traduzioni
Francese
sommet,
calotte
Inglese
crown
Spagnolo
cumbre,
rodete
Italiano
cocúzzolo
Tedesco
Gipfel,
Scheitel.
cúcuru , nm Definizione
parte de una cosa o tretu prus in artu, nau mescamente de su terrenu; sa sedha de sa conca, sa conca matessi; sa parte grussa de su fusu de filare, a bisura de conca; in is orrodas prenas de su carru, donniuna de is duas mesas lunas a una parte e àtera de sa panga (sa tàula de mesu)
Sinonimi e contrari
cucuréntzia,
cugurútzulu
/
cucurru,
cucurudhu,
monticru,
sedha
/
conca,
cucurale
/
cócura
/
làsia
| ctr.
paris
Modi di dire
csn:
èssiri c. cotu = conca maca, tostorrudu; prenu a c. = prenu a cucurru, acucurau; pranu ’e c. = sedha de conca; iscartinare a unu de c. a terra = iscudiridhu a terra cun sa conca a bàsciu; bènnere a cúcuru (un’idea, una pessada) = bènnere a conca, pessare; èssere a c. a… = aconcau a…
Frasi
s'intendhet giannitos de canes dae cúcuru in cúcuru ◊ sa luna s'est acerendhe in cúcuru de su monte ◊ sighiat a s'ispraxi genti in costera in su pranu e in is cúcurus
2.
iscida, cúcuru cotu, iscida! ◊ sas féminas leant sos bàrrios in cúcuru ◊ no ischint prus inue las frimmare sas màchinas, ca sunt tropu: in cúcuru si las ponent?!…◊ za ti ndhe benit de cosas a cúcuru, a tie!…◊ portat su capedhu in pranu de cúcuru ◊ mancu a cúcuru bos benzat de fàghere gai!
3.
su cúcuru de su forru ◊ is cúcurus de is matas funt sa parti prus arta
4.
si ti leo t'iscàrtino de cúcuru a terra! ◊ su mecànicu est totu sa die a cúcuru a sa màchina
Cognomi e Proverbi
smb:
Cuccuru
Terminologia scientifica
slg, crn
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
sommet,
calotte
Inglese
top
Spagnolo
cumbre
Italiano
cocúzzolo,
sommità
Tedesco
Gipfel.
púnta , nf Definizione
tretu de calecuna cosa in sa parte prus fine o chi arresurtat prus antibitzada a denanti, adatu a intrare, a púnghere, a istampare, a marcare, o fintzes comente acabbat andhandho e impiticandho; foedhandho de logu, tretu chi essit, su puntu prus artu de montes, montigos, matas, erbas e àteru / min. puntighedha, puntirighita (fintzes in su sensu de punta prus arta de una mata)
Sinonimi e contrari
cabu,
càbudu,
coatza
/
bica,
ispuntone 1
Modi di dire
csn:
in p. o a p. de mesunoti, de mesudie = tochendhe mesunote, tochendhe mesudie; èssere a p. a…, in p. a… = acanta acanta a…; cúrrere o andhare a punt'a subra, a punt'in susu, a punt'in giosso = artziai, calai; èssiri che pilloni in p. de pértia = deretu a tucare; pònnere, èssere in puntirighita = in pitzirighedhu, a orighedhu; zúghere s'ou in punta (nau de is pudhas) = èssiri acanta a criai; sa p. de s'ama = is pegus chi funti prus a innantis caminendi; p. de billete = una pariga de arrigas, unus cantu fuedhus iscritus po ccn.; p. de bonu coro = unu pagu de bonugoro; una p. de sabi =un'apenas, una pitzigadedha; pònnere una cosa de p. = cun sa punta faci aundi depit andai o sètziri, fèrriri, intrai; èssere o pònneresi de p., de p. e de ata = andhare in contràriu, learesila cun arrennegu, a s'airada; pònnere duos p. apare = unu contras de s'àteru; èssere p. e p., bogare p. cun ccn., èssere a p. apare = èssiri a bétia apari, chentza la dare in bínchida s'unu a s'àteru, s'unu contras a s'àteru; andhare a punta in altu cun ccn. = pònneresi de punta, andhàreli o essíreli contràriu, fàghere a poderiu; leare a ccn. de punta = leàrelu in malas, andhàreli in contràriu chentza tzèdere nudha; punt'e pei = falada de pè, corpu dadu de punta cun su pè cartadu (sa punta de su pei = s'ala de sos pódhighes)
Frasi
de s'úrtimu fogone no si sebertaiat sa punta de su trenu ◊ sa punta de sa pinna est guasta ◊ sa punta de sa lepa est prus segante ◊ sa punta de su trapanti bintrat de prus in cosa modhi
2.
sas puntas de sos montes prus artos sunt totu niadas ◊ miraiat da'una punta a s'àtera, in montes ◊ su triàngulu est una frigura prana a tres puntas ◊ s'àrbure che zughet sa figu cota in punta ◊ in punta de su campanile bi est sa rughe
3.
punta punta de mesudie sas túrtures istant cantendhe ◊ dae punt'e manzanu fintzas a sero tardu ◊ est assupridu a sa punta de mesudie ◊ totus si bollint a cuadhu de punta ◊ est nendhe machines de punta e de ata ◊ as a intendi is campanas arrepichendi in punt'e mesu noti ◊ est annuadu meda, a punt'a pròere ◊ cussu pitzinnu est a punt'a piànghere ◊ dhoi tengu una baca in punt'in punta de angiai ◊ menzus no si presentent ne de ata e ne de punta, ca tantu de votu no ndhe lis dao! (Tz.Muredda)◊ totu sa bidha si est posta de punta pro che bogare su podestade ◊ no andhes a punta in altu cun sos mannos! ◊ ricos za fint, ma pagaiant a puntas de pè!…◊ sos pòveros no bi ant bogadu punta chin sos ricos, ca sa lege no favoriat a issos!
Etimo
ltn.
puncta
Traduzioni
Francese
pointe,
sommet
Inglese
point,
peak,
top,
vertex
Spagnolo
punta,
cumbre,
ápice
Italiano
punta,
sommità,
vétta,
àpice,
vèrtice
Tedesco
Spitze,
Gipfel,
Spitze,
Gipfel.
texíle, téxili , nm Definizione
genia de cúcuru de monte, de orroca arta e sola totu a inghíriu
Sinonimi e contrari
taca,
toneri
Terminologia scientifica
slg
Etimo
srdn.
Traduzioni
Francese
sommet isolé
Inglese
isolated summit
Spagnolo
cumbre aislada
Italiano
cocùzzolo isolato
Tedesco
alleinstehender Gipfel.